Nieuwe EU-zaadwet: meer slecht dan goed.

Meer slecht dan goed, zo luidt de titel van de e-mail die we 20 november 2025 van Arche Noah ontvingen. Deze organisatie poogt, namens en met veel Europese organisaties, de nieuwe Europese zaadwet wat rechter te buigen. Want het grote gevaar is dat de zaadmultinationals de markt gaan dicteren.

Eerder schreven we er al over de komende zaadwet. Lees ‘Besluitvorming nieuwe EU-zaadwet is thriller‘. Je vraagt je af: waarom? Is de mensheid met de nieuwe voorgestelde zaadwet gediend? Nee. Wel de multinationals. We lezen er nauwelijks tot niets over in de Nederlandse media, wel op Vlaamse.

Het Europees Parlement heeft enige veranderingen doorgevoerd. Maar we zijn er nog niet. Er volgent nog zogenaamde trialoogonderhandelingen tussen het EU-Parlement, de Raad van Landbouwministers en de EU-Commissie. Men verwachtte dat die in de herfst, na de Europese verkiezingen 2024, zouden beginnen. Het is nu bijna eind november 2025.

Arche Noah vertegenwoordigt in deze veel Europese organisaties (zie hier – slechts twee Nedelandse, dat zegt misschien wel iets) en werkt samen met IFOAM Organics Europe, Biodynamic Federation Demeter International, European Coordination Via Campesina.

We vatten het bericht van Arche Noah samen:

Goed nieuws

(Als je het goede nieuws leest, weet je meteen wat men had willen verbieden.) Het vrijelijk doorgeven van zaden, stekken, knollen en bollen door hobby-tuinders blijft in de toekomst mogelijk. En boeren behouden ook het recht hun zaadgoed door te geven. Maar alleen zaad, geen stekken, geen aardappelen enzovoorts.

De ministers van Landbouw willen voorts dat, om reden van transparantie, op alle zaadzakjes de belangrijke eigenschappen worden vermeld. Wat is belangrijk?
– of het een F1-hybride is of niet.
Arche Noah zegt: als je het dan toch over transparantie hebt, dat de volgende punten er dan ook bij moeten:
– welke veredelingsmethode is toegepast (denk aan natuurlijke bestuiving of in een laboratorium)
– of er patentaanspraken zijn (straks zaai je iets, wint zelf het zaad en hoppa, dan ontvang je een claim)

Zaadwet bedreigt biodiversiteit

Als het voorgaande ‘goed’ heet te zijn, dan is het volgende nogal rampzalig. Bedenk dat we wereldwijze zaadmarkt in handen is van een aantal ondernemingen: BASF, Bayer, Corteva en Syngenta controleren 56 % (Bayer, dat jaren geleden Monsanto overnam, alleen al 23 %). In het nieuwe EU-voorstel wordt biodiversiteit genegeerd.

“[…] worden zeldzame soorten en alle mensen die ermee werken op veel punten klem gezet,” schrijft Arche Noah.

Verbod voor kwekers van granen en aardappels

Als het aan de Raad van de Landbouwministers ligt, mag alleen nog met nieuwe groente- en fruitrassen of variëteiten worden gewerkt. Het zelf verder ontwikkelen met oudere rassen granen en aardappelen wordt verboden.

Beperking tot de regio van herkomst

Het behoud van oude(re) rassen en nieuwe lokale rassen, deze mogen alleen in de regio van herkomst worden geregistreerd en geproduceerd.

Dit is volstrekt idioot. Heel veel groenterassen verspreiden zich tot op de dag van vandaag razendsnel. Lees bijvoorbeeld eens het verhaal achter de komkommer Noa’s Broei. En dat mag dan niet meer?

Beperking van instandhoudingswerk

De voorschriften voor het behoud van de diversiteit – waaronder bijvoorbeeld ook EU-breed gestandaardiseerde verpakkingen voor de afgifte van genetische hulpbronnen – brengen het behoud en de verspreiding van oude rassen en dus de biodiversiteit in gevaar. Deze ideeën zijn volstrekt onrealistisch, aldus Arche Noah.

Greenwashing

Het leek zo mooi, controle van duurzaamheidscriteria. Maar die criteria blijken het groenwassen van industriële rassen die niet zonder kunstmest en pesticiden kunnen.

Administratieve hindernissen

Meer bureaucratie betekent het einde voor de kleine, enthousiaste ondernemingen. Die moeten namelijk aan dezelfde eisen gaan voldoen als de grote ondernemingen. Denk dan aan uitgebreide schriftelijke rapportages en laboratoriumtests.

Onze eisen

Arche Noah eist voor de nieuwe zaadwet:

• een uitzondering voor micro-ondernemingen (“nano-ondernemingen”) van de nieuwe meldings-, administratieve en traceerbaarheidsverplichtingen (artikel 8, lid 3, artikel 41 en 42),
• evenredige productievoorschriften – met name moeten de dure externe laboratoriumtests worden geschrapt en moeten aangepaste regels voor traditionele fruitsoorten (bijlage III) moeten worden ngevoerd,
• een uitzondering voor de niet-commerciële overdracht van zaaizaad met het oog op het behoud en duurzaam gebruik ervan uit het toepassingsgebied van de verordening (artikel 2, lid 4).

Naschrift 27 november 2025

Arche Noah bericht dat de opeens in Brussel haast hebben. Ze mailen:

Blijkbaar wil de Raad van Europese ministers van Landbouw vlak voor Kerstmis nog snel wat onafgemaakte zaken afhandelen. Om het standpunt van de Raad over de EU-zaadwetgeving af te ronden, is er op korte termijn een voorlopige stemming gepland voor aanstaande vrijdag 28 november. De definitieve stemming staat gepland voor half december. Het is een poging om een zeer complex onderwerp met enorme maatschappelijke gevolgen nu onder grote tijdsdruk door de laatste triloog-onderhandelingen te loodsen.

Het gaat hier immers om de voedselzekerheid van ons allemaal en de toekomst van de landbouw. We hebben in deze fase dus nog maar een paar dagen om de ministers in de EU-Raad te overtuigen om een goede beslissing te nemen!

En hoe gaan wij nu, hier in Nederland of België, de ministers overtuigen?