Pompoenpitolie wordt geperst uit geroosterde pompoenpitten. De olie wordt meest koud, maar kan ook warm – niet heet – gebruikt in salades en dergelijke. In Oostenrijk is de Steierisches Kürbiskernöl een gekende specialiteit, met een beschermde geografische aanduiding.
Ze gebruiken daar de pompoen Cucurbita pepo var styriaca of om preciezer te zijn: Cucurbita pepo subsp. pepo var styriaca. Een cutluurvariëteit op de “gewone” pompoen waarvan de pit relatief zacht blijft – naaktzadig – en daardoor goed is te persen.
Een oliepompoen is geel als ze rijp is en weegt dan 8 – 10 kg. Er zijn 2,5 à 3 kg pitten nodig voor 1 liter olie. Per hectare worden 900 – 1000 kg pompoenpitten gewonnen, dat is dus zo’n 350 liter olie.
Vandaag de dag wordt op ca. 27.000 hectare land in Seteirmark de oliepompoen geteeld. Zo’n 2.300 boeren zijn lid van Gemeinschaft Steirisches Kürbiskernöl. 35% van de productie gaat naar 70 buitenlanden, waarvan Duitsland de grootste afnemer is.
Geoogste zaden worden gewassen en bij 50 graden Celsius gedroogd en daarna opgeslagen. Gedurende het jaar kan dan olie worden gemaakt. Dat maakproces is een verhaal apart. Kort door de bocht: roosteren, klein breken (een soort meel), dat met water en wat zout tot een deeg maken en dat persen (zie o.a. historische film, onderaan).
Vroeger werden de pitten, direct op het land met de hand geoogst, tegenwoordig gaat dan machinaal. Het pulp blijft op het land achter.
Pompoenpitolie vindt zijn oorsprong ergens rond 1730, toen nog pitten met dikke schillen werden geperst. Door selectie van de juiste mutaties – geen mens is hetzelfde, dat geldt ook de pompoen – ontstond de styriaca die tussen 1870 en 1880 grootschalig in het Oostenrijkse Steiermark werd geteeld. Daar blijkt het perfecte klimaat voor deze pompoen – iets dat omgekeerd ook geldt: ze bewaarden het zaad van de pompoenen die het daar goed deden.
Tot in de zeventiger jaren van de vorige eeuw bleef het gebruik beperkt tot de lokale keukens, maar dat is nu anders. Pompoenpitolie is overal te vinden.
Meer lezen? Hier op Wikipedia
Wat een werk!
En zo ging het vroeger (geluidloze film uit 1970 van het maken van pompoenpitolie in een boeren huishouding in Oostenrijk)
