Taunton Deane Kale – een bijzondere vaste kool

Het was 2010 in het BBC-programma Gardeners World dat Taunton Deane Kale opeens aandacht kreeg. Deze vaste kool stond in de moestuin van Knightshayes Court in Devon (dat is zuidwest, tegen Cornwall). De tuinman vertelde dat hij enkele jaren daarvoor (2007?) een stek van een bezoeker uit het graafschap Somerset (noordelijk tegen Devon) had gekregen. Die had hem verteld dat het daar vrij algemeen werd geteeld. Wanneer de kool die naam Taunton Deane kreeg is onbekend. Taunton is de hoofdstad van Somerset en Taunton Deane was van 1974 tot 2019 de naam van een administratief district en voor die tijd was het ook de naam van een zogenaamde hundred. (Dat begrip komt uit de tijd dat elke regio in honderd administratieve eenheden werd verdeeld. De eerste referentie van hundred dateert van circa 945.) Deane is vermoedelijk afkomstig van denu, oud-Engels voor vallei.

In de literatuur is geen referentie ouder dan 2007 aan Taunton Deane Kale te vinden. Dat is opmerkelijk..

Men zegt dat de andere naam Cottager’s Kale is. Deze duikt regelmatig op in tuinbladen van 1859 en daarna. Want in 1859 presenteerde Charles Turner (van Royal Nursery, Slough) Cottager’s Kale aan de Royal Horticultural Society. Deze kool was, naar verluidt, geselecteerd door ene meneer Prior, tuinder van Midgham Park Estate (Berkshire). Prior had een oude paarse broccoli met een hybride spruitkool gekruist.

Uit de ingezonden brief in The Garden (1891) is op te maken dat Charles Turner, die op dat moment al was overleden, 33 jaar eerder (1858) paarse koolplanten ontving. Van Prior. De briefschrijver zegt dat de nakomelingen van deze paarse kool ‘de laatste jaren’ op de groene zaailingen werden geselecteerd.
De oorsprong van deze paarse kool is een kruising van spruitkool x gewone bladkool. (Wie dat toentertijd heeft gedaan, is onduidelijk, maar anno 2010, weer vanuit het Verenigd Koninkrijk, op de markt als boerenkoolspruitjes of flower sprouts.) We begrijpen dat het zaad hiervan naar de moestuin van Shirburn Castle was gestuurd en dat Prior het van daar verkreeg. Prior kruiste deze hybride vervolgens met een paarse broccoli en noemde het resultaat Cottager’s Kale. Dit verklaart de paarse kleur in Taunton Deane Kale.

Prior selecteerde eerst zelf nog een aantal jaar door op winterhardheid en smaak. Ergens is de plant de eigenschap verloren om te bloeien en zaad te maken – we begrijpen dat dit met gewassen kan gebeuren als er voortdurend door middel van stek wordt vermeerderd. Het vermoeden is dat Taunton Deane Kale een nazaad is van Prior’s Cottager’s Kale.

Taunton Deane Kale ontwikkelt een stevige, houtige steel en kan, op een goede plek, een meter of twee hoog worden. De volwassen plant geeft ruim voldoende smaakvol (licht zoet, ietwat peperig) blad met een purperen accent, dat bij het koken verdwijnt. Na pluk is er snel weer nieuw blad, zelfs in de winter.
De plant wordt als ‘zeer winterhard’ omschreven – maar dat is Engeland, waar het minder hard vriest, er wordt op een site -15^o C vermeld. Taunton Deane Kale leeft een jaar of vijf (andere bronnen zeggen ‘tot wel tien jaar’) en vermeerderen gebeurt dus door stekken.

De kool geeft de voorkeur aan neutrale (pH=7) tot matig zure grond (pH=6,5). Bloeit zelden of nooit, en als dat gebeurt is het zaad – zo dat al wordt gezet – onbetrouwbaar. (Niet alleen vanwege de herkomst, maar ook omdat het kan zijn gekruist met andere bloeiende kolen in de eigen tuin of tuin van de buren.)
Als je ze in rijtjes wilt planten, houdt dan een meter tot 1,20 meter tussen de planten en zo’n 60 cm van het pad. Snoeien kan wel 😊