Op 10 juli 2018 was er het Nederlands Klimaat- en Energieakkoord. De grote boodschap die vervolgens werd verspreid was dat in 2050 alle gebouwen van het gas af moeten zijn. Maar is dat realistisch? We verdiepten ons een beetje in de materie en er ontvouwde zich een nogal bizar beeld.
Vier jaar geleden installeerden we met een fikse subsidie van de Provincie Gelderland de eVita. Een uiterst efficiënte cv-ketel die uit aardgas elektriciteit maakt en de restwarmte benut voor verwarming (lees hier meer). Daarmee besparen we zo’n 1100 kg CO2-uistoot per jaar.
Fijn. Maar nu wil de overheid ons helemaal van het gas af.
Om misverstanden te voorkomen, wij zijn donkergroen en groot voorstander van het afschaffen van fossiele brandstoffen. Liever vandaag dan morgen.
Maar nadat Nederland zo veel jaren bijna niets aan CO2-reductie heeft gedaan, lijken we nu, bij gebrek aan visie, in een fase van paniekvoetbal te zijn beland.
Dit artikel kort samengevat (voor hen die niet alles willen lezen)
De overheid wil ons in 2050 allemaal van het gas hebben. Om de stap naar elektrisch te stimuleren, moet de gasprijs worden verhoogd. Met de acht miljoen gebouwen in Nederland, zijn, met het aangegeven hoge tempo, in 2050 niet alle, zoals men zegt, maar hooguit de helft van de woningen over op elektriciteit.
Naast groene stroom zijn waterstof en synthetisch gas (methaan gemaakt uit CO2 en waterstof) goede alternatieven, zo staat ook in het Klimaatakkoord. Nu is het zo dat met die hogere gasprijs synthetisch aardgas plotseling ook economisch aantrekkelijk wordt, dus dat maakt de noodzaak om af te koppelen minder groot.
Enkele jaren geleden besloot de regering, om de gasvoorziening veilig te stellen als het Groninger gas op is, van Nederland de gasrotonde voor Noordwest-Europa te maken. Nederland kent immers een uitstekende gas-infrastructuur en levert aan omringende landen gas. Op de rotonde komen gas uit o.a. de Noordzee, Russisch gas, LNG per schip in de Rotterdamse haven aangevoerd, samen.
Gasunie is 100% eigendom van de staat. In 2008 kocht Gasunie alvast het Noord-Duitse gasnetwerk en ze is mede-investeerder in de pijplijn die Russisch gas door de Oostzee naar Duitsland brengt. Toevallig Noord-Duitsland. Bovendien is onze grote buur al langer bezig met het reduceren van CO2 en zet (ook) in op synthetisch gas.
Dus alle gebouwen in Nederland moeten van het gas af, terwijl wij, de Staat der Nederlanden in de hoedanigheid van Gasunie diep in het gas zitten. Gas uit andere landen, voor andere landen.
Dit rijmt slecht met het Klimaatakkoord en andere ontwikkelingen. Hier ontbreekt een overkoepelende visie, laat staan een lange termijn visie.
Het is hard nodig dat er op korte termijn een deugdelijk allesomvattend plan komt en niet, zoals nu, wensdenken dat tot uiting komt in onhaalbare deelplannetjes.
Onze visie
Uiteindelijk is aardgas, synthetisch of niet, geen energiebron voor de (hele) lange termijn. Waterstof wel, dat al jaren de energiebron voor de toekomst wordt betiteld. (Er rijden al auto’s en bussen op waterstof.)
Voor de beoogde omschakeling van huishoudens van gas naar elektriciteit, moet het elektriciteitsnet vijf keer meer aankunnen dan nu. Dat vergt ongetwijfeld een enorme investering voor de netbeheerders. En het gasnet blijft leeg in de grond? Het transport van aardgas kent minder dan 0,1% verlies, het hoogspanningsnet 8-10%.
