Al sinds 2015 organiseert kwekerij Arborealis in Wilhelminaoord, het derde weekeinde van september de zogenaamde voedselbosdagen. Er is een kleine markt en er zijn diverse presentaties. Dit jaar waren wij uitgenodigd.
Leestijd: 4 minuten
Inhoudsopgave
Deze dagen waren een klein feestje. Arborealis is sowieso een mooie, bijzondere kwekerij met vriendelijke mensen. Maar ondanks het ietwat miezerige weer, was het een gezellige bedoening met behoorlijke aanloop. Geen drommen en file lopen, maar oprecht geïnteresseerde mensen. Ook tijdens de presentaties bleek dat.
MergenMetz was bescheiden aanwezig: geen planten, want Arborealis is de kwekerij en we zijn immers te gast, geen zaden en een paar boeken, omdat er regenachtig weer was voorspeld en vocht is niet bevorderlijk. Maar we hadden wel een aardige presentatie in petto, die we op zaterdag en zondag mochten houden.
Behalve onze aanwezigheid troffen we ook stands aan van Vera Greutink (deze grootheid behoeft geen toelichting), De Voedselboss (de naam zegt het) en Soilgecko (vertelt je alles over de grond), voedselbos Oogstwold, My Foodforrest (een bijzondere app voor voedselbosbeheerders), De Voedselboswinkel (de naam zegt het ook hier), Voedselbosmagazine, Tasty Biotope en In het Wilde Weg.
En enkelen van hen gaven eveneens een presentatie in een alleraardigste zaaltje. De bezoekers konden bovendien genieten van een wilde plantenwandelingen met Tim en Leah van In het Wilde en/of een rondleiding over de kwekerij.
Als je er nog niet eerder bent geweest: het is zeker de moeite waard en voor een groot deel van Nederland is Wilhelminaoord dichterbij dan je denkt. En anders maak je er gewoon een weekeindje Drenthe van. Sowieso is een bezoek aan de voormalige Koloniën van Weldadigheid zeer de moeite waard.
Hoogte- en dieptepunten Eetbare Siertuin
Zo luidde de titel van onze presentatie. Want het is niet allemaal halleluja met de voedselbossen, zoals berichten op Facebook en Instagram willen doen geloven.
Kruidlaag
We hebben in 2012 de naam Eetbare Siertuin gekozen omdat “we onze overburen willen laten zien” wat er allemaal eetbaar is. Een jungle van bomen, heesters, bramen en brandnetels, schrikt immers af. En een voedselbos is eigenlijk een bosrand, want diep in het bos is niet veel mogelijk. In het gangbare schema van de voedselboswachters hebben we met een rode lijn aangegeven, wat je Eetbare Siertuin kan noemen: heesters en de vaste planten, oftewel: de kruidlaag.
Het is die bodem
Iglo presenteerde in de jaren tachtig van de vorige eeuw pizzaspecialist Mario. En Mario had gelijk: de bodem is ontzettend belangrijk. MergenMetz is gevestigd op een stuwwal van arme zandgrond, dat nooit landbouwgrond was. En ons nationale voedselbosvoorbeeld en inspiratiebron Ketelbroek ligt laag, vochtige grond (broek) en is aangelegd op voormalig boerenland. Voedselboswachter Van Eck heeft wel eens gezegd dat er voor veertig jaar fosfaten in de grond zitten. En bovendien bemesten de buurboeren hun land nog steeds. Dit is geen verwijt, maar ken je bodem en pas je plantkeus erop aan.
We hadden met Anthonet van Bergenhenegouwen een uitmuntende plantenkenner en tuinontwerpster als adviseur. Zij maakte het beplantingsschema en zwaaide tot 2021 de scepter over de Eetbare Siertuin.
Onderhoud
Bij ons is van de oorspronkelijke aanplant in de loop der tijd misschien 40% verloren gegaan. Want toch te droge en te arme grond (je hebt arm en nog armer). En soms kloppen plantbeschrijvingen voor wat betreft bodem en standplaats gewoonweg niet. Maar we maken ook mee dat planten en heesters die volgens de boekjes rijke, vochtige grond verlangen, het uitstekend doen.
De kruidlaag met vaste planten vergt, net als bij andere siertuinen voortdurend onderhoud. Er moet worden gewied en heesters moeten worden gesnoeid. En wat moet je doen? Grondverbetering? Bemesten? Mulchen? In veel voedselbossen – ook Ketelbroek – wordt geen aandacht (meer) besteed aan de kruidlaag. Omdat dat te veel werk is.
Na acht jaar vond Anthonet dat er nog meer tuin was te beleven dan eetbare siertuinen en het beheer ging over naar een ander. Doch helaas, was dat het begin van vier jaren van langzaamane verwaarlozing, die duurde tot en met 2024. In 2025 zijn we met hulp van onze vrijwilligers begonnen met herstel.
De Eetbare Siertuin kent nu weer prachtige hoogtepunten. Want met wat aandacht leven planten weer op. Neem bijvoorbeeld….
… en dan laten we nog veel achterwege.
Gezocht: opvolger
Vrijwilligers zijn vrij-willigers. Momenteel is Stichting De Tuinen van MergenMetz op zoek naar een opvolger, een tuinbaas, die wil meedenken en vooral doen. Want het is niet alleen een beetje planten en wieden in de Eetbare Siertuin, het is ook zaaien, stekken, kweken van bijzondere gewassen. Of rondleidingen geven. En deelnemen aan markten en eventueel boeiende presentaties verzorgen. Dat houdt wel in dat de persoon in de buurt moet wonen 🙂
