Er zijn eetbare lupines. Een bekende is de witte lupine. Zij levert eiwitrijke zaden, dus een fraaie vleesvervanger. De zaden, bonen, worden Spanje en Portugal rijkelijk gebruikt, maar ook steeds meer in onze contreien. En nu is er een aardig kookboek over verschenen.
In Zuid-Spanje en Portugal heten ze altramuces, de zaden van de witte lupine, Lupinus albus. Grote gele bonen die als tapa in de bar bij je drankje worden geserveerd. Dat is aan ons wel besteed, de lupinebonen ook. Lupinebonen willen we graag zo, los eten. Soms mengen we ze in een salade.
We hebben eetbare lupines in onze Eetbare Siertuin geteeld en ook wel lupinemeel gekocht. Dat mengden we met ons woudkorenmix van de Wageningse molen De Vlijt. Het gaf wat compacter brood.
Minder vlees eten? Maar wat dan?
Je wilt minder vlees eten? Goed plan. Goed voor het milieu en weg met de intensieve veehouderij en kiloknallers. Maar wat zijn de alternatieven voor het eiwit dat we nodig hebben? Tofoe en tempeh zijn van die ingrediënten die voornamelijk leuk zijn als je Indonesisch kookt. En dan is er nog seitan, dat wel wat van vlees heeft. Wordt al eeuwen gebruikt in China, Korea, Japan en ook Rusland. De seitan die hier verkocht wordt, is vaak met wat sojasaus bereid en dat beperkt de culinaire mogelijkheden ernstig.
Nee, neem dan lupine! Dat biedt veel meer mogelijkheden, als boon, als graan (in vlokken of meel) en voor nepvlees.
De Vegetarische Slager – wij zijn daar geen fan van: het is vlees of geen vlees, maar geen nepvlees – gebruikt ook lupine. En soja, dat meest uit de VS en Zuid-Amerika komt, dus over de oceaan wordt gesleept. Dat is dus weer wat minder. Hoewel de witte lupine behoorlijk wat warmte nodig heeft, wordt ze de laatste jaren ook in Nederland geteeld. We begrijpen uit het boek dat (Noordoost) Duitsland een hele grote producent is.
Dus liever lupine dan soja.
Eet minder vlees, koop meer lupine, koop ook dit boekKoken met Lupine is een praktisch receptenboek zonder zweverige toestanden of hoogdraverij. Grof geteld bevat het 44 recepten en één recept voor een, jawel, huidmasker.
Het boek is niet duur en biedt veel. Dus eet minder vlees, koop meer lupine-ingrediënten en dan natuurlijk dit boek. Inspirerend genoeg want in 2019 gaan we toch weer eens witte lupine zaaien.
| Titel | Koken met lupine |
| Van | Martina Kittler; Barbara Klein |
| Uitgever | UItgeverij Deltas/Chantecler |
| ISBN | 978 90 447 5109 3 |
| Verschenen | juni 2018 |
| Prijs | € 14,95 |
| Verkrijgbaar bij | Bij de boekhandel of gewoon bij deze boekhandel bestellen, zodat de echte boekhandel kan blijven bestaan. |
Er wordt voor de gerechten overwegend gebruik gemaakt van lupinemeel, grof en fijn lupinegries, lupivlokken, gedroogde lupinebonen en lupinebonen uit pot. We hebben een viertal recepten gevonden met nepvlees: lupinefilets. Tja, dat dan weer wel.
In de eerste twee bladzijden worden De Voordelen van Lupinebonen kort uitgelegd en dan, huppekee, recepten. Tussendoor een paar maal enkele informatieve pagina’s. Die houden het leuk.
Lupines bevatten nauwelijks zetmeel, wat wel uniek is voor een boon. Ze overtreffen daarentegen alle andere peulvruchten in eiwitgehalte. Maar het is, net als soja, geen volledige vleesvervanger, omdat er geen vitamine B12 in zit. In nepvlees wil dat wel eens worden toegevoegd. B12 komt met name in dierlijke producten voor, maar ook in zeewieren (nori heel veel). Een gerecht met lupine en wieren hebben we in dit boek niet gevonden 🙂
Zoete en bittere lupines
De gangbare sierlupines – prachtige planten, stikstofbinders, dus goed voor de tuin – bevatten heel wat bitterstoffen. Enkele rassen niet, daar is het door de eeuwen heen uitgeselecteerd. Die rekenen we tot de zoete lupines. De zaden van de sierlupines zijn bitter en giftig; ze bevatten alkaloïden. Deze bitterstoffen beschermen de planten tegen vraat (o.a. slakkenvraat), voor de mens kan het echter ernstige gevolgen hebben. Het is rond de Middellandse Zee onder sommige groepen bewoners nog gebruik om bittere lupines voor consumptie te gebruiken. Maar zij weten wat ze moeten doen: de zaden/bonen worden eerst uitvoerig in water geweekt en gespoeld.
Recepten
In dit boek staan stuk voor stuk leuke recepten, breed gevarieerd van drankjes, hapjes tot desserts. Vaak zijn het varianten op gangbare gerechten, zoals hieronder de rösti.
Dat geeft dit boek juist haar waarde. Want die eerste stap te nemen om met lupinebonen bijvoorbeeld een spread, een salade, een spaghetti lupinese (erg leuk, erg lekker) of een dahl of deze rösti te maken, kent vaak een hoge drempel. Dit boek geeft een duw(tje) in de goede richting.
Beschikbaarheid
De beschikbaarheid van lupine-ingrediënten is nog niet heel groot. Het is een markt van aanbod en vraag. Of omgekeerd.
Achterin het boek is een lijst met winkels c.q. webshops opgenomen. We nemen via het Internet een kijkje in hun aaanbod. De aansluiting met de recepten in dit boek is minimaal. Eigenlijk alleen scoort Piowald.de een ruime voldoende. Misschien ook weer niet vreemd, gezien het feit dat dit boek uit het Duits is vertaald. Het land kent meer inwoners, dus is er meer markt voor dit soort nieuwe producten.
Lupinemeel is vrij gangbaar, zo zien we. Bij Veggidelie.nl vinden we ook gedoogde lupinebonen. Bij Ekoplaza lupinemeel en bonen in pot en wat kant-en-klare gerechten.
In de webshop van het Belgische Bioplanet vinden we nul producten, maar misschien dat de winkels van steen en cement het wel hebben?
Internationaler is Veggie-shop24. Die heeft wel het een en ander, maar helaas alleen bewerkte producten. Het Duitse Piowald die we al noemden heeft het! Verzendkosten naar België of Nederland bedragen € 7,90.
De andere Duitse webshop die wordt vermeld is Nutralinea. Deze schakelt door naar webshop Flexi-Sports die een paar vage lupineproducten aanbiedt. Er is ook een Nutralinea.nl zien we, maar ook niet bijzonder.
Dan resten nog Amazon (biedt Piowald) en Made with Luve (geen tikfout). Die laatste biedt ook een assortiment kant-en-klare lupineproduten.
Alsof de duvel ermee speelt, verscheen twee dagen eerder (28 juni 2018) dit artikel in The Guardian.
De Lupinus Albus heeft een lange tijd van groei en afrijping nodig (160 tot 180 dagen). Een goed najaar is absoluut nodig.
ik heb ze zelf al 5 jaar geteeld en plantjes verspreid via het I.V.N. in Haaksbergen om meer bekendheid aan dit gewas te geven.
Groet,
Hennie Wijlens, Haaksbergen
Klopt. Het was in 2013 geen doorslaand succes. Maar inmiddels vijf (2019: zes) jaar later en de aarde is weer wat warmer (een beetje cynisch)