In weerwil van het klimaatakkoord denken wij dat het de juiste weg is om groene stroom om te zetten in waterstofgas. Dat wordt via het bestaande gasnet getransporteerd. Er wordt dan ter plekke weer elektriciteit gemaakt en/of een deel blijft waterstof, bijvoorbeeld voor industrie en waterstofauto’s.
In de wijken van grote steden en gemeenten kunnen ook kleine centrales worden neergezet, die met ter plekke opgewekte groene stroom synthetisch aardgas maken. Daartoe wordt dan het lokale aardgasnet van het landelijke afgekoppeld. En wie weet gaan we thuis met onze zonnepanelen en kleine windmolens zelf waterstof genereren. Helemaal los van het net.
Klimaatakkoord
In het akkoord staat niet dat we allemaal van het gas af moetenDe stelligheid waarmee door politici en belanghebbenden wordt gezegd dat alle huizen gasloos moeten worden, roept een gevoel op van ‘Waar zijn we nu in hemelsnaam mee bezig?’
Is dit te wijten aan politiek opportunisme als gevolg van de Groningse aardbevingen? In het Klimaatakkoord zijn doelen voor grote vervuilers als industrie en de agrarische sector losjes omschreven, de luchtvaart is ontzien. De burgers krijgen daarentegen een vrij concrete boodschap te horen: Jullie moeten van het gas af.
Een gemiddelde Nederlander is goed voor gemiddeld max. 46 kg CO2 per dag.
In het Klimaatakkoord, sectie ‘Gebouwde Omgeving’, staat niet dat we allemaal van het gas af moeten. Duurzaam gas wordt ook als optie genoemd.
Men wil wel door een verschuiving van de energiebelasting het gebruik van gas ontmoedigen.
De overschakeling van stadsgas op aardgas was het vervangen van een brander. Van gas naar elektrisch is ingrijpender.
Verwarrend
In 2050 zijn we pas op de helft met de woningen van het gas te ontkoppelenIn het Klimaatakkoord staat ook dat er in 2050 geen enkel gebouw meer met het aardgasnet is verbonden.
Dat strookt niet met de andere uitlatingen. De overstap naar volledig elektrisch moet in een tempo gaan van 50.000 woningen per jaar vanaf 2021 en vanaf 2030 200.000 per jaar. Rekenen kunnen ze ook niet. Er zijn volgens het CBS inderdaad bijna 8 miljoen gebouwen waarvan 7,7 miljoen woningen. Dus in 2050 is 9 x 50.000 + 20 x 200.000 = 4.450.000 gebouwen. Dan zijn we dus net over de helft.Het gaat dus bij lange na niet lukken om in 2050 alle woningen van het gas te hebben afgekoppeld. Bovendien is het ingrijpender dan een keukengeiser of gasfornuis van stadsgas voor aardgas geschikt maken, zoals in de zestig van de vorige eeuw. Nog los van de cv-ketel, voor veel huishoudens wordt het een kostbare zaak om een gasfornuis door een inductiekookplaat te vervangen. En de oven? Er moeten elektriciteitsleidingen worden aangelegd en waarschijnlijk een of twee extra groepen.
Power to Gas (P2G)
Met elektriciteit, en dan hebben we het nu over groene stroom van zon of wind, kan gas worden gemaakt. Ook synthetisch aardgas.
Iedereen die op de middelbare school de eerste les scheikunde heeft gevolgd, kent het experiment van electrolyse van water: met elektriciteit wordt uit water zuurstof en waterstof gemaakt.
2H2O -> 2H2 + O2
De volgende stap heet methanisatie, we maken methaan, het hoofdbestanddeel van aardgas.
C02 + 4H2 -> CH4 + 2H2O
Dit methaan (CH4) wordt wat verrijkt met wat stikstof, nog wat CO2 en misschien wat zuurstof, en we hebben synthetisch aardgas. Syngas of SNG, synthetic natural gas. Voeg er nog een reukstof aan toe en het ruikt ook als aardgas.
