Heide in de Eetbare Siertuin

In drie transporten is de afgelopen week het heideveld in het inheemse deel van de Eetbare Siertuin aangelegd. Heide? Eetbaar? Jazeker! Maar dan vooral als heilzame thee. Dus eigenlijk is dit deel een theetuin. En eindelijk hebben de twee kleine jeneverbesstruiken hun habitat gekregen.

De heide is afkomstig uit het nationale park De Hoge Veluwe. Daar geplagd kan het in onze tuin wortelen op losgemaakte, glad geharkte grond. Dat moet werken. Eerder heeft Harro de Jong van Buro Harro (dat onze tuin heeft ontworpen) de truc uitgehaald midden in het centrum van Arnhem. Een al jaren braakliggend stuk grond, later beter bekend als het Bartokpark, werd omgetoverd in een stukje Veluwe.

Heideplaggen zijn overigens loodzwaar. Het leggen is (dus) een behoorlijke klus. In onze pick-up lagen drie lagen op elkaar. Later hebben we nog een vracht gehaald en gewogen: iets meer dan 1100 kg.

De ene hei is de andere nog niet

Foto hiernaast: de heideplaggen worden dicht tegen elkaar aan op losgeharkte grond gelegd.

 De ene heide is de andere nog niet. Achter onze tuin ligt de Wolfhezer Heide. Ooit weigerde een imker zijn kasten bij ons te plaatsen.
“Maar ik er is vlakbij heel veel heide,” zei ik.
“Geen goede heide,” luidde het antwoord “Daar vliegen de bijen niet op.”
Via Gastvrij voor de Bij hebben we nu alweer jaren gelden kennis gemaakt met imker Saskia van Orsel. Eerst een, maar nu staan er drie kasten in onze tuin heeft staan. En dat gat uitstekend.

Foto hiernaast: zo zag het er uit.

Welke heide groeit op De Hoge Veluwe? Uit dit rapport van Wageningen UR maken we op dat ons nationale park dopheide (erica) en struikheide (calluna vulgaris) kent. De foto die laat zien hoe onze heide is gewonnen. We hebben calluna vulgaris (struikhei) hebben, maar hiertussen hebben we ook wat erica tetralix (gewone dophei) gezien.

Heidethee

Foto hiernaast: zo ziet het er nu uit. De gulden roede (ook een goede plant) mag blijven staan.

Eetbaar niet echt, daarvoor is het te taai. Drinkbaar wel, als thee.
Volgens de mensen die het (menen te) weten is de wilde struikhei (calluna vulgaris) – dus niet de voor siertuinen gecultiveerde calluna’s – bijzonder heilzaam. Er zit arbutine in. Calluna betekent schoonmaken. Dus de kwaliteiten zijn: antiseptisch, urineafdrijvend, bevordert spijsvertering. Goed bij blaas- en nierinfecties en andere nieraandoeningen. Ook gebruiken bij reuma en prostaatproblemen.

Foto hiernaast: we hebben een braam in het midden laten staan en rood omcirkeld is de nog kleine jeneverbes, die we meteen hebben geplant.

Knip de bloeiende toppen van de heide. Laat het in het donker bij kamertemperatuur drogen. Voor thee gebruikt u 10-15 gram op 1 liter water. Kook het even op. Drink dit in vier dagdelen op. (Een andere maat is: twee theelepels op een kop heet water.) Het is bitter van smaak – meng het desgewenst met een smakelijke theesoort. Als dit te veel moeite is, kunt u ook flesjes caluna vulgaris kopen. Zoals dit.

Als u flink doordrinkt en meer drinkt dan hiervoor aangegeven, merkt u dat het een licht verdovende werking heeft. Ontspannend. Tegen slapeloosheid kan de thee ook aan badwater worden toegevoegd.

Oude wijsheid

Naar verluidt was het Pedanius Dioscorides (farmaceut, bioloog, botanicus en legerchirurg ten tijde van de Romeinse keizer Nero) die in zijn vijfdelige encyclopedie van de kruidengeneeskunde De Materia Medica aanbeval om bijenkasten op de heide te plaatsen. En zie daar waarom van honing wordt gezegd dat het gezond en heilzaam is.