Frambozen

Historie
De framboos is, wat we noemen, kleinfruit. Ze komt van nature voor in Noord-Amerika, Azië en Europa [2]. Tot zo ongeveer 2 km boven zeespiegel. [5]. Al sinds de verre oudheid oogstten onze voorvaderen deze vruchten. Rond de middeleeuwen wordt de plant in cultuur gebracht. Doch veredeling, het “maken” van allerlei cultivars, begint pas in de 18eeeuw. Dat kwam omdat na de ontdekking van Amerika van daar de zwarte framboos kwam (rubus occidentalis). En dat biedt mogelijkheden tot kruisen.

Vandaag de dag zijn de belangrijkste productiegebieden Centraal en Oost-Europa, Rusland, de VS en Canada. En Frankrijk en Groot-Brittanië.

In Nederland vond 80% van de teelt in Noord-Brabant plaats [6]. In dit boek uit 1996 lezen we al dat de productie afneemt: 1350 ha in 1959 tot 680 ha in 1964. Op Wikipedia kunt u zien dat de teelt in Nederland alleen maar verder is afgenomen.

Leuk detail: het idaeus in de Latijnse naam, heeft te maken met het feit dat frambozen eigenlijk het eerst op het Griekse eiland Ida werden geteeld. De Romeinen namen dit idaeus over.

Culinair

Vers als fruit. Of om sappen en jams van de maken. Bijvoorbeeld jam van frambozen en rabarber. Of in alcoholische dranken.

Bewaren

Gele soorten worden snel bruin; daarom liggen die zelden of nooit in de winkel.
Rode soorten blijven iets langer goed. Ze bewaren gewoonweg slecht als ze nat zijn of bij warm weer. Aanraken vermindert de houdbaarheid.

Voedingswaarde

Per 100 gram:

Teelt

Planten	I.v.m. droogtegevoeligheid van de wortelstok, zo snel mogelijk planten of tijdelijk met aarde bedekken. Diepte: tot de aan de basis zichtbare knoppen.
	Frambozen teelt u het best door ze tussen draden te “vlechten”. De draden zijn gespannen tussen twee palen, aan de uiteinden van het bed.   (Ons frambozenbed behoeft hoognodig snoei uitdunning. Slordig.)
Snoei	Scheuten worden vervangen als ze een of twee jaar vrucht hebben gedragen. Oude scheuten worden bij de grond afgesnoeid; jonge worden opgebonden. Dit gebeurt meestal nadat ze vrucht hebben gedragen, maar kan ook, m.n. voor laat dragende frambozen, in de winter tot februari-maart.
Oogst	De vrucht is rijp als ze makkelijk los laat. Niet forceren!

Mulch de grond rond de planten (met bijv. stro) om de grond vochtig en luchtig te houden.

Plantafstand: 40-50 cm in de rij; 1½ meter tussen de rijen.

Water:.In principe regelt het zichzelf.

Tip: Wiedt onkruid met de hand. Schoffelen beschadigt nogal snel de uitlopers.

Bemesting

Zie hieronder.

Bodem & standplaats
[4] Zon. Licht zure tot neutrale grond. Zeker geen kalkrijke grond. [3] Veel compost en zo mogelijk ieder jaar -winter, vroege voorjaar – mulchen met schors en ander organisch materiaal. Dit is tevens een vorm van bemesting.
[4] Te veel stikstof geeft kans op meer bladluizen.

Rassen

Te veel om op te noemen.

Oude rassen: Wij hebben bij ‘t Olde Ras in Doesburg de gelerubus ideas ‘Geel’ (what’s in a name) gekocht. En geen klagen, behalve over de bewaarbaarheid. Onze manier van oogsten is eigenlijk meer snoepen in de tuin.

Vermeerderen

Door het nemen van stekken van de worteluitlopers. Erg makkelijk.

Ziekten en belagers

Bladluizen, frambozecicade, spint, frambozeschorsgalmug. Deze laatste zet eitjes af op beschadigde plaatsen van de stengel [6].

Braambloesemkever, kleine zwarte snuitkevers die jonge blaadjes en knoppen aanvreten. Vanaf medio april – medio juni. Verdroogde knoppen kunnen larven van deze monsters bevatten, dus wegnemen. Net als na de bloei zo snel mogelijk het oude hout verbranden.

Meeldauw. Dat is witte schimmelpluis op de bladeren.

Stengelsterfte: plaatselijk sterven twijgen af. Vermoedelijk komt dit door slechte of te natte grond. Zomerframbozen zijn hier meer vatbaar voor.

Phytophthora. Een familie van schimmels. Ook wel aardappelziekte genoemd. Op zware natte grond, die onvoldoende afwatert, kan deze ziekte ook de framboos parten spelen.

Andere insecten: larven van vlinders en motten kunnen erin komen. Wespen vinden het lekker.