Het waterstofgas H2 is ook een belangrijke component voor de industrie. Er wordt zo’n 800.000 ton van gebruikt. Momenteel wint men dat uit aardgas, maar dat gaat in de naaste toekomst met P2G gebeuren. Power to Gas heeft een aantal significante voordelen:
- Omzetten van elektriciteit in “producten” die andere sectoren nodig hebben (warmte, waterstof in de industrie e.d.)
- Flexibiliteit en daarmee makkelijke integratie van hernieuwbare, groene energie
- Gebruik van bestaande infrastructuur, leidingen, opslagtanks e.d.
- Energieopslag voor langere duur – makkelijker en beter dan accu’s
- Klaar voor gebruik
Het gebeurt in Duitsland
Duitsland kiest ervoor om aan het gas te blijvenDuitsland heeft alweer wat langer geleden scherpe milieudoelen gesteld
. En geheel conform de Duitse mentaliteit, gaan ze ervoor. Er zijn daar al twintig P2G-installaties waarvan de eerste uit 2009 stammen. Van de twintig zijn er dertien Syngas maken en dat aan het Duitse gasnet toevoegen. Okay, ze heten allemaal proefinstallatie, maar toch. Ze zijn verder dan Nederland en Duitsland kiest er dus voor om aan het gas te blijven.
In Nederland te duur
Er zijn in Nederland een paar proefinstallaties P2G, een op Ameland, waar waterstof aan het aardgas werd toegevoegd en een in Rozenburg waar SNG wordt gemaakt. Het rendement is hoog (90%) maar voorlopig is P2G, en dan met name synthetisch aardgas, nog iets te duur. Voor Nederland.
De “grap” is als de overheid aardgas duurder maakt om huishoudens naar elektriciteit te doen overstappen, synthetisch aardgas economisch ook aantrekkelijk wordt.
Technische wetenschappers zien de toekomst zo dat dorpen en wijken zich van het landelijke gasnet afkoppelen en hun eigen gasnet gaan gebruiken voor transport van waterstofgas. Om zelf de auto thuis – met waterstof – te tanken en om te koken. Maar lokaal Syngas opwekken kan ook. Dan krijgen we weer lokale, gemeentelijke gasbedrijven.
In 2014 werd met veel bombarie aangekondigd dat de grootste P2G installatie ter wereld in Delfzijl zou komen. Die zou waterstof en SNG produceren voor de industrie. De intentieverklaring is op 10 april 2014 getekend. Maar vanwege de kosten zijn kort daarna de plannen voor installatie in de ijskast gezet.
Doch dit ambitieuze project wordt inmiddels ingehaald door andere projecten. Begin 2018 kondigden Akzo en Gasunie een 20MW installatie voor groene waterstof te willen bouwen voor het Chemie Park Delfzijl. Geen waterstof uit aardgas meer, maar waterstof uit wind- of zonne-energie. Voor de industrie.
Op 3 juli 2018 start Gasunie New Energy de bouw van een elektrolyser, een installatie die zonne-energie omzet in waterstof (en zuurstof). Het project dat een demonstratieproject is, heet HyStock.
Biogas
Naast de methanisatie van waterstofgas is er natuurlijk ook biogas (filmpje op Youtube). In Twente is januari 2017 een installatie in gebruik genomen die 6 miljoen m3 biogas van mestoverschot omzet in 4 miljoen m3 groen gas, dat 2.500 huishoudens van gas voorziet. En men denkt tot 40 miljoen m3 door te kunnen groeien, dat zijn 25.000 huishoudens. Moeten die nu ook van het gas af?
Gasrotonde Nederland
Vreemd genoeg hoor je geen politicus nog iets over de gasrotonde. In 2006 sprak de regering, met het oog op het leeg raken van het Groninger gasveld, de wens of het idee uit de gasrotonde van Noordwest-Europa te worden. Zo zou de gasvoorziening veilig worden gesteld. Gezien de aardgaswinning en leveranties die we al aan de buurlanden doen, hebben we een uitstekende gas-infrastructuur. In de Rotterdamse haven kunnen schepen met LNG aanmeren en lossen.
Maar het wordt nog leuker…..
