Een tijdsverkenning – of noem het geschiedschrijving – van de naoorlogse landbouw. ‘Biologische pioniers met hart en ziel’, luidt de ondertitel. Een prachtig en zeer leesbaar boek voor iedereen die achtergrond zoekt bij alle biologische ontwikkelingen gedurende de afgelopen decennia. Tot ongeveer vandaag.
Het is de tweede, bijgewerkte druk. En dat kan je zien ook, want zelfs de opening van ‘t Ailand door Carlo Petrini staat er in vermeld. Daar waar wij een half jaar later waren.
| Titel | Boeren met Smaak, 2e hierziene druk |
| Van | Jacob de Hoop & Ytsen Kooistra |
| Uitgever | Uitgeverij PENN.nl |
| ISBN | 978 90 77948 23 1 |
| Verschenen | Juni 2012 |
| Prijs | € 25 |
| Verkrijgbaar bij | Alle boekhandels en indien u online wenst te winkelen, raden we de Libris-webwinkel aan. Gewoon omdat die betere service heeft dan die grote drieletterige. En geen verzendkosten. |
| Lezersactie | Met kortingscode ‘mergenmetz’ krijgt u 20% korting bij Uitgeverij PENN. (Invullen bij het afrekenen.) Dat hebben we weer mooi voor u geregeld! Geldig tot 1 november 2012. |
Kort samengevat
Rijk geïllustreerd. Mooi. Informatief. Een boek om te hebben. Een boek om in na te slaan – ‘Hoe zat dat ook alweer met …. [en vult u maar in: Loverendale, het monument van de biologisch-dynamische landbouw? De Groene Koe van de melkfabriek uit Limmen? Wanneer is de Warmonderhof opgericht? ] En dan kunnen we meteen een nadeel noemen: een index ontbreekt. Dus even zoeken op ‘Rein Leven’ is van voor naar achter doorbladeren.
Ik heb het geboeid en met grote interesse van voor tot achter gelezen.
Het is te merken dat de focus op Friesland ligt. Daar komen de schrijvers vandaan. Dus met name wat zich daar lokaal afspeelde is vastgelegd. Maar wel in de grotere context; het is daarom geenszins een Fries boek. Ik heb het geboeid en met grote interesse van voor tot achter gelezen.
‘Een schone appel van de boom, eerlijk vlees en smakelijke groente zonder gif. Het lijkt de gewoonste zaak van de wereld. Maar het is inzet van een strijd die met wisselend succes gestreden wordt.’
Dat zijn de eerste zinnen. En eigenlijk gaat daar het boek over. De wereldse en nationale gebeurtenissen en de (re-)acties op het boerenland.
De club van Rome deed in 1972 haar rapport ‘Grenzen aan de groei’ verschijnen. Een schokgolf ging over de wereld en talloze groene initiatieven werden in die tijd ontplooid. De laatste twee decennia herleeft bovendien de aandacht voor goede smaak. Slow Food is daarvan een exponent, net als talloze kookprogramma’s [hoewel je over de goede smaak van door Unliver en anderen subtiel gesponsorde kookprogramma’s o.i. nog flink kunt discussiëren.]
Goed, we kunnen natuurlijk het boek hier samenvatten, maar dat doen we niet. Koop het maar. We lichten er gewoon het e.e.a. uit:
Tijdsbalk
De tijdsbalk op de linkerpagina van elk hoofdstuk vinden we bijzonder prettig. Het plaatst het verhaal ernaast in de bredere context.
Elk hoofdstuk kent zijn daarbij behorende tijdsbalk.
Wow, Loverendale dateert van 1926. Het was de eerste biologisch-dynamische boerderij van Nederland. In Zeeland. En kort na de Tweede Wereldoorlog werd de Warmonderhofopgericht. Triodos is van 1971, De Kleine Aarde van 1972, Fair Trade 1974.
atuurlijk. Je kunt alles met Google vinden. (We hebben er hierboven wat hyperlinks bij geplaatst.) Voorwaarde is dan dat je moet weten wat je wilt zoeken. Wij zouden nooit zomaar op Loverendale, Warmonderhof en Triodos hebben gezocht. Die wetenschap krijg je nu op een prettige manier gepresenteerd. Een van de mooie dingen van dit boek is – nogmaals – de brede context.
Oh, de Dierenbescherming dateert van 1864 en het eerste rundveestamboek van 1870. De eerste tuinbouwkas uit 1868. ‘t Is maar dat u het weet.
Boer zoekt vrouw en leven op het land
Bij hoofdstuk 4 met die titel heb ik genoteerd: ‘Wat willen de auteurs met dit hoofdstuk zeggen? Bevestiging van het oude romantische beeld?’ Het nadeel van zo’n notitie is dat de indruk die mij dit op de bladzijde deed krabbelen is vervlogen. Het is ook nog maar pagina 50 van de 205. Want verderop kreeg ik het Jorwerd-gevoel
In 1935 het eerste KI-kalf geboren
‘Hoe zag zo’n agrarische gemeenschap er een halve eeuw geleden uit?’ Duidelijk is dat de mechanisatie van de landbouw haar sporen op de lokale economie achterliet: minder mensen werkzaam in die sector. Steeds goedkoper produceren, minder smaak en lagere inkomsten. Het kan dus anders, bewijzen de boeren in dit boek. Maar niet zonder slag of stoot.
Getuigenissen bij de geschiedschrijving
Personen/boeren of instanties/ondernemingen die een maatschappelijk relevante rol hebben vervuld, of een eigen verhaal hebben, worden op lichtblauw getinte bladzijden ge-highlight. Het zijn de getuigenissen bij de geschiedschrijving. Hiernaast ‘De missie van Jan Zomerdijk’ over de zuivelfabriek in Limmen (Noord-Holland). Daar heb ik persoonlijk nog wel wat gevoel bij. Want ergens, rond 1972 fietste ik er in de zomermaanden twee maal per dag langs. Van Bergen naar Limmen v.v. waar ik als vakantiebaan bollen pelde – 23 km enkele rit, zie ik nu. Stoer!
En zo staat er een verhaal over Odin, over De Nieuwe Band, over Willem, Gerben en Jolanda Bakker. Zij hebben de biologische schapenhouderij De Zeekraal in Oosterend op Terschelling. Verhalen. Boeiende, leerzame verhalen. Over hoe het zo gekomen is.
Rariteiten
Er staan ook rariteiten in. Ongetwijfeld meer dan ik herken. Mijn kennis is beperkt. Maar als verklaard groentenfundamentalist moet het mij van het hart dat op pagina 23 bij rabarber een rode snijbiet is afgebeeld.
Op pagina 89 staat een foto van oxalis tuberosa (tuberosis in het boek). Oftewel: oca. Maar waarom die daar staat? Alleen ter illustratie?
