Witlof smaakt naar niets. De zusjes groenlof en radicchio (roodlof) hebben nog het lekkere bittere in zich, maar bij witlof is dit weggeselecteerd, zoals dat heet. Hedendaagse witlof is waterig. Zaden van oude bittere witlofrassen lijken niet zo makkelijk voorhanden te zijn. Of het wordt uitproberen. Dat doen we momenteel.
Lees hier over witlof en de teelt
Eind vorig jaar begonnen we onze zoektocht. In Nederland is geen zaad van oude, bittere rassen te vinden. Wellicht dat een van de oudere rassen op de Oranje Lijst nog bitter is, maar zaad is niet te krijgen.
René Zanderink, die ook lid van het Netwerk Eeuwig Moes is, had navraag gedaan en deelde mee dat er zowel in Nederland als in België geen zaad (genenmateriaal) voorhanden is. Hij verwijst naar Centre d’Angers, Institut de Recherche en Horticulture et Semences in Frankrijk.
Op ons verzoek, in het beste Frans gesteld door Franzoos en cher ami Jacques Baron, krijgen we geen antwoord.
Arche Noah brengt redding
Een andere behoorlijk actieve zaadbank is die van Arche Noah in Oostenrijk. Daar vinden we wel gehoor. Wat bitter is, weten ze niet. Maar we krijgen vijf verschillende zaden. Met de afspraak dat we laten weten welke bitter is.
“Dat wordt dan begin 2016,” luidt ons antwoord. Want gedurende het groeiseizoen 2015 worden de pennen geteeld, die eind van het jaar worden ingetafeld. En onder aarde groeien dan de witte kroppen. Als het een zachte winter is, is het eind februari oogstbaar en anders wat later.
We kregen (met de nummers erbij):
| 1. 7i007 Witloof | Slechte oogst |
| 2. 7i027 Mechelner (Mechelse) | Redelijke oogst |
| 3. 7i008 Edeloof | Slechte oogst |
| 4. 7i021 Videna | Redelijke oogst. Veel, maar dunne pennen. |
| 5. 7i041 Tardivo | Matige oogst. Dunne pennen. |
Voor wat de namen waard zijn. Want ‘witloof’ mag dan voor een Oostenrijker een curieus woord zijn, voor ons is het een algemene aanduiding van een groentensoort. Bij de laatste (5) vermoedden we dat het een roodlof zou zijn, maar nee. Het werden geen rode kroppen boven de grond, maar mooi groen los blad.
Verdorie! Amper pennen!
Zal je altijd zien. Gaan we een serieus onderzoek doen, gaat er wat mis.
Nu telen we al jaren witlof. En wat gebeurt er dit jaar?
Heel veel kleine wortels erbij. Veel loof, amper, en als, dan nog vertakte wortels.
Dat duidt op een teveel aan stikstof. Maar…. hoe kan dat?
Als ervaren teler voelen we ons natuurlijk onschuldig – maar toch is er iets misgegaan.
Dit jaar staan de wortelgroenten, volgens ons roulatieschema voor wisselteelt, in zo’n beetje de minst zonnige plek in de moestuin.
Normaliter krijgt het wortelbed, waar ook witlof staat, alleen maar houtas (dat is kali, goed voor de wortelvorming). Het jaar ervoor hebben er pompoenen, courgettes en mais gestaan. Toen is dat bed goed bemest (zie bemestingsschema). Niet superveel, maar wel van onze bonte bentheimer landvarkens. In al die jaren is gebleken dat er het jaar erna voor de wortelgroenten geen extra bemesting nodig is (anders dan as).
Vreemd genoeg oogsten we wel fraaie pastinaken, winterwortels en witte Belgische wortels. Ook de chioggia bieten zijn mooi – alleen de andere bieten op hun beurt weer klein.
Zou er begin 2015 toch per ongeluk compost op deze bedden zijn gebracht?
Het kan,. We weten het niet meer. En we hebben ook hulp in de tuin.
Intafelen
Nu liggen de pennen te rusten. Het blad besterft. Over enkele dagen snijden we het er af en tafelen we de pennen – die dan nog ietwat geschikt zijn – in.
We hopen eind februari te vertellen welke bitter is.
En anders: we hebben nog voldoende zaden om het experiment te herhalen.
Hallo Norbert,
Tutto va bene?
