Gezond zondigen en hartig genieten

Wie wil nu niet gezond zondigen? Het gaat hier dan wel om een boek uit de plantaardige keuken. Geen vlees, geen zuivel, geen geraffineerde suikers, glutenvrij en verdraaid lekker. Luchtig geschreven en met mooie recepten.

Tijdens het doorbladeren word ik, als verklaard groentefundamentalist, blij. Het is niet zwaarwichtig en de onderliggende boodschap is vriendelijk, terughoudend verpakt. Absoluut niet belerend. Ons oog valt al snel op de zoete aardappelcurry (geen zoetstof toegevoegd, de zoete aardappel is de bataat). We hebben nog twee stuks liggen, dus we draaien het eens om: We beginnen met koken en schrijven daarna de recensie.

Behalve de bataten hebben we kikkererwten nodig. Normaliter hebben we ze altijd wel op voorraad. Maar voorraad kan op raken, zo blijkt. We vinden in de lade wel een zakje ‘Roveja dell‘alta Valnerina’ – wat dat ook moge zijn. In eerste instantie denken we linzen, maar dit zijn kleine ronde, haast zwarte erwten. Die worden de vervanger van de kekers. Pas een dag of twee later verdiepen we ons in de roveja. Lees hier.

Je bent wat je eet

We laten ons de curry smaken en lezen na de maaltijd de inleidende hoofdstukken en paragrafen. Auteur Annelies Van Mol gaat door het leven als Tartelies. Ze blijkt na de bevalling van haar dochter aan de Ziekte van Bechterew te lijden. Om kort te gaan: Ze staat voor de keus de rest van haar leven te leiden (nu met ei) met een dagelijkse dosis pillen of, in eerste instantie tegen de adviezen van de medici in, haar voedingspatroon te wijzigen. Dit boek is er een weerslag van. In tegenstelling tot veel andere boeken met bijzondere culinaire voor- of afkeuren, is haar verhaal niet belerend en gespeend van een klaagtoon. En de recepten zijn gewoon recepten zonder geneuzel. Dat maakt het een fijn boek.

Waar het uiteindelijk op neerkomt, is dat veel welvaartsziekten voortkomen uit verkeerde voeding. Je bent wat je eet geldt in dit geval vrij letterlijk. We vertellen weinig nieuws als we zeggen dat geen enkel lichaam perfect is. Vrijwel iedereen heeft wel wat – de een krijgt kramp van noten, de ander pukkeltjes van vis, weer iemand slaapt slecht als hij of zij knoflook heeft gegeten. Dus met voeding – iets niet of minder dan wel iets meer eten – kan je fysieke eigenschappen remmen of stimuleren.
Dat deed Annelies en met succes. Maar zonder vlees, zuivel, gluten kan het leven in eerste instantie erg saai worden. En vooral de toetjes, de desserts. Juist dat vormde voor haar een uitdaging. Ze adopteerde de bijnaam Tartelies. En haar werd gevraagd een kookboek te schrijven. Tja, wat doe je dan?

Kortom, het is een fijn, compleet kookboek met mooie recepten voor hen die meer plantaardig willen (gaan) eten. En ja, ook met desserts en taarten. Dit boek verdwijnt niet in de boekenkast, maar blijft in onze keuken.

Het boek is opgebouwd naar stadia van honger. “Honger? Honger? In Afrika hebben ze honger!” is er in mijn jeugd ingeramd, als ik zei dat ik honger had. Dus we zouden het hier ‘trek’ willen noemen.

Het begint met wat recepten voor smaakmakers, die in veel gerechten kunnen worden gebruikt. Denk dan aan pesto’s, hummus en dergelijke. En een vegane kaassaus.
Daarop volgen de hoofdstukken voor de Kleine Honger Trek, Grote Honger Trek en Zoete Honger Trek. Je zou verwachten dat in een boek van iemand met de bijnaam Tartelies een heel dik hoofdstuk taarten, gebak en desserts staat, maar dat valt mee. En misschien is dat ook goed.

Omdat ik gek op groenten ben, vind ik heel veel recepten mooi en praktisch. Zo is er een focaccia met zongedroogde tomaat. Met boekweitmeel. Dat hebben we standaard in huis. Vrij klassiek is de salade met peer – in dit geval gegrilde peer -, noten en feta – in dit geval vegane feta. Of de risotto met pompoen en champignons. Tomatenrisotto met aubergine. Chili sin carne maken we vaker; deze is weer niet iets anders. De groentelasagne…. oefff. Enfin, bijna alles ziet er lekker uit en is betrekkelijk eenvoudig te maken.

Na de Bio Beurs 2020 ben ik definitief van mening dat niet alleen de Vegetarische Slager moet ophouden met het gebruiken van vlees-namen, maar dat het woord kaas niet mag worden gebruikt voor vegane producten. Kaas is van melk. De vegane kaas die ik op die beurs mocht proeven had niets van kaas, hooguit dat de substantie enigszins vergelijkbaar was. Waarmee ik niet wil zeggen dat het niet smakelijk was. En ook plantaardige melk is geen melk. Kortom, veganisten, verzin wat anders. En ga echt veganistisch koken. (Wat in dit boek ook gebeurt.)

Suiker is suiker – of niet?

Suiker is suiker, zeggen ze bij Wageningen Universiteit, dus de vorm waarin het binnenkomt, maakt niet uit. Dat was in 2019 in een of ander consumenten TV-programma. Wij hebben ons echter ooit door een Wageningse voedingswetenschapper laten vertellen dat geraffineerde suiker direct in ons lichaam wordt opgenomen en ongeraffineerde niet. In dat laatste geval wordt alleen opgenomen wat we nodig hebben. De rest verlaat ons lichaam met de ontlasting. Of dit waar is, of een achterhaalde hypothese uit pakweg 1983, weten we niet. Maar wij gebruiken daarom steevast panela (oersuiker). In dit boek worden geraffineerde suikers vermeden. Het is agavesiropp, kokosbloesemsuiker en soms ahornsiroop. Geen panela.

Als je al kritiek op het boek kan hebben is het dat er hier en daar gebruik wordt gemaakt van kant-en-klare ingrediënten uit e supermarkt, zoals passata, uienpoeder, knoflookpoeder, blikjes tomaten en kikkererwten of mais uit blik. Dat is niet altijd verkeerd: zo zijn tomaten uit blik vele malen gezonder dan tomaten die je in de supermarkt of bij de groenteboer koopt. De tomaten die in het blik zitten, worden namelijk echt rijp geoogst met alle goede stoffen er in, en direct verwerkt. De “verse” tomaten worden onrijp geoogst en kleuren na in de winkel. Ze worden wel roder, maar niet gezond(er). Lees dit boek.

 (Alleen snappen we de ‘vegan chocolade’ bij de chocolademousse niet. Alle pure chocolade is vegan, of het moet een goedkoop merk zijn waarmee gerotzooid is.)