Leestijd: 3 minuten
Inhoudsopgave
Het Europees Octrooibureau (EOB) heeft op 15 oktober 2024 een bezwaar tegen een patent van het bedrijf KWS op koudetolerante maïs afgewezen. Dit betreft een conventioneel veredelde variëteit en mag niet worden gepatenteerd. Toch gebeurt het. Omdat het verzoek voor 1 juli 2017 was ingediend. Maar dit klopt niet.
De internationale coalitie No Patents on Seeds! diende het bezwaar in, omdat octrooien op conventioneel gekweekte planten en plantenvariëteiten in Europa niet zijn toegestaan. Maar dat geldt door gewassen die op of na 1 juli 2017 zijn ontwikkeld. En KWS diende haar verzoek in 2016 in.
Nu zijn er in Nederland in het recente verleden rechterlijke uitspraken geweest die bijvoorbeeld bouwprojecten verboden, omdat al bekend was dat in de naaste toekomst nieuwe wetgeving zou gelden. Dus nog even snel vervuilen omdat het straks niet mag, was er niet bij. Het Europees Octrooibureau neemt hier een rigide besluit, terwijl ze weet dat er nieuwe regels zijn en ook weet waarom. Maar dat is niet alles….
Discutabel
Dr. Christoph Then, bij Greenpeace expert op het gebied van genetische manipulatie en patenten, zegt dat het besluit discutabel is: “Het verbod op het patenteren van plantenrassen dateert van lang voor 2017. Al in 1995 bevestigde de Kamer van Beroep bij het Europees Octrooibureau dit verbod. Sindsdien is de wet alleen gewijzigd om octrooien toe te staan op gewassen die met behulp van genetische manipulatie zijn gemaakt. Octrooien op conventioneel gekweekte planten zijn echter nooit toegestaan.”
Patent blokkeert plantenveredeling
De mais in kwestie is ontstaan door conventionele veredelingstechnieken.
Het probleem nu is dat de relevante genetische eigenschappen, die in het verleden door veredelaars vrij werden gebruikt, nu door het patent niet meer kunnen worden gebruikt. Door een toenemend aantal patentaanvragen dreigt plantenveredeling te worden geblokkeerd. En dat in een tijd waarin we (snel) moeten inspelen op klimaatverandering. Lange hete perioden, lange natte perioden. Willen we dat overlaten aan een paar wereldwijd opererende zaadbedrijven (meest onderdeel van chemieconcerns)?
Nordic Maize Breeding
In Nederland is een mooie biologische onderneming, Nordic Maize Breeding, gevestigd. Zij veredelen maïs (dus op eigenschappen kruisen en selecteren) op eigenschappen die het mogelijk maken deze meer noordelijk te kunnen telen. Dus met lagere temperaturen, andere daglengten en kortere seizoenen.
Grietje Raaphorst-Travaille, een van de eigenaren van dit bedrijf, waarschuwt voor grote juridische onzekerheden: “Deze eigenschappen worden al jaren in de veredeling gebruikt, voordat de patentaanvraag werd ingediend. Nu lijkt het onduidelijk of planten met deze genetische eigenschappen nog langer kunnen worden gebruikt. We kunnen onze eigen variëteiten niet eens doorzoeken op de specifieke gen-sequenties, omdat zelfs de relevante detectiemethoden gepatenteerd zijn.”
De (snij)mais van Nordic Maize Breeding zijn ook ‘slow food’ voor koeien, omdat het zetmeel bestendiger is en maisrassen die zij hebben ontwikkeld worden getest voor tortilla’s. Het past in de beweging naar meer biologisch, minder maar beter vlees, en meer plantaardig eten.
Verder dan Europa
Dergelijke besluitvorming van het Octrooibureau reikt verder dan Europa. Oxfam Novib maakt ook deel uit van de alliantie No Patends on Seeds! Dat klinkt misschien vreemd, maar boeren in de landen waar Oxfam Novib haar activiteiten op richt, moeten in staat blijven om zelf gewassen te vermeerderen en, door zorgvuldige selectie, te verbeteren. Dat biedt voedselzekerheid, voedselsoevereiniteit en de economische ontwikkelingsperspectieven van regionale plantenveredeling. (Landen buiten Europa zijn namelijk geneigd Europese wetgeving te volgen.)
Druk van de zaadindustrie
De druk van de grote zaadindustrie op de regelgeving is groot. Onlangs berichtten we over de nieuwe Europese wetgeving die, als het zo als voorgesteld wordt aangenomen, de zaadindustrie alle macht zou geven. Gelukkig werd er onder leiding van Arche Noah actief tegen gelobbyd. Maar we zijn er nog niet. En dit is weer zo’n voorbeeld.
Dit artikel is gebaseerd op een persbericht van No Patents on Seeds, dat we 15 oktober 2024 om 23;13 uur ontvingen.