Gasunie is 100% in handen van de Staat der Nederlanden. Gasunie kocht in 2008 het Noord-Duitse gastransportnetwerk. En Gasunie heeft een belang in Nordstream, de pijpleiding die door de Oostzee Russisch gas brengt tot, ja, Noord-Duitsland. U weet wel, Trump verweet Bondskanselier Merkel afhankelijk van Rusland te worden. Meer staat in dit Kamerstuk 33292. De relatie tussen Gasunie en het Russische Gazprom lijkt uitstekend. Nu is het niet allemaal Gasunie wat in Nederland de klok slaat. Er zijn ook andere bedrijven actief. Gazprom gaat gas opslaan in Nederlandse bodem.
Maar zijn al die plannen nu opeens van tafel? Of gaan wij, de inwoners van Nederland, van het gas af en gaan wij, Staat der Nederlanden, in de hoedanigheid van Gasunie, Noordwest-Europa wel van aardgas voorzien? Aardgas uit Rusland, uit de Noordzee en wat per schip uit bijvoorbeeld Qatar of Maleisië komt.
Waterstof
In 2004 zond VPRO Tegenlicht de documentaire ‘De waterstofrevolutie’ uit. Daaruit blijkt onder andere dat de automobielindustrie al anticipeert op heel andere auto’s. Elektrische auto’s die hun energie uit een met waterstof gevulde batterij halen. En passant plug je de waterstofauto in je huis en het voorziet je woning ook van stroom. Het hele lichtnet, zoals we dat nu kennen, zou overbodig worden.
Dat was veertien jaar geleden. Maar nu nog meer actueel.
Als tussen 2021 en 2050 alle gebouwen van het aardgas moeten, betekent dat een enorme extra belasting voor het elektriciteitsnet. En een grotere instabiliteit. Energie die nu in de vorm van aardgas naar de gebouwen wordt gebracht, moet volledig door het elektriciteitsnet worden gedekt. In 2016 gebruikten alle huishoudens tezamen iets meer dan 9 miljard kubieke meter aardgas. Aan elktriciteit 22,7 TWh (tera-Watt-uur), oftewel 22.7000 000 000 kWh (cijfers CBS). Om de energie die we in gas verbruiken als elektriciteit te ontvangen, moeten er vijf keer meer stroom over het bestaande net.
Dat vergt een fikse investering, terwijl het gasnet onbenut in de grond ligt.De Waterstof Coalitie stuurde in mei een manifest naar de onderhandelaars over het klimaatakkoord. Windenergie, zonne-energie zijn instabiele bronnen. Het levert geen constante stroom op. Dus het opslaan van teveel energie in de vorm van waterstofgas, is makkelijk en uiterst rendabel. Transport van gas kent ook minder verlies dan transport van elektriciteit.
Nog wat om verder over na te denken
Op 22 augustus verschijnt Gasmonitor 2018. Daarin staat dat de verkoop van cv-ketels in 2017 is gestegen ten opzichte van 2016. Hoog Rendements-ketels, dat dan weer wel. Die van warmtepompen lijkt te stabiliseren. Dat is, volgens de samenstellers, teleurstellend. Gas is nog steeds aantrekkelijk, hoewel elektrisch koken toeneemt. Maar er moet nodig iets gebeuren, luidt de conclusie.
Volgens dit artikel in Follow the Money van 25 augustus 2018, betalen burgers, u en ik, wel 27 x meer energiebelasting per ton CO2 dan het bedrijfsleven. Okay, kan je zeggen, dan produceren we goedkoper en exporteren we meer. Maar is dat het waard? Het “vuil” ligt bij ons, wij moeten het opruimen (iets wat overigens ook voor de (melk-)veehouderij geldt).
In 2016 gebruikten alle huishoudens tezamen iets meer dan 9 miljard kubieke meter aardgas. De 200 grootste grootgebruikers 5,5 miljard. Onlangs heeft de minister bepaald dat in 2019 uit Groninger gasveld 19,4 miljard kubieke meter mag worden gewonnen. Lees hier over het COT dat maatschappelijke onrust voorspelt als de Groninger gaskraan dicht gaat. Je zou zeggen: Hoe is het met de gasrotonde?
