Op de huid van de heide

Fijne observaties jaarrond in een gebied van heide, beekdal en bos in Brabant. De schrijver gaat er zo’n beetje wekelijks op de fiets gaat naartoe. Een boek voor iedereen vol liefde voor de natuur dicht bij huis. En zeker als je in de buurt van bos, heide of van de Regte Heide woont.

Een natuurdagboek – dat is de ondertitel van dit boek. En dat is het ook, letterlijk.
We schrijven nu een korte recensie; eerlijk gezegd lag dit boek al wat langer op de stapel maar het bleek zeer de moeite waard. Al was het maar omdat de foto op de kaft, een foto die door de auteur is genomen. Ik neem aan van de Regte Heide, maar het had ook bij ons achter, op de Wolfhezerheide, kunnen zijn gemaakt. Zeer herkenbaar dus.

Het is een natuurdagboek, of eigenlijk een elke-paar-dagen-boek, want tussen de fragmenten zit soms enkele dagen, soms een week, een enkele keer zelfs langer. We volgen de schrijver, bioloog Piet J. van den Hout, op zijn fiets-, wandel- en struintochten rondom de Regte Heide, een natuurgebied bij Goirle, pal onder Tilburg. (Een kaartje van het gebied is voorin het boek opgenomen). Dat levert fijne observaties op, aangevuld met gedachtespinsels en soms wat achtergrondinformatie. Maar de waarnemingen, het echte dagboek, voeren de boventoon.

Hernieuwde betovering

In zijn inleiding geeft de schrijver aan dat hij met dit project begon omdat hij op zoek was naar een hernieuwde betovering, een intieme verbinding met de natuur en met een plek, net zoals in zijn jeugd. Dat lijkt gelukt. Gaandeweg het boek – gaandeweg het jaar – sluipt een vertrouwdheid in de veldbezoeken, een rust. En ook herkenning; hij komt bepaalden dieren telkens weer tegen. Zelfs op individueel niveau: een spreeuw met een bepaalde herkenbare zangfrase, bijvoorbeeld. Mooi. Maar los van de fysieke herkenning is er die rust – gaandeweg worden de bezoekjes minder ‘moeten’ en meer een vaste waarde, bekend – thuis. Hij wordt onderdeel van het gebied in plaats van een bezoeker.

Het boek start op 15 februari; op die dag in 2019 begon Van den Hout met zijn observaties. Dat is volgens hemzelf toeval, want de natuur is cyclisch, en een jaarrond dagboek had dus op elke dag van het jaar kunnen starten. Toch is dat maar helemaal de vraag. Half februari, dat ultra-vroege voorjaar, als de dagen al gaan lengen maar het verder nog volledig winter kan zijn, is natuurlijk niet zomaar een moment. Het is dé periode van het jaar dat nieuwe dingen in gang worden gezet, soms nog als onderstroom, haast onmerkbaar. Wortelstokken gaan weer uitlopen, zaden kiemen. Op warme dagen vliegen ineens al ontwaakte dikke hommelkoninginnen door de tuin. De kippen beginnen met eieren leggen. Al die dingen.

Een fijn leesboek voor natuurliefhebbers, zeker voor wie gevoelig is voor de cycliciteit van de natuur en voor dat gevoel van verbondenheid met een plaats.