Het Franstalige boek Toutes les Plantes Belles et Comestibles is door ons in het Nederlands vertaald en bewerkt en verschijnt onder de titel De Eetbare Siertuin. Zo’n duizend bomen, heesters, kruidachtige gewassen worden besproken.
Dit is “ons boek”, dus dit is een bespreking, bepaald geen objectieve recensie. Maar het is wel een ontzettend goed boek, anders hadden we het werk niet op ons genomen.
Korte voorgeschiedenis
Het exacte moment weten we niet meer, maar het moet najaar 2021 zijn geweest dat onze bevriende kweker Peter Vanlaerhoven op Facebook trots het exemplaar van het Franse boek liet zien. Dat had hij gekregen van Didier Willery, een van de auteurs, die Peter goed kent. Toen wij dit zagen, sloegen we op tilt: Dat boek is precies wat we willen uitstralen! In onze Eetbare Siertuin brengen we ook mooi en eetbaar samen! En er bestaat geen vergelijkbaar boek in het Nederlands!
Je kan het zelf proberen te schrijven, maar waarom niet vertalen? Aldus geschiedde. Maartje is de hele winter zoet geweest, Norbert heeft het twee keer doorgenomen en samen met Marijke hebben we de teksten in Adobe Indesign passend gemaakt. Want de foto’s en het stramien van het Franstalige boek lagen vast. Dus je moet niet opeens bladzijden uitweiden.
Pascal Garbe is een vooraanstaande schrijver in de tuinwereld en directeur van de Les Jardins Fruitiers de Laquenexy. Hij wilde als kind al ‘kok-tuinman’ worden. Didier Willery is journalist, tuinfotograaf en vooral een gepassioneerd tuinman die planten eerst uitvoerig bestudeert en kweekt voordat hij erover praat. Hij beheert de plantencollecties (8.500 soorten en variëteiten) van de Jardin Le Vasterival in Normandië.
De bewerking
Vertalen is al lastig genoeg, maar het bewerken vereist kennis. Voor dit boek is dat onder andere letten op het klimaat. Een citroenboom gaat uitstekend in zuidelijk Frankrijk, hier wat minder. Maartje heeft ook gekeken of bepaalde genoemde cultivars hier verkrijgbaar zijn, het een eruit gehaald, de ander erbij geplaatst. We hebben een paar echte fouten eruit gevist en een enkele Franse chefs, die over hun passie voor een bepaald gewas (s)preken, vervangen door toonaangevende Nederlandse en Belgische. Waaronder Angélique Schmeinck. Jeroen Vesters, Claude Pohlig en Emile van der Staak. Die laatste kreeg op 30 mei 2022 zijn tweede Michelin-ster èn behoudt zijn groene ster. In zijn restaurant De Nieuwe Winkel is hij praktisch veganistisch, gebruikt groenten van De Ommuurde Tuin en uit Voedselbos Ketelbroek.
Het boek heeft dus een inhoud voor De Lage Landen gekregen. En vanzelfsprekend hebben wij Peter Vanlaerhoven gevraagd het voorwoord bij deze Nederlandstalige uitgave te schrijven.
Wij vinden het een onmisbaar boek voor een ieder die een mooie eetbare tuin of voedselbos wil inrichten. En onderhouden. Wij bevelen het van harte aan, dat zal duidelijk zijn 🙂
| Titel | De Eetbare Siertuin |
| Van | Didier Willery en Pascal Garbe |
| Uitgever | Noordboek |
| ISBN | 978 90 561 587 05 |
| Verschenen | 31 mei 2022 |
| Prijs | € 24,90 |
| Verkrijgbaar bij | Kies voor de boekhandel van steen en cement. En àls je een webshop prefereert, kies dan de onze – of word meteen vriend, dan steun je ons en krijg je ook het boek. |
Een filmpje zegt meer dan duizend woorden:
De inhoudsopgave is veelzeggend. Schier alles komt wel aan te orde, tot en met de waterplanten.
Je kunt de werkelijkheid op twee manieren benaderen: met eetbare planten die ook mooi zijn en mooie planten die ook eetbaar zijn. Zo is dit boek dan ook ingedeeld. En een inleidend deel dat ‘Eet oogverblindend’ heet. Elk deel kent weer de nodige hoofdstukken cq paragrafen.
Eet oogverblindend
De eerste hoofdstukken gaan over wat een eetbare siertuin is, ontwerpaspecten, het kweken van planten, geschikte grond, potten, kuipen en bakken en natuurlijk het koken met mooie, eetbare planten. Bijzonder is het overzicht op pagina 25 waarin planten naar smaak zijn ingedeeld: zoet, pikant, peperig, citroenachtig, zuur, bitter et cetera.