Gas uit Noorwegen en Rusland is ander gas dan het Groninger aardgas. Om dezelfde kwaliteit te krijgen, moet stikstof worden bijgemengd. Daarvoor moeten dure installaties worden opgetuigd (of zijn al). Maar na 2030 heeft Nederland geen gasleververplichtingen meer aan het buitenland.
Curieus
In de jaren negentig van de vorige eeuw waren de eerste kleine bevingen in Groningen voelbaar. Dat werd erger in met name het tweede decennium van deze eeuw. In 2018 zijn al 11000 aardbevingen geteld. Gasunie, Gasterra en andere partijen hadden in 2015 een boek laten maken over de voordelen van het koken op gas. Dat is, vanwege de opgelaaide gasdiscussie, nooit verschenen.
“Dagelijks vertouwen tientallen miljoenen mensen in Europa op aardgas. Voor verwarming van hun huizen en niet te vergeten als bron van elektriciteit. Kortom, aardgas zorgt voor comfort en gemakt. Zeker ook in de keuken!” zo luiden de eerste regels van het voorwoord.
In het boek spreken twaalf koks over hun voorliefde voor koken op gas. Onder wie Estée Strooker, Edwin Flores (kok?), Jacob Jan Boerma en Bart van Olphen. En ieder heeft natuurlijk een of twee recepten.
Een niemendalletje, misschien bedoeld als relatiegeschenk. We weten niet hoeveel er zijn gedrukt en of ze (bijna) allemaal zijn vernietigd. Maar wij hebben er eentje.
4 september 2018
Tijdgeest, of dit artikel heeft ook ABN AMRO geïnspireerd tot dit stukje voor Financial Focus Uw auto en CV op waterstof?
Dank voor dit uitstekende en verhelderende artikel.
Gr. Jan Willem
Wat een helder en goed onderbouwd verhaal!
Dat de ingezette huidige energie transitie ‘allemaal van het gas af’
volstrekt onhaalbaar,onrealistisch en onlogisch is, is hiermee helder.
Misschien is dit van de politiek wel een bewuste keuze. Shocktherapie: maak fossiel gas zo duur en de transitie voor de burger enorm prijzig. En tover dan ineens uit de hoge hoed een meer kosten efficientere wel duurdere plossing. Bijv p2g en brandstofcel met gebruikmaking van bestaande netten. We beleiden duurzaamheid met onze portemonee.
Dus zou een dergelijke politiek kunnen werken. Of schat ik daarmee de intelligentie van politici te hoog in?
Toevallig hoorde ik vandaag rond het middaguur Sybrand Buma zeggen dat simpelweg de gasprijs verhogen en de investeringen om naar elektriciteit over te stappen aan de inwoners laten, niet kan. Veel mensen kunnen dat niet betalen, niet hun hypotheek met een paar duizend euro verhogen. De gasprijs gaat in 2019 omhoog, daar was hij (helaas) al akkoord mee gegaan. Policiti zijn niet minder intelligent, ze denken anders – vrij naar Jan-Hein Donner, voordat iemand mij beticht van stelen van uitspraken. Er ontbreekt een doorwrocht plan, een meerjarenstrategie, zoals dat in het bedrijfsleven wel gebruikelijk is.
De boodschap van de overheid is denk ik vooral om ons voor te bereiden op een versnelde energietransitie diie de Nederlander veel geld gaat kosten.
Conspiracy kan tot verrassende denkrichtingen leiden. Fraaie analyse. De impact van de geschakelde omzetting van de ene energiebron/drager naar de andere energiedrager op het rendement kan ik moeilijk inschatten. Die gegevens zijn echter redelijk goed te vinden.Vooral bij het maken van de energiedrager waterstof kost dit aardig wat energie. De groene zonne- en windenergie kunnen in waterstof wrden opgeslagen. Heel wat goedkoper dan in accu’s. Ik weet niet of grootschalige opslag van pure waterstof op een veilige manier mogelijk is.
