‘Vogels vergelijken’ is anders dan anders. Door op elkaar lijkende vogels bij elkaar af te beelden en te wijzen op de verschillen wordt herkennen eenvoudiger. Harvey van Diek, een van Nederlands bekendste vogelaars, maakte dit unieke boek dat een uitkomst is voor beginnende en ervaren vogelliefhebbers.
Je hoeft niet meer vertwijfeld van voor naar achter door een gids te bladeren en je af te vragen: ‘Was het deze? Of die?’ Dit boek is ontstaan vanuit de rijke praktijkervaring van Harvey van Diek. Hij realiseerde zich dat er bij veel vogelliefhebbers behoefte is aan hulp bij het uit elkaar houden van op elkaar lijkende vogels. Ruim tweehonderd vogelsoorten die in Nederland redelijk algemeen zijn, zijn met korte teksten en prachtige illustraties van Elwin van der Kolk in deze gids opgenomen.
Een aanrader met stip voor beginnende en meer gevorderde vogelaars.
Zelf ben ik opgegroeid met vogels. En ondanks dat ik momenteel niet meer zo’n heel fanatieke vogelaar ben, komt het herkennen toch vaak nog vanzelf. Mensen in mijn omgeving zeggen dan: “Hoe zie je dat zo snel?” Tja, lastig uit te leggen, ik weet het gewoon. Maar dat is natuurlijk niet helemaal waar. Het is altijd een combinatie van factoren, die ik toevallig van huis uit heb meegekregen.
In de inleiding van ‘Vogels vergelijken’ staat het ook beschreven: geluid, kleur, vorm, formaat van de vogel. Maar ook de omgeving waarin je hem tegenkomt, het jaargetijde, of hij in z’n eentje is of juist in een groep, hoe hij vliegt… Dat is wel de reden dat deze nieuwe vogelgids voor mij soms wat wonderlijke dingen bevat.
Er worden telkens koppels, trio’s of kwartetten van vogelsoorten gepresenteerd op een dubbele pagina. Vogelsoorten die met elkaar kunnen worden verward. Sommige setjes zijn volkomen logisch, laten we zeggen bijvoorbeeld fitis en tjiftjaf (allebei klein en bruingroengrijs), of knobbelzwaan, kleine zwaan en wilde zwaan (alle drie groot, wit en met een lange nek). Maar er zijn er ook die ik gek vind. Dat de sperwer bijvoorbeeld – blijkbaar – vaak verward wordt met het smelleken, daar snapte ik in eerste instantie niet veel van. Of gaai en spreeuw, die naar het schijnt soms worden aangezien voor notenkrakers.
Voor mij is dat een wereld van verschil – misschien niet in uiterlijk direct, maar wel in heel veel andere opzichten. En daar wringt dan natuurlijk ook de schoen: al die andere aspecten van een vogel moet je ook paraat hebben. Dat een smelleken echt niet als een flits in je achtertuin mussen vangt, bijvoorbeeld. Of dat je spreeuwen altijd in groepen tegenkomt en notenkrakers meestal alleen (als je ze al tegenkomt in Nederland). Dat staat niet in het boek en moet je eigenlijk ook weten.
Ik denk dat een deel van de verwarring tegenwoordig voortkomt uit herkenning-apps, die op basis van niet super duidelijke foto’s soms vreemde resultaten opleveren. Die nemen eveneens al die andere factoren niet mee.
Desalniettemin is dit unieke boek geweldig en ik raad het van harte aan.
| Titel | Veldgids Vogels vergelijken – Herken soorten die op elkaar lijken |
| Van | Harvey van Diek, met illustraties van Elwin van der Kolk |
| Uitgever | KNNV Uitgeverij |
| ISBN | 978 90 5011 8217 |
| Verschenen | 12 november 2021 |
| Prijs | € 29,95 |
| Verkrijgbaar bij | Kies voor de boekhandel van steen en cement. En àls je een webshop prefereert, kies dan deze. |
Een leven lang vogels hebben gekeken is niet voor iedereen weggelegd. Sterker nog, er komen – gelukkig! – steeds meer nieuwe, jonge, frisse vogelaars. Het is immers enorm genieten van het buiten zijn, van de ‘jacht’ op de soorten, van de pracht en de diversiteit in het vogelrijk. Maar ze hebben (nog) niet al die bagage, al die kennis en ervaring, wat resulteert in het fingerspitzengefühl van de ervaren vogelaar. Juist voor hen is dit boek een grote aanwinst. Het probeert namelijk voor elke verwarrende set vogels die ene vraag te beantwoorden: Waar moet je nou precies op letten?
De focus van dit boek ligt steeds op de verschillen: bijvoorbeeld bij havik en sperwer betekent dat geen aandacht voor de gestreepte staarten, die hebben ze immers allebei. Maar let wel op het verschil in vorm van de staart en het verschil in oogkleur. En soms is de begeleidende tekst ook heel eerlijk, bijvoorbeeld bij matkop en glanskop: ‘beide soorten zijn erg lastig van elkaar te onderscheiden’. Tja. Voor zulke soorten, waarvoor vaak via een QR code ook het geluid toegankelijk is gemaakt, geldt dit boek ook een aanwinst is voor de meer gevorderde vogelaar.
De pagina’s in de gids kennen veel wit waardoor de tekeningen en de korte teksten er echt uitspringen en het geheel erg overzichtelijk oogt. Mooi hoor. En chapeau voor de beperking die de schrijver zichzelf heeft opgelegd: minder opschrijven dan je weet, is ongelofelijk moeilijk. Maar zo kom je wel bij de kern (waar moet je nou precies op letten). De illustraties zijn prachtig: kleurrijk, duidelijk, aansprekend. Bijzondere vermelding verdienen de illustraties van de vogels in hun omgeving die je af en toe in het boek vindt. Sommige daarvan zouden op groot formaat ingelijst geheel niet misstaan, zoals die van de beide tortels op pagina 106 en 107.
Het is een mooi en zinvol boek voor beginnende en meer gevorderde Nederlandse vogelaars. En zeer aanvullend op andere gidsen cq de vele herkenning-apps (van foto’s en geluidsopnames) die in omloop zijn, zeker bij flitsontmoetingen, waar je dus geen goede opname van hebt. Dat soort apps sturen je soms, bij gebrek aan achtergrondinformatie, het bos in. (Ze zullen je dus misschien foutief wijsmaken dat je een smelleken in je achtertuin achter de mussen hebt zien aanjagen, of een grote groep notenkrakers boven de velden hebt zien dansen).
Dit boek kan echt helpen dat soort verwarring te voorkomen of op te lossen. En omdat het een andere benadering kiest, zal het er in slagen je dan wel te geven wat je nodig hebt.
