Ostfriesische Speck is een inmiddels behoorlijk zeldzame, traditionele Noord-Duitse boon. Ze hebben dikvlezige peulen en zijn een delicatesse voor die tuiniers die er niet voor terugdeinzen om de draad te verwijderen.
Het was 2004. Toentertijd waren we diep betrokken bij de opkomst van de zogenaamde Vergeten Groenten-beweging en Het Genootschap der Vergeten Groenten. Iemand drukte mij een plastic boterhamzakje in de hand en zei: “Deze moet je telen.” Er zaten een stuk of dertig witte boontjes in en een briefje waarop Ostfriesische Speckbohnen stond geschreven.
Zeventien jaar later, in 2021, zaaiden we ze en verrassend genoeg kwam pakweg de helft op en gaf bonen. (Juist het middenstuk van de zes meter lange rij gaf niets. We vermoeden dat hier muizen of slakken de oorzaak zich tegoed hebben gedaan aan het prille groen.) In 2022 zaaiden we ze opnieuw en we kunnen nu een klein aantal zakjes zaad in onze webwinkel aanbieden.
Historie
Er is op het internet weinig over deze bonen te vinden, geen ronkende geschiedenisverhalen. We lezen van een Gebke Loers (84) die in 1960 een boerderij overnam, en daarmee ook de teelt van deze bonen. Tot op de dag van vandaag.
Ostfriesische Speck zou nauw verwant zijn met Groninger weekschil. Kan goed, Ostfriesland ligt tegen Groningen. De oorsprong van de boon ligt in elk geval voor de Eerste Wereldoorlog. Dus ze is minstens honderd jaar oud.
Het was vroeger armeluis-eten, thans een delicatesse. Ze wordt als droogboon aan een streng verkocht en dan kost dat per streng circa vijftien euro.
Updrögt Bohnen
Je kunt ze vers, als sperzieboon eten, maar de traditie wil ook Updrögt Bohnen is Plattdeutsch/Nederduits voor opgedroogde bonen. In het Algemeen Beschaafd Nederlands zouden we het knipselbonen noemen.
Met een stopnaald worden de geel geworden, geoogste bonen aan een koord geregen. Zes tot acht weken drogen in de zon of warme ruimte.
Gebruik: Een nacht in ruim water weken, knip ze daarna in 2 cm grote stukken en kook ze ca. een half uur. Afspoelen. En dan voor nader gebruik, bijvoorbeeld koken met aardappelen en spek voor een stamppot.
Teelt
Voortrekken mag, maar zet over het algemeen weinig zoden aan de dijk. Na of kort voor de IJsheiligen de bonen leggen. Een tot vier per plantgat (wij doen één), 40 cm uit elkaar.
Het is een redelijk productieve struikboon.
Oogst ze vers, als sperzieboon. Afhankelijk van het weer begint dat al in de zomer en je kunt herhaaldelijk opnieuw oogsten.
Voor droogbonen/knipselbonen de bonen laten staan tot ze geel worden. Maar dan snel oogsten, anders wordt de peul taai.
Machinaal kan dat niet en dan weet je meteen waarom het een vergeten groente en zeldzaam is geworden. Het aan strengen rijgen is arbeidsintensieve klus. Dus dat verklaart de marktprijs voor een streng. Amerluis-eten is niet goedkoop.