Als je je analyse breed wil delen en versterken, kan ik je wellicht wel aan een aantal contacten helpen.
Dank je, Ton. Ik had niet het voornemen om hier breed mee de (politieke) markt op te gaan. Had het wel op LinkedIn, Facebook en Twitter geplaatst. Onder de bijna 5100 actuele nieuwsbrieflezers zitten heus wel een aantal mensen die deze draad willen oppakken. Hoop ik….
Zeer veel dank voor dit uitgebreide onderzoek, dat U gedaan hebt. Het artikel geeft mij meer inzicht en hier kunnen we mee verder. Ik hoop dat het veel gedeeld wordt!
Syngas (SNG) produceren is leuk voor de Groningers, maar helpt niet tegen de opwarming van de aarde. Overgaan op Waterstof wel. Bij verbranding daarvan komt warmte vrij en water. De verbranding verloopt dus CO2-neutraal.
Dat ligt anders wanneer je methaan (SNG) gaat stoken. Bij de verbranding van methaan komt CO2 vrij.
Op de Belgische site Lowtechmagazine.be staan talloze artikelen over de energietransitie en daarin lees je dat die inderdaad niet zo simpel is. Bij iedere toepassing van snufjes, beweren de initiatiefnemers dat ze CO2-neutraal werken. Want ze gebruiken elektriciteit uit zon en wind. Maar ze doen allemaal een beroep op het kleine beetje schone elektriciteit dat wordt opgewekt. Alle windmolens op het Nederlandse plat op zee leveren samen nog niet eens voldoende energie om de computers te voeden voor het handelen in 1 cryptomunt: de bitcoin. Zo ontstaat steeds nieuwe vraag naar elektra voor onzinnige doelen als een cryptomunt (die vreemd genoeg niet wordt verboden).
Syngas is wel neutraal, want er wordt met CO2 en H2 gas gemaakt. Na verbranding komt die CO2 weliswaar weer vrij, maar er wordt niets fossiels, geen vastgelegde koolstof, meer uit de aarde gehaald. De andere vraag is het gehalte CO2 in de dampkring te verminderen. Dat kan door bomen e.d. te planten, maar de levenscyclus van een boom is te kort om – in de tijdschaal van het bestaan van de aarde – wezenlijk bij te dragen. Boom kappen, verbranden, weer boom planten en laten groeien is ook neutraal in dat opzicht.
In het boek De Dikke Alg staat het heel helder verwoord. En na het lezen van De Verborgen Boom is mij ook duidelijk dat de natuur geen aardolie of steenkool meer kan maken uit plantaardig materiaal, omdat ergens, miljoenen jaren geleden zogenaamde witrotters zijn ontstaan.
Volgens mij is de werkelijke uitdaging (dus) CO2 af te vangen en voor eeuwig weer op te slaan.
En ja, ik vind Lowtechmagazine geweldig. Volg het al jáááren 🙂
Beste Niek,
Waterstof is een energiedrager, geen energiebron. Alle waterstof voor energieopwekking moet worden gemaakt en daar is energie voor nodig en komt Co2 vrij. Kan ook met zon- en windenergie, maar die is, zoals je al zegt, nog onvoldoende beschikbaar..
Heerlijk om al die rekenvoorbeelden te zien die de overheid kennelijk niet kan maken.
Nog niet zo lang geleden heeft onze intelligente overheid gesteld, dat in 2030 alle personenauto’s elektrisch moeten zijn. De huidige 8.2 miljoen auto’s leggen elk gemiddeld 15.000 km. per jaar af (cijfers CBS). De hiervoor benodigde elektriciteit zou niet door conventionele centrales mogen worden opgewekt, want dat is verplaatsing van uitlaatgassen naar de schoorsteen van die centrales. Uitgaande van het gemiddelde windmolenrendement van 37,5 % van het geïnstalleerde vermogen, zijn er 800 windmolens van de huidige grootste capaciteit nodig die 24/7 die elektriciteit moeten leveren, uitsluitend voor het mobiel houden van het wagenpark. Alleen dat voorbeeld geeft al aan dat de intelligentie van onze overheid stopt bij het eerste rekenboekje van de basisschool.
