Genetisch gemodificeerde gewassen. Nou en?

Zullen we er uiteindelijk toch aan moeten geloven? Dat de EU zogenaamde GMO’s toestaat. De lobby blijft actief. In NRC dit weekeinde Kansloze Komkommers.

Even vooraf: GMO staat voor genetically modified organism. Een genetisch gemanipuleerd organisme: GGO. Het zal wel de pakkende alliteratie waar de redacteur naar op zoek was, want in het artikel zijn komkommers niet aan de orde.

Fatalistisch of murw?

Op 29 maart 2010 werden we in Trouw verblijd met de kop “Er is nog nooit iemand aan gentech gestorven” en nu neemt NRC het stokje over. Toeval of niet, rond deze tijd doen BASF en de Universiteit Gent pogingen toelating te krijgen voor een veldproef met genetisch gemanipuleerde aardappelen. Dat zijn de voorstanders, en de tegenstanders zijn onder andere (uiteraard) Greenpeace en Velt.
Nu er zo vaak over wordt geschreven krijgen we soms wel het gevoel: Nou en? Doe het maar. Sta het maar toe. Eens zal het er toch wel van komen. Wel een beetje fatalistisch, vindt u niet? Of zijn we een beetje murw aan het worden. Enfin, we hebben onszelf in de kraag gevat. Lees verder.

Schadeclaims

Genetisch gemanipuleerde gewassen - afbeelding NRC

Het artikel in NRC duidt hoe lastig zaadveredelaars het hebben. De Europese wetgeving loopt achter op de technieken. De goedkeuringsprocedure kost niet alleen veel geld, maar als er nu gewassen op de markt worden toegelaten die over een of twee jaar met andere inzichten toch als genetisch gemanipuleerd worden beschouwd – en worden verboden – dan zijn de schadeclaims niet van de lucht. Dus de zaadhuizen aarzelen en wachten. Er ligt veel moois op de plank.

Simpelweg gesproken zijn er drie vormen van genetische manipulatie

–	natuurlijke kruisingen (al dan niet met een beetje menselijke hulp) Hierdoor ontstaan zaadechte nieuwe rassen en zgn. F1 hybriden. Deze laatste komen voor uit een kruising van twee “ouders” die gezamenlijk een geweldig smakend “kind” produceren. Het zaad van het kind vervalt echter tot één van de twee ouders.
–	cisgene manipulatie Er wordt met soortecht dna gewerkt. Voorstanders zeggen: het is mogelijk dat dit (uiteindelijk) ook in de natuur gebeurt. Dus het is niet ècht gentech.
–	trangsgenetische manipulatie Er wordt gewerkt met niet-soortecht dna. Bijvoorbeeld dierlijk dna dat in planten wordt geplaatst.

Wat is er op gentech tegen?

Meer dan de voordelen, zouden we zeggen. De voordelen zijn dat er groenten e.d. resistent gemaakt kunnen worden tegen veel voorkomende ziektes. Ziektes die nu met chemicaliën worden bestreden. De nadelen zijn o.i. echter groter.

God

Je zou kunnen zeggen: rommel niet met de natuur. De gevolgen van genetische manipulatie zijn moeilijk in te schatten. Zeker wie aan transgenetische manipulatie doet, neemt ongevraagd taken van Onze Lieve Heer over. En zou Hij dat goed vinden?

Ziektes

In het dossier van de aanvraag voor de hierboven genoemde veldproef met de aardappelen staat o.a. “Het is natuurlijk niet uit te sluiten dat als gevolg van de insertie van het donormateriaal [MM: vreemd dna, dus] een onverwacht effect is opgetreden dat op dit moment nog niet is gekend…” Het probleem hierbij is dat je absoluut niet weet wat je kan verwachten. Door gentech de ene ziekte uit de wereld helpen en nieuwe, volstrekt onbekende ziektes introduceren? Nieuwe organismen? En als het dan ogenschijnlijk goed lijkt te gaan, hoe reageert het menselijk lichaam? Nu en op de langere termijn?

Kruisingen en macht

Ongewenste kruisingen. En macht. Het genetisch gemanipuleerde gewas is gepatenteerd eigendom van een bedrijf. Dat was vroeger niet zo. Dit betekent macht over voedsel. En een genetisch gemanipuleerd gewas kan kruisen met onschuldige soortgelijke gewassen op grote afstand. Los van het feit dat dit ook weer een verrassend effect kan hebben, is de industrie meedogenloos. Lees Monsanto versus Schmeiser.

Roundup Ready

Gif. “Met genetisch gemanipuleerde gewassen heb je minder gif nodig.” Dat klopt, alleen het is niet de suggestie die wordt gewekt.
Een voorbeeld. Monsanto is eigenaar van Roundup. Een allesdoder waar de nodige twijfel over bestaat. Door soja, maïs en andere gewassen zo te manipuleren dat ze niet worden geraakt door – in dit geval – Roundup, kan alles worden gedood. Behalve het gewas waar het om gaat. Roundup Ready, noemt Monsanto dat.
De Keuringsdienst van Waarde was eens in Argentinië en reed door velden met gentech soja. Geen onkruid, geen insecten, geen vogels. Ja, dat geeft ècht een fijn gevoel.

Honger de wereld uit? Ha!

“Met genetisch gemanipuleerde gewassen zorgen we er voor dat er geen honger meer in de wereld voorkomt.” Het is een van de leukste argumenten en wordt keer op keer aangevoerd door Tjerk. Tjerk is een vriend van ons, met slechts één minpunt: hij werkt voor Syngenta in Basel. Syngenta is Zwisters en het zijn nog net niet zulke bandieten als Monsanto. Als we er al over praten komt T met dit argument en na mijn tegenwerpingen stokt de discussie snel.
(a) Wordt in de wereld nu al meer voedsel geproduceerd dan we met zijn allen op kunnen eten en
(b) Ziet u die arme boeren in Afrika al genetisch gemanipuleerd zaad zaaien – dat ze van Syngenta of Monsanto of wie dan ook moeten kopen – en bestrijdingsmiddelen gebruiken – die ze van dezelfde firma moeten kopen. Moderne slavernij.
(c) En als de Monsanto’s en de Syngenta’s van deze wereld zo begaan zijn met de hongerende medemensen….. ziet u ze als er weer eens hulp nodig is? Wij niet.

Facebook Tweet Pin