Een boek om te hebben: Het Nieuwe Moestuinieren

Op 19 maart 2017 verscheen Het Nieuwe Moestuinieren, een boek dat iedere moestuinier, maar ook iedere liefhebber van beter en natuurlijk voedsel in de kast hoort te hebben. Het Nieuwe Moestuinieren is een encyclopedisch werk van Hans van Eekelen en omvat vrijwel alles wat de moestuinier beweegt. Het is ronduit een geweldig boek van bijna negenhonderd pagina’s.

Het Nieuwe Moestuinieren is een encyclopedie voor de hedendaagse uh… moestuinier. Geheel passend in deze tijd. We citeren “[Het] …loodst je op een eenvoudige manier door een oerwoud aan achtergrondinformatie en geeft antwoorden op de door jou gestelde vragen: direct, zonder omwegen, recht op het doel af.” Beter hadden we het zelf niet kunnen zeggen.

Praktijkboek

Heel praktisch ingedeeld en informatief opgemaakt. En met twee leeslinten!Het is een encyclopedie, het is een naslagwerk, het is een praktijkboek. Geschreven in de praktijk en voor gebruik in de praktijk. Telkens als u mijmerend zaadjes in de grond duwt en acuut iets wilt weten, grijpt u naar dit boek. Of het nu om smeerwortel gaat of wie Monique Wijn is. Het staat er in.

Het boek telt veel afbeeldingen en tabellen. Allerlei onderwerpen, lemma’s, die ons vroeger of later interesseren komen aan de orde. Soms zeer uitgebreid, als het onderwerp dit vereist. Van Aalbes tot Zweefvlieg. Naast een keur van groentesoorten en -rassen en aspecten als bemesting, plagen en plezieren, worden ook aanpalende onderwerpen besproken. Zoals bijvoorbeeld (we nemen een greep uit de index): antioxidanten, aspartaam, AVVN, balkonton, betoniet, Bioforum, cloche, CGN (Centrum Genetische bronnen Nederland), damn foodwaste (actiegroep/beweging), dakdokters, fileren, food walks, illegaal tuinieren, LTO, McDonalds (ja,ja, ook die), zeewierboerderij, enfin, zo kunnen we doorgaan. Ook zaadbedrijven worden vermeld.

Zoals het tegenwoordig heet, dit boek is een must have voor elke moestuinier en iedereen die van eerlijk voedsel houdt.

Ontzettend volledig

Het is ontzettend volledig. We hebben onze hersenen gepijnigd om iets te vinden wat er niet in staat. Zelfs MergenMetz wordt vermeld. Maar ja, dat kent u al, want u leest dit.
Er is niet op de pagina’s bespaard, zo lijkt het. Dat ligt in de aard van de auteur, die naast moestuinieren ook een andere passie heeft: heemkunde. Om lokale geschiedenis te onderzoeken en in kaart te brengen, is volledigheid en ordening van gegevens een basisvoorwaarde. Dat komt onmiskenbaar terug in dit boek en het is om die reden dat het zo verrekte handig en toegankelijk is.

Wat het manco bij veel (tuin-)boeken is, is het register en de bijlagen met referenties en verwijzingen. Zo niet bij Het Nieuwe Moestuinieren. Op pagina 761 begint het met een verwijzende woordenlijst. Er zijn immers ook heel veel rasnamen. Dus mirabelle verwijst naar pruim. LTO vindt u terug bij de lemma’s aardappel, LTO en wereldvoedselprobleem. Echte synoniemen, zoals bijvoorbeeld Blauwe Morgenster, Boksbaard en Haverwortel, komen apart in het boek voor.
Er is geen moeite bespaard.
Vervolgens een lijst met praktijkvragen en waar de antwoorden te vinden en een fikse lijst met  interessante websites. Uiteraard ontbreekt de literatuurlijst niet, zowel in boeken als websites. En bijzonder leuk is de lijst met Partners van Groenmoes. Hans van Eekelen opent ook op die manier een nieuwe moestuinwereld.

Rubrieken

Elk onderwerp is zeer overzichtelijk ingedeeld. Het bestaat uit één of meer rubrieken. Altijd ‘algemene informatie’ maar daarnaast al naar gelang toepasbaarheid zaken als teeltschema, bewaartip, bereidingstip, praktijkverhaal et cetera.

Zo kunnen er bij een groente wel vier bereidingstips staan. Of, zoals bij rammenas, zes teelttips. In dat laatste geval zijn die zes: in het koolvak, lang en rond, teeltduur (zomerrammenas heeft twee maanden nodig, winterrammenas dubbel zo veel), bemesting, water geven en koolvlieg (onder gaas).

Teelschema

Bij elke groentesoort staat een teeltschema. Heel helder. Maar wat mag je verwachten van de auteur van de Zaaiagenda 🙂

Maar zie hiernaast (klik er op voor een vergroting): de meest essentiele informatie staat in dit eenvoudige schema. Super!