Eetbare planten die ook mooi zijn
Hier passeren fruitbomen, citrusvruchten, klimmers, kleinfruit, bonte groenten en kruiden en nog veel meer de revue. En – leuk! – planten die soms vanzelf in de tuin verschijnen, zoals malva’s, roomse kervel en madeliefjes.
Per plantsoort, ras en/of cultivar worden onder het kopje ‘In de tuin’ kort de karakteristieken beschreven. Symbolen maken in een oogopslag duidelijk wat van de plant eetbaar is. De nodige variëteiten worden genoemd en vervolgens is er ook nog een stukje ‘In de keuken’. En van veel variëteiten is er een foto.
Recepten
Het is geen kookboek, maar Pascal Garbe kookt graag. En het is onvermijdelijk dat je al dat lekkere moois of mooie lekkers uiteindelijk wilt eten. Dus staan er op diverse pagina’s leuke, makkelijke en soms ook uitdagende recepten. Wat dacht je van dit?
Mooie planten die ook eetbaar zijn
Uiteraard moet je bij deze titel aan de tulpenbollen denken die in Nederland tegen het einde van de Tweede Wereldoorlog werden gegeten – maar thans weer op het menu staan van de meer uitgesproken restaurants. Een tulpenbol is zeer smakelijk. Maar in Japan eten ze leliebollen, zo lezen we. Dit deel van het boek slaat op de planten die je normaliter als sierplant in je tuin zou zetten. Denk aan monarda, daffodil, lelies en tulpen, asters, tijm, campanula’s en zo veel meer. En de eendagslelie. Daar heeft deze chef iets over te zeggen:
En dan natuurlijk hosta’s – niet allemaal even smakelijk, maar enkele steken er, culinair gezien, met kop en schouders bovenuit. Maar ook maagdenpalm, pioenroos, pimpernel, spirea, sedum, ach, zoveel, noem maar op, zijn smakelijk. En als je een vijver hebt, zijn er ook interessante water- en moerasplanten. Wat dacht je van klimmers als de Amerikaanse grondnoot of gele hop. Chinees zoethout, duindoorn, aardbeiboom, Japanse dwergkwee, kornoeljes – terwijl ik het boek doorblader en dit opsom, realiseer ik mij dat er vele in onze eigen Eetbare Siertuin staan. Je had ook niet anders mogen verwachten 🙂
Tenslotte
Voor mij is een boek pas goed af, als er een goede index bij is. En, niet verrassend, die is er. Één samengestelde index met Nederlandse en Latijnse namen. Bij de A vind je aardbeiboom en wat verderop Arbutus unedo. Dus als je wat leest in een tijdschrift of op internet, of bij een kweker wat ziet, kun je het razendsnel opzoeken. Tien tegen één dat het in dit boek staat.
Voorts treffen we achterin allerlei lijstjes, bijvoorbeeld van planten naar bladkleur. Of naar plek in de tuin: bodembedekkers, droogtetolerante planten of planten die juist vochtige grond willen hebben.
En de onvermijdelijke adressenlijst met de betere kwekers in Vlaanderen/België en Nederland.
Blader wat door
Goedemorgen, Uw boek is een prachtaanwinst voor in mijn boekenkast. Bij het gedeelte over giftige planten staat dat de Taxus baccata geheel giftig is, dit is niet geheel juist. Het vruchtvlees van de bes is gifvrij, rest van de plant, inclusief pit, niet . mvg. Hans Rijsmus
Hallo Hans, bedankt voor je compliment! Het vruchtvlees van de Taxus is inderdaad eetbaar en de rest van de plant niet, inclusief de pitten. Iets vergelijkbaars geldt voor karmozijnbes, die het boek niet gehaald heeft omdat het vruchtvlees niet echt smakelijk is (maar wel eetbaar, en de pitjes niet). Ik kan niet in het hoofd van de auteurs kijken, maar ik vermoed dat ze weggebleven zijn van het vermelden van de beperkte eetbaarheid van deze soorten, omdat ze erg veel voorkomen in onze tuinen en parken, en het risico op problemen dan toch wel erg groot wordt als mensen de pitjes niet uitfilteren. Beter aan de veilige kant blijven dus.
Groeten, Maartje (team MergenMetz)
Bedankt voor dit verhelderend antwoord!! Mvg Hans