In juli berichtten we dat de Herboristentuin zou worden aangepakt. Deze bestaat uit vier vakken. Maartje vertelt over de aanpak van Vak A met planten voor de luchtwegen.
Langzaam neemt de herboristentuin haar nieuwe vorm aan. Zo heel veel verandert er op het eerste gezicht niet. Maar toch, we hebben best veel geplant, verplant en structuur aangebracht. Over het voortraject kan je in een eerder blog al lezen. Nu raakt de selectie van planten steeds meer compleet en de plantvakken steeds voller. Voorjaar 2022 komen de laatste nieuwe of aanvullende planten erbij, die we dan zaaien. En daarna pas zien we het resultaat.
Niet definitief – maar het wordt wel wat
Het is zeer onwaarschijnlijk dat de lijst hieronder definitief is. We zijn nog naarstig op zoek naar een aantal planten. En als er spontaan iets leuks voorbij komt dat in het thema past, staan we daar natuurlijk ook voor open. Er zullen nog stikstofbinders zoals klavers of lupines worden geplant om de bodem te verbeteren. En we hebben in alle vakken bollen van verschillende Allium en Tulipa-soorten (geschikt voor verwildering) in de grond geduwd. Met als doel om vooral in het vroege voorjaar wat kleur te brengen en insecten te lokken.
Vak A – Thema luchtwegen
Dit vak ontvangt de meeste schaduw van de vier vakken, maar het is ongelijk verdeeld. Ongeveer de helft van het vak ligt een groot gedeelte van de dag in de schaduw van een grote, stokoude Crataegus (zo oud dat het ras of de cultivar onbekend is). De andere helft van het plantvak krijgt veel meer zon.
Er stond in dit vak tot voor kort veel kleine pimpernel (niet echt geneeskrachtig, wel eetbaar), wilde marjolein, wolfspoot (die naar verluidt van drassige grond houdt en als er iets hier niet is, is het dat wel) en wijnruit. De wijnruit mag, flink uitgedund, blijven – net als sommige andere planten die er al stonden. We zijn nadrukkelijk ook uitgegaan van het goede wat er al was.
We groeperen een aantal planten in het schaduwdeel en een aantal andere in het zonnige deel; op die plek hebben we bij sommige planten de grond verrijkt met kalk. Dat is weliswaar tegen onze principes van werken met wat je hebt, maar planten zoals tijm, hyssop en malrove gaan zonder kalk een langzame maar zekere dood tegemoet. Dat vind ik zonde en jammer.
In vak A komt verder, net als in de andere vakken, een ‘wilde’ zone waarin allerlei planten die in het thema passen door elkaar mogen groeien. Ook eenjarigen die zichzelf uitzaaien kunnen daar hun plek vinden. Tenslotte: de bodembedekkers mogen zich overal gaan vestigen, om op die manier de bodem voor uitdroging te behoeden.
Vak A – Plantenlijst
Het thema van Vak A is dus ‘luchtwegen’ (in vrij brede zin). We houden voor de plantkeuze in principe vast aan ‘Groot Handboek Geneeskrachtige Planten‘ van Dr. Geert Verhelst (zevende druk, 2016).
Soms sluipt er iets anders tussen, omdat het leuk is, omdat we het mooi vinden, omdat er een goed verhaal over te vertellen is… Maar in principe staan in Vak A enkel planten waaraan herboristen een heilzame werking op de luchtwegen toedichten. Waarbij sommige planten ook een bredere werking hebben. Tijm, bijvoorbeeld, kan ook voor bevordering van de spijsvertering worden gebruikt. Wij hebben ervoor gekozen om de tijm in het ‘Luchtwegen’ vak te zetten, simpelweg omdat er in het ‘Spijsverterings’ vak (waarover in een volgend blog) niet zoveel plaats meer is. En omdat we nu de kalkliefhebbers tijm, hyssop en malrove elkaar kunnen zetten. Dat leidt tot de volgende lijst planten:
| Latijnse naam | Naam | Omschrijving | Herboristen werking |
| Althaea officinalis | Heemst | Hoog, lichtroze bloemen, eetbaar | Hoest, keelpijn |
| Astralagus | Hokjespeul | Zeer hoog en groot, lichtgeel bloeiend, stikstofbinder | Ondersteunt het immuunsysteem, anti-allergeen |
| Echinacea purpurea | Zonnehoed | Middelhoog, verschillende bonte variëteiten aangeplant | Ondersteunt het immuunsysteem, vooral bij infecties van de bovenste luchtwegen |
| Galium odoratum | Lievevrouwebedstro | Bodembedekker, bloeit wit, schaduw, bierplant | Fijn geurend – dat is ook prettig voor de luchtwegen! |
| Glechoma hederacea | Hondsdraf | Bodembedekker, bloeit paars en vroeg, insectenplant | Helpt ophoesten van taai slijm |
| Hyssopus officinalis | Hyssop | Bloeit blauw, insectenplant, keukenkruid | Slijmoplossend bij vastzittende hoest |
| Marrubium vulgare | Malrove | Wollig met onopvallende witte bloemen, bierkruid | Bevordert het ophoesten van slijm |
| Malva sylvestris | Kaasjeskruid | Hoog, paarse bloemen, eetbaar | Verzacht de slijmvliezen, tegen prikkelhoest |
| Papaver rhoeas | Grote klaproos | Rode bloemen, mooie zaaddozen | Verzacht de luchtwegen |
| Primula veris | Sleutelbloem | Vroege voorjaarsbloeier | Hoest met taai slijm |
| Pulmonaria officinalis | Longkruid | Gevlekt blad, vroege paars-roze voorjaarsbloeier, insectenplant | Slijmoplossend, hoestbedarend |
| Ruta graveolens | Wijnruit | Hoog, gele bloemen, grappa | Ontkrampend bij krampachtige hoest |
| Scutellaria baikalensis | Baikalglidkruid | Blauwe bloemen, bloeit vrij laat, insectenplant | Anti-allergeen |
| Thymus pulegoides, Thymus vulgaris | Grote tijm, echte tijm | Keukenkruid, bloeit paars | Ontsmettend op de luchtwegen |
| Tussilago farfara | Klein hoefblad | Pioniersplant, naaktbloeier, vroege voorjaar, geel | verzacht de slijmvliezen |
Dat vak gaat vast mooi worden! Succes Maartje
Dankjewel Elvira! Ik hoop het ook, best spannend. Kom je volgend jaar in het voorjaar/zomer nog ‘ns een keertje kijken?