Voedingswaarde

Lang niet bij alle groenten of fruit staat de voedingswaarde. Maar wel heel vaak. En dan bij voorkeur in vergelijk met soortgelijken. Zoals dit voorbeeld van de blauwe bes:

Natuurlijk. Alles kent zijn beperkingen. Dit is en blijft een boek. Maar wat voor een boek!

Praktijkverhalen en -vragen

Van Eekelen heeft wel veel, maar niet alles zelf geschreven. Soms is er een praktijkverhaal van een ander. Veel eetbare wilde planten zijn beschreven als praktijkverhaal door herboriste Inge Delnoye. En zo komt bij de aardappel komt de knollenexpert Lambert Sijens van De Tuinen van Weldadigheid aan het woord.
Onmiskenbaar zijn de verhalen en vragen (en antwoorden) een bundeling van al hetgeen Van Eekelen jarenlang in zijn Groenmoes Nieuwsbrief heeft behandeld.

Rassen

Nu is het niet zo dat bij elke groente of fruit alle rassen worden opgesomd. Bovendien is de lijst in veel gevallen ontzettend lang. Maar waar het kan en gewenst is, wordt een lijst vermeld. Als voorbeeld geven we hier een beknopt rassenoverzicht van de knolraap – in Het Nieuwe Moestuinieren simpel raap genoemd, maar het lemma knolraap komt ook voor, net als meiraap. Dus geen zorgen, u vindt het altijd.

Meer dan groente

Het is meer dan groenten in dit boek. Of het nu om groenbemesters gaat, de goudsbloem of het Louis Bolk Instituut en LTO Nederland. En lycopeen, om bij de L te blijven. Zelfs het lemma Supermarkt komt voor. Wat niet? Er is ook een opsomming van moestuinbladen. Als u al overweegt een abonnement ergens op te nemen? “Moestuintijdschriften zijn er niet veel,” schrijft Van Eekelen. Leuk dat hij noemt dat het tijdschrift Vergeten Groenten een kort leven beschoren was. We vinden dat nog steeds jammer. Van Eekelen weet waarschijnlijk niet dat wij dat zelf als hoofdredacteur van de grond hebben getrokken.

Bij het lemma Onderwereld gaat het over bodemleven.In het tuinbladenoverzicht is alleen Stadstuinieren (voorheen Cashew) het moestuinblad. Wij hebben al enkele jaren een abonnement op Kraut & Rüben. En sedert 19 maart ook op (Stads-)tuinieren, omdat daar o.a. Taco IJzerman, Vera Greutink en Peter Bauwens voor schrijven. Dat zijn geen huppelende tuinschrijvers, nee, die weten waar ze het over hebben.

Het is een boek voor de moestuiniers èn hen die om goed en gezond eten geven. Dus is gaan we hier ook in op een aantal lemma’s. Neem nu McDonalds. We lezen dat haar logo nu groen wordt. Om zo haar imago te verbeteren. Kennelijk gaat McDondalds verantwoorder om met haar natuurlijke bronnen, aldus een woordvoeder die in het boek wordt aangehaald.

Of ooit gehoord van het Nationaal Keurmerk Natuurlijk Tuinieren? Wij niet. Maar het bestaat. En dat hebben we al doorbladerend weer geleerd. Een resultaat van samenwerking tussen de AVVN en KNNV en IVN. Als u die clubs niet kent, ze staan ook in het boek!

Zo komen we op het lemma getallen. En daarin is een bonte verzameling ‘het meeste’, ‘de grootste’ en dergelijke opgenomen. Zo wordt in Italië – u weet wel, met die prachtige groenten – 400 kg chemische meuk per hectare gebruikt. In Broek op Langedijk is de oudste doorvaartgroentenveiling en Hendrik Ido Ambacht kent een unieke perenlaan met een lengte van 550 meter. Een permacultuurtuin bevat de meeste wormen: 370 per m2. Het is maar dat u het weet.

CTGB is het College voor de Toelating van Gewasbeschermingsmiddelen. En daarna staat het lemma Dag. Hier heeft Van Eekelen een aantal bijzondere (groene) dagen in het jaar opgesomd. Zoals ‘Kom in de Kas’ (april) of ‘Lekker naar de Boer’ (juni) en ook de Velt Ecotuindagen (eerste weekeinde juni) staat er in. Bijzonder handig. Wij gaan meedoen op 10 november: Dag van de Aspergeloofverbranding.

Een paar pagina’s

Het is te veel. Het boek is te dik en we willen u alles, maar dan ook alles vertellen. Dat kan niet, dus, uhm… misschien kunt u het beter zelf kopen. Hieronder nog een paar bladzijden ter inspiratie: