De winter is er speciaal voor om plannen te maken wat we het komende jaar in de moestuin willen hebben. Iets verder doordenken en een goed zaaiplan opstellen voorkomt ongewenste overvloeden en perioden van schaarste. Want we willen immers jaarrond groenten uit eigen tuin eten. Of niet soms?
Als u nog zoekt naar praktische boeken, dit bevelen we van harte aan:
Handboek Ecologisch Tuinieren van Velt (leden krijgen aanzienlijke korting)
Zaaiagenda van Hans van Eekelen (u weet wel, hij van Groenmoes)
Groente & Fruit Encyclopedie van Luc Dedeene en Guy De Kinder
Wij werken al jaren – van voor de tijd dat deze boeken verschenen – met een zaaiplan, een MS Word document. We zijn door het Handboek Ecologisch Tuinieren op deze werkwijze gekomen. U kunt onze plan hier downloaden en naar eigen inzicht aanpassen.
De basis
Op onze website, onder Tuin/De Basis vindt u meer items die met het opzetten van een moestuin te maken hebben. Bij Plan staat ook de indeling en het zesjaars wisselteeltschema dat wij hanteren.
Zaden
Zaden van groenten die we erg goed vinden, winnen we zelf en wat we teveel hebben, mag u ook bij ons kopen (kijk hier). Op die wijze sponsoren we onze hobby een beetje.
Voor het overige komen onze zaden van Zaadhandel van der Wal (leden van Velt krijgen bij hun collectieve bestelling korting), De Bolster, Heritage Seed Library (lid worden van Garden Organic en HSL) en soms via Arche Noah in Oostenrijk. En natuurlijk De Zaderij!
We zaaien vaak oude rassen, omdat het leuk is om de biodiversiteit te behouden.
De tegen- en meevallers van 2017
Het jaar van de koolgalmug. Deze heeft weer eens ongenadig toegeslagen. Geen tweede oogst van koolrabi, de complete boerenkooloogst is gesneefd, palmkool en spruitkool hebben zich hersteld.
Door de late vorst zijn vermoedelijk veel insecten omgekomen (zo niet de koolgalmug). Het is jaren geleden al eens eerder gebeurd dat de vogels zich dan tegoed doen aan met name de kapucijners. Dat zijn bij ons de grauwe erwt c.q. kreukerwt Kola. En de pastinakenoogst was welgeteld één stuks – onze tuinhulp had enthousiast de buitenste rand van een bed gebruikt om keien op te leggen. Weg gekiemde planten. In de kiem gesmoord. En de meloen Petit Gris de Rennes, waarvan het zaad tot ver na de aangegeven houdbaarheidsdatum nog steeds goed bleek, gaf een mini-oogst. Vorig jaar ook al. Het lijkt wel of de bijen of andere insecten de bloemen van de plant niet mogen. Enfin, die zaden zijn nu op.
De grootste verbazing was de mashua-oogst. De weelderig groeiende planten hadden amper knollen geproduceerd. De jaren ervoor konden we emmers vol oogsten. Het is een groot raadsel. Van uitputting kan nauwelijks sprake zijn, daar we rouleren. De mashua staat altijd waar het jaar ervoor wortelgroenten stonden en het jaar daarvoor vruchtgewassen.
Maar de rest ging uitstekend. Veel pompoenen, enorme yaconoogst, oca, suikermaïs, courgettes, oca, knolvenkel, fikse bieten, veel augurken, tomaten tot in november, enfin, elk jaar zijn er successen en tegenvallers. Het blijft onvoorspelbaar.
Keuzes voor 2018
Zoals elk jaar is wat we zaaien grotendeels hetzelfde als het jaar ervoor, misschien een ander ras sla of wortels. We telen geen aardappels, die bedden gebruiken we voor mashua (knolkapucien) en yacon. De weinige aardappels die wij eten, kopen we dan (biologische uiteraard).
Omdat we Seed Guardian zijn voor de Heritage Seed Library vragen die ons om speciale rassen te vermeerderen. Dat waren in 2017 pronkbonen en tuinbonen – en de drie of vier jaar ervoor ook tuinbonen. Deze als zowel pronkbonen zijn zeer kruisingsgevoelig en onze moestuin ligt voldoende afgelegen van enig andere moestuin. We weten nog niet wat we in 2018 krijgen voorgeschoteld.
Nieuwe rassen in onze tuin of kas:
Tomaat Ol’ German Pink
Een vleestomaat die, zoals de naam zegt, roze wordt en kennelijk Duitse herkomst of van een oude Duitser komt. Hierbij de waarschuwing dat ze met andere tomaten kruist omdat de stamper boven de meeldraden uitsteekt. Bij “normale” tomaten omsluiten de meeldraden de stamper en kan alleen zelfbestuiving plaatsvinden.
of
Tomaat Mrs. Lindsay
Een witte vleestomaat die als ze rijp is bleekgeel wordt. Mooie smaak. Grote vruchten tot wel 500 gram. Vroeg zaaien, late oogst. Ook hierbij een waarschuwing: kan met andere vleestomaten kruisen. We denken dan dat dit alle tomaten betreft, niet alleen vleestomaten.
Hiermee hebben we dus twee niet zaadvaste tomatenrassen in huis gehaald via de Heritage Seed Library. Of we moeten ze in de kas isoleren met insectengaas eromheen en met een kwastje zelf bestuiven. Of een soort zaaien en verder paprika, komkommer, Spaanse peper in de kas. Daar denken we nog even over na….
Marrow long white trailing
Ons leven is eenvoudig: we kennen courgettes en pompoenen. Zo niet in angelsaksische wereld. Pumpkins, summer squash, winter squash, marrow, zucchini en wat al niet meer. Een marrow is een Cucurbita pepo, var(ieteit) fastigata. Pompoenen en courgettes zijn dat ook. Maar die zijn respectievelijk C. maxima of C. pepo var. pepo en C. pepo var. cylindrica. Butternut squash (flespompoen) is C. moschata. In principe kruisen pompoenen en courgettes niet met elkaar en al helemaal niet met de butternut squash.
Over de marrow wordt gezegd dat de jonge vruchten als courgette kunnen worden gebruikt en de echte grote vrucht, door zijn ietwat meer stevige schil, ideaal is om te vullen met bijvoorbeeld gehaktmengsels. Dat geldt ook de courgette. De volgroeide vrucht daarvan (de courge, want courgette is een verkleinwoord) heeft ook een stevige schil. We gaan er van uit dat de marrow bij ons niet kruist met onze pompoen ‘groene Hokkaido’ (een C. maxima) en niet met de butternut squash en niet met de courgettes.
Deze lange witte is van begin 20ste eeuw met vruchten van rond de 40 cm. In het begin bleek en worden later donkerder. Oranje zacht, sponsachtig vruchtvlees en harde huid. Kan (daarom) goed worden bewaard.
Komkommer 741 Peking China
Die worden pakweg 60 cm lang. Verkregen via de Heritage Seed Library en komt oorspronkelijk uit de omgeving van Tientsin. Over de herkomst van de 741 in de naam hebben we niets kunnen vinden. We gaan het beleven!
Sperzieboon Lazy Housewife (luie huisvrouw)
Stamt uit 1802, althans dat is de oudste referentie. In Burpee’s Jaarboek (1888) werd ze omschreven als ‘breed, dik, zeer vlezig en volledig draadloos’, ‘bijzonder weelderig’ en ‘immense productiviteit’ Klimmer, kan als sperzieboon, verse boon (doppen) maar ook als witte droogboon worden geoogst. Zonder draad en de bonen kunnen 20 cm lang worden. Lui omdat het voor drie doelen kan worden gebruikt en bovendien een makkelijke plant is.
Biet Dewings early blood turnip
Hoewel turnip in het Nederlands een knolraap is, wordt in deze naam gedoeld op de vorm. Een ras dat van 1822 tot 1920 commercieel werd geleverd, maar al in Sauer’s Herbal Cures (1774) werd genoemd. Een vroeg oogstbaar ras dat zacht en zoet van smaak is. Ook dit gaan we beleven!
dank voor het tuinplan. ik heb het opgeslagen en wil er mee aan het werk. ik begrijp een aantal codes niet, zoals -z of z- ook de dubbele z.
bij voorbaat dank voor het antwoord.
z is zaaien
-z is tweede helft van de maand, dus z- is eerste en zz is gehele maand
Dank voor de opmerking. Het is een kleine omissie, ik zal het in het volgende versie (2019) meenemen.