In het eminente gezelschap van oud-bestuursleden van voormalig Stichting CELL, bezochten we vrijdag 21 februari 2025 de tentoonstelling Grand Dessert in het Kunstmuseum Den Haag. Een prachtig ingerichte tentoonstelling waarbij de verbindende diepgang helaas ontbrak.
Leestijd: 3 minuten, kijktijd veel langer
Inhoudsopgave
Het Franse woord desservir betekent op- of afruimen. Eigenlijk het tegengestelde van serveren: desserveren. (Vergelijk: interesse en geen interesse: desinteresse. En dezer dagen actueel: desinformatie.) Het woord dessert is afgeleid van desservir en betekent zo veel als: een gerecht dat na het afruimen van de tafel wordt opgediend.
Oppervlakkig
De ondertitel van Grand Dessert luidt ‘De geschiedenis van het toetje’. En daar gaat het eigenlijk mis. Er zijn immers heel veel soorten en variaties nagerechten en bereidingswijzen en heel veel ingrediënten die in de loop van de eeuwen beschikbaar zijn gekomen, dat er eigenlijk niets anders rest dan iets even noemen en daarmee oppervlakkigheid. Er wordt erg veel getoond. Soms is oppervlakkig niet slecht: de minder geïnteresseerde bezoeker gaat eraan voorbij en anderen worden geprikkeld en verdiepen zich later nader in een onderwerp.
En misschien speelt ook de keuze van de doelgroep een rol. Janny van der Heijden is gastconservator van de tentoonstelling. Heeft men met haar gemikt op de ‘gemiddelde inwoner van Nederland’?
Zo wordt in een filmpje met Janny getoond hoe men vroeger met ijs (bevroren water) en zout softijs maakte – interessant -, maar voor wat betreft chocola liggen er ‘slechts’ glazen buizen met bonen, nibs, massa, enzovoorts en wordt niets getoond over het maken van chocola getoond of chocolademelk (de repen chocola waren vroeger slechts een restproduct), terwijl dat, vanaf de oogst van de peulen, een echt boeiend proces is. Om van het maken van pralines maar te zwijgen.
Hoofdstukken
Een van de leden van ons gezelschap is niet alleen culinair bovengemiddeld geïnteresseerd, maar ook deskundig op het gebied van kunst en cultuur. Omdat ik na afloop worstelde met mijn eigen oordeel over de tentoonstelling Grand Dessert, vroeg ik: “Wat vond jij ervan?”
“De tentoonstelling ademde de sfeer van hoofdstukken,” luidde het antwoord “De verbindende diepgang ontbrak.”
En dat is misschien de beste duiding.
De inrichting van Grand Dessert is overwegend zoet-roze. En naast de lekkernijen wordt af en toe ook naar de keerzijde verwezen, zoals slavernij en rietsuiker en geen living income voor de cacaoboeren.
Kring van Puddingvorm Verzamelaars
Angnes Jansen-van Daalen leefde van 1942 tot 2019 en ze verzamelde puddingvormen. We begrijpen dat zij betrokken was bij de oprichting van de Kring van Puddingvorm Verzamelaars (zie Facebookgroep). Bij Grand Dessert werd een deel(tje) van de verzameling getoond. Omdat er ook een vorm van varkenskop en andere niet-zoete gerechten tussen lagen, denken we dat het Engelse begrip pudding de leidraad was. Pudding werd pas begin twintigste eeuw zoet, lees dit boek.
Impressie
En het was Yoon Suk Yeol die op 12 december 2023 van het staatsbanket genoot. Het dessert was chocolademousse met vanille-ijs en amandelsaus.
Tenslotte
Er was helaas geen gedrukte gids of catalogus van de tentoonstelling, wel het boek van Janny van der Heijden. (We hebben daarvan geen recensie.)
De tentoonstelling is er tot en met 6 april 2025.
Mooie recensie. De eerste zin al, dé geschiedenis van het dessert. Het eerste wat je als geschiedenisstudent leert. Alle boeken met de titel DE geschiedenis. Leg ze maar aan de kant. Dé geschiedenis bestaat niet. Grote valkuil, alleen Janny is ook geen historicus. Met zo’n gastconservator loop je de kans dat diepgang uitblijft. Men had ook Prof. Dr. Catrien Santing, kunnen vragen. Zij heeft ook gepubliceerd over het nagerecht/ toetje. Maar ja, Janny kent het grote publiek en is vast wel een trekker.
Gemiste kans dat er geen catalogus was. Te moeilijk of te kostbaar? Het lijkt mij dat daar wel heel wat mee te verdienen valt. Met leuke toetjesrecepten er in. Dan blijf deze ook op de (keuken) plank staan.