Gelukkig zijn er vele andere soorten (sla, cichorei, oa het hier inmiddels verkrijgbare roodlof) te verkrijgen die bitter tot stevig bitter zijn.
In ieder geval bij ons nel belpaese. Als ik zaad voor je moet meenemen of opsturen dan hoor ik het wel. Ook oude rassen! groet, Han
Si, muy bien! Ja, die hebben we hier ook allemaal: groenlof, diverse roodloffen (radicchio). Maar mij gaat het om de witlo(o)f. 😉
Niet alleen de witlof smaakt niet meer zoals het was, maar ook spruiten, zelfs boerenkool. Ik kan nog meer opnoemen. Maar goed, dat mijn vader niet meer leeft. Blij dat er geprobeerd wordt witlof weer te kweken zoals witlof hoort te smaken. Dank u wel
Welke malloot bepaalt dat de witlof bitter moet zijn of niet?? Dat was juist zo kenmerkend aan witlof. Is net of je een witte zwarte piet wilt maken zodat hij niet meer zwart is.
Malloten genoeg op deze aarde, daar hoef je dagelijks alleen maar de krant voor op te slaan. En dat nog niet eens. Dus ook in de groentenwereld. Witlof is een cichorei en in principe, van nature, dus met enig bitter. Net als roodlof, groenlof, andijvie en meer. Maar ja…. proefpanels…. Men zegt dat de mens van nature zoet wil, omdat moedermelk zoet is.
Jack,
Ook ik mis de bittere smaak van witlof.
Heb jarenlang zelf witlof geteeld en zaad gewonnen uit doorgeschoten witlofknollen.
Nu ben ik weer op zoek naar bittere rassen (zaad). Is er al meer bekend waar ik die eventueel kan verkrijgen?
Het is inmiddels bijna 2020, hoe is het verder gegaan met de zoektocht naar oude, bittere witlof?
Fijn dat er oplettende lezers zijn!
De rassen die we hebben gekregen waren allemaal ongeveer gelijk van smaak, niet echt bitter. We hebben er in 2016 en 2017 mee geëxperimenteerd en met een aantal mensen een heuse smaaktest uitgevoerd. Geen bittere witlof.
Een vriendelijke Belgische lezer stelde voor bij de nazaten van een reeds lang geleden naar de VS vertrokken familielid navraag te doen. Wie weet was zaad van een oud ras in de familie gebleven? We hebben niets meer vernomen.
En voorts is er wel een interessant iets: een chemicus die een vinding/patent van Ciba Geigi had overgenomen voor de elektrostatische behandeling van zaad. Die wilde wel experimenteren – het laatste contact dateert van 9 december 2018 en ik moet eerlijk zeggen dat het mij ontschoten was.
Ik vrees dat de bittere witlo(o)f door de immer durende vooruitgang verloren is gegaan.
Hallo bitterlofminnende mensen, ineens vroeg ik me af of ik ooit nog die heerlijke bittere lof zou eten. Die mijn moeder altijd zo heerlijk kon klaarmaken.
Net als bittere andijvie.
En wat ik geloof, dat het heel gezond is voor de lever en gal.
Wat superjammer is het dat goede smaken zijn verdwenen. Moet dan alles neutraal, zoet en smakeloos zijn?
Toch blijf ik hopen dat ik het nog het tegen kom. Die lekkere bittere lof.
Tja, ik ben blij dat ik eindelijk mensen tegen kom die ook naar bittere witlof verlangen ( en andijvie, enz.). En tegelijk stemt het mij bitter” dat deze kennelijk niet meer te vinden is, ook niet door telers. Witlof was al van jongs af aan mijn lievelingsgroente, mijn moeder maakte het altijd klaar op mijn verjaar dag in november. ( ik ben van 1954). In de zomer was het niet te verkrijgen. Het hele jaar door zoetige witlof vind ik een treurige vorm van “verdunning“, en gebrek aan diversiteit van smaken. Als iemand bittere witlof vindt, hoor ik het graag.
Echt goede witlof recepten, zoals vlaamse lof, witlofsla, of gecarameliseerde witlof (!) zijn nu niet meer te bereiden. Althans, het smaakt niet meer. En de industrie raakt kwijt wat wel goed was…
Spruitjes, lof, boerenkool – er is geen moer meer aan.
Iemand nog een oplossing?