Tuinlogica

Iris Veltman schreef een ontzettend leuk en verhelderend boek voor elke tuinier die zijn tuin biodiverser wil maken en weerstand aan klimaatverandering wil bieden. Ze weet waar ze het over heeft en schrijft uit eigen ervaring, wat het allemaal heel herkenbaar maakt.

Er zijn natuurlijk veel auteurs die (juist) op basis van eigen ervaring een boek schrijven, maar Veltman doet dat op zo’n toon alsof je met de buur over het hek staat te kletsen. Tuinlogica is het boerenverstand van iemand met kennis èn ervaring en daarmee een basisboek voor (moes)tuiniers.

Er zijn geen lijsten van planten en dergelijke opgenomen, noch zaai- of plantinstructies. Het gaan om het algehele welbevinden van de tuin en de natuurlijke balans zoeken, zodat jouw tuin jouw oase wordt, een oase van biodiversiteit.

Het is sowieso een boek voor de beginner, maar ook uitermate geschikt voor de meer ervaren tuinier die tegen diverse problemen is aan gestuiterd, daar last van heeft en een adequate oplossing zoekt. Want als iedereen dit boek koopt en doet wat er in staat, komt het wel goed met de biodiversiteit in onze tuinen. Van harte aanbevolen!

Het boek is in vier grote hoofdstukken ingedeeld – biodiversiteit, water, planten en mensen – die elk het uitgangspunt vormen voor de Veltman-blik op de tuin.

Lang leve de wesp

Bij biodiversiteit gaat het er in dit deel in essentie om dat er planten zijn en dat deze gegeten (kunnen) worden. En dan niet alleen door de mens, maar door dieren en diertjes. Planten zijn niet gek en maken afweerstoffen, maar dat helpt niet altijd. De bladluis prikt bijvoorbeeld in de plant om deze leeg te zuigen. Echter, die bladluizen worden weer gegeten door lieveheersbeestjes of “gemolken” door mieren. Veltman maakt dit duidelijk aan de hand van leuke verhalen en zet ons met de voeten op de grond. Neem slakken, ook zo’n plaag voor menig tuinier:

“Er zouden planten zijn waar slakken zo’n hekel aan hebben, dat ze ver uit de buurt blijven. Nou, daar merk ik niets van.”

Wat later gaat ze wel in op de vijanden van slakken – die moet je dus koesteren. Ooit van de aardappelwaterval gehoord? En wat doe je met dode slakken? Veltman’s manier van kijken naar de tuin is nuchter en ontwapenend. Zo betitelt ze een slakkenplaag als een symptoom, geen oorzaak:

“Want een tuin met weggehaalde slakken zegt eigenlijk: ‘Gezocht: slijmerig tuingoed m/v/x’. En dat in veelvoud.”

Enfin, het deel biodiversiteit leest lekker weg en biedt veel tips. Ooit van mycorrhizapoeder gehoord? Wel van mycorrhiza, maar dat er poeder van is? Wij wisten het niet. Of wel eens een hommelhuis of bijenhotel gemaakt? En dan natuurlijk ook de bijenbar – het moet niet gekker worden. Of toch, jawel, het kan gekker: Veltman breekt een lans voor de wesp – het insect waar menigeen panisch op reageert. “Onbegrepen maakt onbemind. Als larve zijn wespen carnivoor.” En:  “Wij zien wespen vaak als plaag, maar eigenlijk zijn ze plaagbestrijders.”
We slaan de andere interessante insecten over en duiken het water in.

Water – het gouden deel van het boek

Water is de bron van al het leven. Ook voor je tuin. Er wordt in dit boek veel aandacht aan besteed. Dat mag ook wel, daar de zomers langer, warmer en droger worden. We moeten water in de grond en op andere manieren vasthouden. Voor ons is dit het gouden deel van het boek: uniek, we zijn het in geen enkel ander tuinboek zo uitgebreid tegen gekomen. Chapeau!

Veltman legt uit hoe planten op droogte reageren en waarom de ene plant meer lijdt dan de ander. “Huislook (Sempervivum) gebruikt een trucje dat maar weinig andere planten kennen: hij opent zijn huidmondjes alleen ’s nachts. De CO2 die hij dan inademt, slaat hij op als appelazijn, voor de fotosynthese overdag.” Dat is fijn voor de huislook, maar voor de andere planten is vooral het vasthouden van water erg belangrijk. Ook dit deel van het boek staat boordevol tips en inzichten. En die gaan verder dan beplanting of de aarde. Neem het berekenen van de hoeveelheid regenwater die je mag verwachten. En: waarom geen regentuin maken?

Wij hebben al jaren een vijver voor de deur. Deze wordt via een rietfilter gevoed met grijs water en vanuit de wolken met regenwater. De wijze waarop wij dat hebben gedaan, lijkt sterk op een ontwerpschets in dit boek. Altijd fijn om zoiets te constateren. ‘Bang voor muggen’ luidt een kopje. Nee, wij hebben geen last van muggen. In en rond onze vijver zijn heel veel muggeneters. Veltman geeft een aantal voorbeeldontwerpen van vijvers die je zou kunnen overnemen. Ze beveelt ook bepaalde waterplanten aan en legt uit hoe alg te voorkomen. Enzovoorts, enzovoorts, schrijven we hier, want dit is een uitgebreid deel van het boek.

Planten

In het deel Planten gaat het over… ra ra … planten. Iris Veltman verhaalt smeuïg over de eerste tuin die ze begon als student milieukunde. En hoe dat flopte. Van fouten kan je alleen maar leren.

“Natuur beweegt. Dat mag steeds meer. Dood hout bijvoorbeeld, blijft tegenwoordig liggen. Afbrekers brengen in hout opgeslagen voedsel terug in de voedselketen.” En dan gaat ze in op superplanten die de bodem gezonder maken, groenbemesters, mulch.

“Ik wilde nog sneller humus in mijn voortuin opbouwen, dus trok ik mijn tuinhandschoenen aan en raapte boomblad op de stoep bij elkaar (oppassen voor hondenpoep!) en bood aan de bestrating van mijn buren te vegen.”

Ze doet suggesties voor typen tuinen voor bepaalde gronden; een kusttuin met lichte materialen, grassen en grijsblauwe kleuren. Van die dingen en meer.
We hebben een aantal boeken over mulchen gerecenseerd, maar het overzicht dat de auteur op bladzijde 160 toont hebben we nergens eerder aangetroffen. Heel erg handig en overzichtelijk.

En uiteindelijk gaat het om de mensen in de tuin. Want waarom anders? Tuinieren is uiteindelijk ontspannend, dus ga uit van jezelf en wat je beschikbaar hebt. Hergebruik materialen als oud hout en oude tegels en stenen. Veltman doet leuke suggesties. En heel fraai is het compact composteren! En als je (klein)kinderen hebt wil je misschien wel speelplekken creëren. Of een avonturentuin. En ja, houd het onderhoud beperkt.

Genieten!

Bovenal is een tuin om van te genieten. Zo heet ook de laatste paragraaf van het boek. “De beleving is uiteindelijk het belangrijkste aan een tuin. Er staat nog een pluk onkruid en die plant hangt over en die plant moet nog worden gesnoeid….. en waar heb ik mijn bezem gelaten? Soms moet je loslaten. Gewoon gaan zitten. Het is goed zo.”

En dit is een razend goed boek. Leuk geschreven; veel kennis en inzichten worden op prettige manier overgebracht.