Historie
Wij lezen geen Chinees of Japans. Dus beperken we de geschiedenis tot de westerse wereld. Stengelsla is een zeer Oosterse groente, met name Chinees (rond Beijing) en in Japan, veelal in gedroogde vorm. In China, waar het vermoedelijk al honderden, zo niet duizenden, jaren wordt verbouwd, is het vandaag de dag nog steeds de sla.
Stengelsla is hier in 2004, rond het hoogtepunt van de Vergeten Groenten-hype, als zodanig gepositioneerd, maar dat is onjuist. Het is hier niet verbouwd of gegeten, hooguit door groene avonturiers. Stengelsla komt niet voor in Taylor’s Guide to Heirloom Vegetables, dat weliswaar Amerikaans is, maar de immigranten namen alles ‘van huis’ mee. Het komt zelfs niet voor in 75 Exiting Vegetables for your Garden, waarin allerlei curieuze oude en nieuwe groenten zijn vermeld. Het komt wel voor in Rare Vegetables. John Organ schrijft daarin dat celtuce midden vijftiger jaren van de vorige eeuw door zeelui in Groot-Britannië is geïntroduceerd, maar al snel uit de zaadcatalogi verdween. Door onbekendheid en dus gebrek aan toepassingen. Het blad van stengelsla is inferieur aan dat van “gewone” sla. Hij schrijft dat asperguslettuce in 1904 in de VS is beschreven als een vorm van sla. Maar omdat het niet als heirloom vegetable wordt gezien, is het ook daar (vermoedelijk) nooit aangeslagen. Of het moet onder Chinese immigranten zijn.
Jane Gigson zegt in Groentekookboek: “Het zaad werd in 1938 door een missionaris, Carter D. Holton, uit China opgestuurd naar W. Altee Burpee Company, de grote zaadhandel in de Verenigde Staten. Vier jaar later stond ‘stengelsla’ in hun catalogus. Het is waarschijnlijk de tweede keer dat het daar op de markt kwam, want het zaad zou in 1890 als te koop zijn geweest als aspergesla.”Culinair
De notig smakende – sommigen zeggen naar asperges, maar dat lijkt mij niet – stengel wordt gebruikt als deze 30 cm of iets langer is.
Het blad kan ook worden gebruikt – John Organ zegt dat het een goede spinazievervanger is – maar het is taaier en bitterder dan van kropsla. Jong blad gaat nog wel. Zorg ervoor dat de top goed van de plant is gesneden, want daar wil nogal wat bitter melk zitten (de Latijnse naam lactucaverwijst naar melk).
En schil de stengel dik – ook in de schil zit het bittere melk. Verwerk de fris knapperige groene kern, die wat van komkommer heeft. Vaak in plakjes rauw, gekookt of gewokt, maar ook wel geraspt.Bewaren
De stengel is een week in de koelkast houdbaar.
Voedingswaarde
Er zijn geen gegevens over stengelsla. De navolgende gegevens zijn die van rauwe, groenbladige kropsla. Per 100 gram:
| caloriën | 15 kcal |
| mineralen | enige (calcium, kalium) |
| vitamine A | enige |
| vitamine B | nauwelijks |
| vitamine C | 18 mg |
| Volgens het boek “Food in China: A Cultural and Historical Inquiry” (Frederick J. Simoons) bevat stengelsla een redelijke hoeveelheid vitamine C en calcium. |
Teelt
| Zaaien | afhankelijk van ras, tussen ca. 60 en 250 C, vanaf begin maart (in bakjes) tot in de zomer, in regels ter plekke. Zaai als sla, ondiep (0,1 – 0,5 cm). |
| Uitplanten | een week of zes na zaaien verspenen (ca. 6 cm groot), uitplanten of uitdunnen |
| Oogst |  als de stengel 30 cm of iets meer is. Niet te lang (kan wel 120 cm of langer worden) en dik laten worden, dan wordt hij hol en minder smakelijk. |
Plantafstand: 40 cm in de rij; 40 cm tussen de rijen.
Water: regelmatig bij droog weer. Het voorkomt schieten.
Bemesting
Veel compost (dat is niet alleen voedzaam, maar houdt ook vocht vast). Geen kali.
Bodem & standplaats
Alle, maar denk om de vochthuishouding. Zonnig is altijd goed, maar halfschaduw kan ook.
Rassen
Wij kennen VLs108, VLs109 en VLs112 – de oorsprong van de aanduiding VLs is onduidelijk (V? Ls: Lettuce stem?), maar de drie hebben andere kiemtemperaturen. Van koud tot zomers.
Zaadteelt
Sla is een eenjarige en een zelfbestuiver. Kruising met andere soorten sla is, door insecten, wel mogelijk. Er worden zaadpluisjes gevormd (als bij een paardenbloem). Haal op een gegeven moment dat deel van de plant af en hang het omgekeerd te drogen boven een doek. Als het zaad droog is kan je het van de plant af wrijven en kaf van koren scheiden. Bewaar het zaad droog en koel.
Ziekten en belagers
Slakken, slakken en nog eens slakken. Schimmels. Wieden en schoffelen helpt. Onkruid zorgt ervoor dat de onderste slabladeren niet opdrogen en dat kan, bij de jonge stengelsla, rotting tot gevolg hebben. Oudere stengelsla is betrekkelijk ongevoelig voor slakken en rotting. (Behalve als ze te groot en te oud wordt, dan wordt de stengel hol en op mysterieuze wijze weten insecten erin te kruipen.)