Mooie toevoeging. Elektrische auto’s…. daar heb ik niet bij stilgestaan. Alhoewel ik de calculatie met het windmolenrendement van 37,5% van het geïnstalleerd vermogen niet helemaal doorzie.
Dag Norbert,
op internet zijn diverse berekeningen te vinden van het rendement van windmolens, rekening houdend met wisselende weersomstandigheden (storm of windstilte en alles daar tussenin) en onderhoud. Op zee is het rond de 50% van het geïnstalleerde vermogen en op land rond de 25%. Gemiddeld over alles genomen produceert een windmolen in Nederland 37,5 % van het geïnstalleerde vermogen. Ik ben uitgegaan van het grootste type windmolen (8 mW) waarvan er overigens pas een paar in bedrijf zijn. Het gemiddelde elektriciteitsverbruik van personenauto´s is per 100 km tussen 15 en 20 kWh=gemiddeld 17,5 kWh. Meerdere bronnen op internet hiervoor geraadpleegd. Met die gegevens is het resultaat samengesteld.
Dan heb ik nog niet eens rekening gehouden met het vrachtverkeer. Als dat elektrisch moet worden, moeten er nog heel wat windmolentjes bijgebouwd worden.
Ik ben geen wetenschapper maar nog van de generatie die op school rekenen heeft geleerd. We kunnen tegenwoordig een boel, maar méér elektriciteit door een draadje drukken vraagt toch een dikkere draad of een héle dikke draad. Denk aan een laadstation met 10 snellaadaansluitingen, of een flatgebouw met laadpaaltjes voor 100 appartementen.
Leuk, dank. Ja, ik heb ook nog gewoon wiskunde gehad. En afgestudeerd in elektronica-telecommunicatie (omdat dat lekker veel rekenen was). Sterkstroom vond ik maar niks. Maar dat terzijde. Boven heel Nederland komen massa’s hoogspanningsleidingen te hangen, zie ik zo voor mij. Dat gaat problemen leveren voor de luchtvaart (okay, ik schiet nu door.)
Moi, Norbert,
Ik heb niet eens wiskunde gehad, gewoon MULO diploma’tje met handelsrekenen en boekhouden. Ik heb een zoon die wetenschapper is en ik plaag hem graag met mijn berekeningen, omdat hij er geen gat in kan schieten.
Misschien kunnen ze die stroomdraden door de dan nutteloos geworden aardgasleidingen trekken? Kan de luchtvaart lekker blijven uitstoten.
Een tijdje terug heb ik ook wat berekeningetjes gemaakt over gebruik van biomassa voor energie. Waar komt de wijsheid vandaan dat dit mogelijk zou zijn, terwijl de natuur miljoenen jaren nodig heeft gehad om uit onmeetbare hoeveelheden biomassa, gas, olie en kolen te maken die wij in een paar eeuwen er doorheen gejast zullen hebben. Biomassa is overigens de meest inefficiënte bron voor energie.
Nieuw project in Rozenburg, nu met louter waterstofgas. Klik hier voor het bericht op NOS.
“Uiteindelijk is aardgas, synthetisch of niet, geen energiebron voor de (hele) lange termijn” dat wordt verder niet uitgelegd terwijl voor methaan geld:
-Past in de bestaande infrastructuur
-Heeft 3,5x grotere energie dichtheid dan H2
-Kan al grootschalig gebruikt worden in auto, vrachtauto’s en bussen (CNG en LNG)
-De CO2 die bij verbranding ontstaat is eerst aan de atmosfeer onttrokken
Methaan is de belangrijktse component van aardgas en synthetisch aardgas is (min of meer) methaan. Ik denk dat we uiteindelijk helemaal op waterstof zullen overgaan. Maar als er met H2 en CO2 methaan gemaakt wordt, is dat natuurlijk ook goed. Zeker als jij gelijk hebt met de energiedichtheid.