We zijn diep onder de indruk geraakt van dit boek van Frans de Waal. Het verandert radicaal de kijk op dieren. Aan de hand van frappante voorbeelden maakt de auteur duidelijk dat dieren, van groot tot klein verdraaid slim kunnen zijn, of dit nu intelligentie of uit instinct voorkomt.
We raden iedereen – carnivoor, omnivoor, vegetariër of veganist – van harte aan dit boek te lezen. Frans de Waal vertelt aantrekkelijk, verhalend en de voorbeelden die hij geeft zijn levendig weergegeven. Aan opzienbarende en ontroerende anekdotes is geen gebrek.
Leest dit boek en u gaat gegarandeerd anders naar dieren kijken.
Apen die beter onthouden en reproduceren dan mensen, papegaaien die tellen en hun tong uitsteken, kraaien die stenen in een glas met water gooien om hun eten naar boven te doen stijgen. Is het slim? Ja. Is het intelligentie, soms wel. Zeker als blijkt dat dieren situaties inschatten en op mogelijk toekomstig handelen van andere dieren anticiperen. De Waal is etholoog – een wetenschapper die het instinctief gedrag van dieren onderzoekt – en daarnaast primatoloog – onderzoeker van de opperwezens: de apen en de mensen.
In dit boek geeft hij de wetenschappelijke ontwikkeling van zijn vak weer en de stand van zaken vandaag de dag. U gaat gegarandeerd anders naar dieren kijken! En naar mensen die over dieren oordelen.
| Titel | Zijn we slim genoeg om te weten hoe slim dieren zijn? |
| Van | Frans de Waal |
| Uitgever | Uitgeverij Atlas Contact |
| ISBN | 9789045028583 |
| Verschenen | april 2016 |
| Prijs | € 24,99 |
| Verkrijgbaar bij | Alle boekhandels en indien u online wenst te winkelen, raden we de Libris-webwinkel aan. Dan verdienen de boekhandels zelf ook nog iets. |
Tijdens het lezen bekruipt het gevoel dat we eigenlijk allemaal kannibalen zijn. Of, andersom, dat kannibalisme eigenlijk niet zo vreemd is als ons wordt voorgeschoteld. Waarom ben je kannibaal als je een ander mens eet maar niet als je een behoorlijk slim dier doodt en eet? Sommige apenrassen zijn razend slim; er bestaat slechts 1,2% verschil in DNA tussen chimpansee en mens.
Dieren denken vooruit
Aan de hand van veel voorbeelden maakt De Waal duidelijk dat dieren wel degelijk keuzes kunnen maken, dat ze kunnen tellen, dat ze sociaal zijn en inlevingsvermogen tonen. Maar dat maakt de dieren nog geen mensen. Varkens behoren tot de meest intelligente dieren en ja, we hebben een band met onze bonte bentheimers. Maar er is een verschil tussen leren – een gewoontedier worden – en het inschatten van situaties en daar op anticiperen. Dan vallen veel dieren af. Maar lang niet alle. En dat is een confronterende constatering.
Even overwogen we veganist te worden, maar dat druist in tegen de natuurlijke evolutie. Veel dieren eten dieren en hoe je het ook wendt of keer, de mens is ook zo’n dier. Wat niet wegneemt dat we heden ten dage te veel vlees eten en respectloos omgaan met vee. Volgens De Waal komen primaten uit de bomen, waar de fruit en bladeren aten en zijn ze daarna viseter of schelp- en schaaldiereter geworden. En vleeseters.
Beter en sneller
Zijn we slim genoeg om te weten hoe slim dieren zijn? luidt de titel van dit boek. Het tweede woord, de ‘we’ had ik in mijn aantekeningen door ‘wetenschappers’ vervangen. Velen van ons die (huis-)dieren hebben weten hoe mens en dier op elkaar reageren. De Waal schetst de evolutie van zijn vak door de tijd. Het onderzoek dat hij bedrijft is nog erg jong. Hoe wij met dieren omgaan is voor die tijd bepaalt. Arrogante behavioristen ontkennen dieren gevoelens van emotie, laat staan een vorm van intelligentie. De mens is superieur en is een klasse apart. De jonge chimpanseeman Ayumu veroorzaakte een schok in de wetenschappelijke wereld. Hij kon getallen onthouden en in de juiste volgorde reproduceren – beter en beduidend sneller dan de mens. Bewijst dit de snelheid van denken?
Maar wij blijven homo sapiens
Het leed dat het fotografisch geheugen van Ayumu aanrichtte in de wetenschappelijkie gemeenschap van de zelfde orde als toen uit DNA-onderzoek bleek dat de mens nauwelijks genoeg van de bonobo en de chimpansee verschilt om zijn eigen genus te verdienen. Louter om historische redenen hebben de taxonomen ons ons eigen genus Homo laten houden.
Ayumu heeft, zoals De Waal het noemt, gehakt gemaakt van het idee dat alle intelligentietests zonder uitzondering de superioriteit van de mens bevestigen. Inderdaad, na het lezen van dit boek ga je iets genuanceerder over dieren denken. Soms zijn apen slimmer dan de gemiddelde mens.
De Waal is een primatoloog, dus werkt met apen (en mensen), maar in dit boek komen genoeg voorbeelden voor van andere diersoorten. Maakt u zich maar geen zorgen. Kopen dat boek!
