Mijmeringen en herinneringen
Op 2 september 2025 overleed Will Jansen. Een eigenzinnig en gepassioneerd mens, in brede kring bekend als culinair journalist en ook uitgever en hoofdredacteur van het magazine Bouillon! Will is 76 geworden en we zullen hem missen. Meer dan we ons nu misschien realiseren. Ik ben blij dat ik hem heb mogen kennen.
Toen ik wist dat hij voor euthanasie had gekozen en ook wanneer dat zou gebeuren, dacht ik: “Ik moet alvast maar een ‘in memoriam’ schrijven.” Maar ik kon mij er niet toe zetten. Vooruit schrijven dat iemand dood is op het moment dat hij nog leeft, voelde bijzonder tegenstrijdig. Nu lukt het wel. Enigszins, want de herinneringen zijn talrijk en schieten door mijn hoofd.
Begin dit jaar werd bij hem een schier ongeneeslijke ziekte geconstateerd en hij heeft die ziekte op eigen verzoek beëindigd. En daarmee ook zijn bestaan op deze aardkloot. Will was aangenaam eigenwijs en gedreven tot het laatste moment. Twee weken geleden belde hij mij, vanuit het ziekenhuis in Amersfoort. Met zwakke, ietwat schorre stem vertelde hij hoeveel liter vocht er was afgetapt en dat hij na het weekeinde weer naar huis zou gaan. Dan zou hij bellen om een afspraak te maken. Dat telefoontje kwam niet meer.
We maakten in 2004 tijdens Kunsthal Kookt in Rotterdam kennis met Will Jansen en zijn vrouw Anka. Wij stonden op de stand van het Genootschap der Vergeten Groenten en zij tegenover ons en presenteerden het toen pas gelanceerde tijdschrift Bouillon! (met uitroepteken). Dat was een on-Nederlands kwartaalblad over eten. Geen tijdschrift, nee, het waren boekjes met verhalen van diverse bekende en minder bekende auteurs, en zonder recepten. Will was hoofdredacteur en schreef ook een of twee artikelen. Ik mocht ook een paar keer iets voor Bouillon! schrijven.
Slik je dat?
Will Jansen was eigen-zinnig, soms tegendraads, over onrecht kon hij zich kwaad maken, hij was kritisch, maar altijd correct. En gepassioneerd. Gezond en goed eten was voor hem een belangrijk thema; geen gerotzooi met ons eten. Zo gaven hij en Anka onder andere ‘Slik je dat?’ uit en ook het zakboekje ‘Wat zit er in uw eten?’ – een lijst met E-nummers en de kwalificatie daarvan. Het was een vertaling en bewerking van het Franstalige boekje Additifs Alimentaires, van Corinne Gouget. Corinne kwam in juni 2015 op verdachte wijze om het leven. Will trok zich dat aan. Ondertussen staken sommigen met hem de draak: “Will, je bent een ouwe zeur. Hoezo giftig. E-nummers zijn goedgekeurd en veilig.” Maar dan somde Will een trits E-nummers op die enkele jaren geleden waren goedgekeurd en nu verboden omdat ze toch niet zo veilig bleken te zijn. (‘Wetenschappelijk bewezen’, is betrekkelijk.)
Blogmeisjes
Will Jansen schreef niet alleen voor bouillon, ook voor vakbladen. Dan bezocht hij onder andere presentaties. Hij stoorde zich aan, wat hij blogmeisjes noemde. “Die jonge vrouwen zitten voor in de zaal en zijn alleen maar bezig met hun telefoon. Ze luisteren niet. Ze vragen niets. Ze weten niets. Ze plaatsen foto’s. En maar interessant doen voor hun volgers.” De term blogmeisjes gebruik ik nog regelmatig.
Will bezocht veel chefs en schreef over hun kookkunsten. En voor Bouillon! recenseerde hij boeken die, vanzelfsprekend, met eten te maken hadden. Hij wist dat op een jaloers makende nette, oprechte en respectvolle wijze te doen. De boeken waren goed (B), bijzonder goed (BB), super (BBB) en BdB voor uitzonderlijk goed (Baron de Bouillon!). Slechte boeken waren er niet. Hooguit boeken zonder B. In 2016 verscheen de 50ste Bouillon! en dat was tijd voor een feestje. (Lees dit.)
Top100
Nog steeds doen ieder jaar lijsten de ronde met de beste restaurants, de beste chefs, de mooiste terrassen, de beste…. Die misleiden de consument, vond Will Jansen. En in 2017 nam hij die op de korrel. Hij creëerde naar aanleiding van de TOP100 van FavorFlav de VIP: de Vinger in de papclub – ““Wat biedt jij voor een mooie plek op de lijst?” schreef hij. Want zo gaat dat met de lijsten. Restaurants die niet wilden betalen, kwamen laag in de rangorde te staan. Op de lijst met journalisten kreeg ik plaats 11, “Want waarom moet een top eindigen met 10?” zei Will. Het was scherts, zijn manier om kritiek te uiten.
Zijn vrouw Anka porde Will een paar keer, als hij naar een restaurant-met-moestuin ging. Dan ‘moest’ ik mee om iets over die tuin te zeggen. En zo heeft Will ook een tijd met ons in het bestuur van Stichting CELL (Culinair Erfgoed van de Lage Landen) gezeten. Dat was na vele jaren duwen en trekken geen succes en CELL is opgeheven. Daarna hebben we altijd wel contact gehouden. Ook ten tijde dat hij en Anka voor het blad Bouillon! een overnamekandidaat zochten. Die vonden ze, maar opmerkelijk genoeg is Bouillon! nooit meer verschenen. En dat was niet bepaald wat Will en Anka voor ogen hadden.
Golflengte
Het was een vreemde gewaarwording toen zijn boek De Zelftemmer verscheen. Mrs. M en ik hadden net een vakantie achter de rug waarin we exact de plaatsen en restaurants hadden bezocht als de hoofdpersoon Edwin (Will Jansen dus) in zijn boek beschreef. Was dat toeval of zaten we gewoon op dezelfde golflengte? Ja, we hadden wel iets met elkaar, maar we woonden toch iets te ver uit elkaar.
Culinair Nederland en liefhebbers van goed en eerlijk eten hebben een markant persoon verloren. We missen hem. We wensen zijn vrouw en partner Anka en de kinderen en kleinkinderen veel sterkte met het verlies van hun markante man, vader en opi.
Hier, in De NUK, een mooi In Memoriam over het leven van Will Jansen voordat wij hem leerden kennen. De NUK
