Een legendarisch en ontwapenend boek. In 1904 maakte Franklin Hiram King een studiereis naar Oost-Azië om te zien hoe het kan dat men in China en Japan al zo lang in staat is om met zo weinig grondoppervlak zo veel mensen te voeden. Helder geschreven en geheel naar onze tijd gebracht.
 |
Aanrader van de eerste ordeEen ieder die biologische landbouw, duurzaamheid, cradle-to-cradle en meer een warm hart toedraagt, moet dit boek hebben gelezen. Al is het alleen maar om alles wat u al weet en doet historisch te staven. Honderd jaar geleden geschreven en nu meer waar dan ooit. Sietz Leeflang vertaalde het werk van King en verrijkte het met hedendaagse toelichtingen, zoals resultaten van wetenschappelijk onderzoek. Hij voegt aan het boek het Manifest voor de Kringlooplandbouw toe. Tien stellingen met tien toelichtingen. |
| Titel | Vierduizend Jaar Kringlooplandbouw2e herziene en geactualiseerde druk, september 2011 |
| Van | F.H. King – vertaling en bewerking Sietz Leeflang |
| Uitgever | Eburon |
| ISBN | 978 90 5972 574 4 |
| Prijs | € 24,50 |
| Verkrijgbaar bij | Uw boekhandel; de uitgever Eburon |
Een hectare per familie
“Wat beweegt deze boeren van de oude wereld om op zulke kleine akkers en velden tientallen eeuwen achtereen gewassen te telen, die miljoenen mensen van voedsel en kleding voorzien?”
Kings reis begint in Japan. Hij verhaalt van ogenschijnlijk kleine dorpen met duizenden inwoners, omdat drie of vier generaties van een familie onder een dak leven. De landbouwgrond wordt ook optimaal benut. “Iedere familie had bij elkaar opgeteld ongeveer een hectare grond ter beschikking.” Zo lezen we over uitgekiende plantschema’s – “tussen de stammen [van perzikboompjes, MM] was ruimte voor zeven rijen koolplanten, twee rijen Windsorbonen [een tuinboon, MM] en nog een rij uinbonen.”
Van die dingen.
 |
Hoe vitaal houdenOké. Nu wordt de grond in Japan en China intensief gebruikt. Maar hoe houdt je het zo lang vitaal? Ten eerste: arbeid kost weinig. King ziet mensen werken waar we eerder aan machines zouden denken. Ten tweede: nachtaarde, compost, rivier- en kanaalslib, dierlijke mest, houtas en wat dies meer zij. (Zo wordt ook afgedankt dakstro gebruikt als bodemverbeteraar in de rijstvelden.) Topgrond wisselen. Grappig. Dat deed en doet men in China. Dat doen wij van MergenMetz ook met onze aardbeibedden, in de kas en koude bakken. KanalenIedereen lijdt aan tunnelvisie. Zo hebben ‘we’ het idee dat kanalen en waterbeheersing al vanouds een specialiteit der Lage Landen is. Maar in China, in de provincie Zhejiang, telt men zo’n beetje 40.000 km aan kanalen en bedijkte rivieren. De werken begonnen al 2255 vóór Christus, na een grote overstroming, ten tijde van Keizer Yao. 4267 jaar geleden…. hoe liep men er hier toen bij? Waren er überhaupt al terpen in Friesland? (Nee dus.) Brandstof en verwarmingHeden ten dage loopt men in januari in een zomerblouse in de woonkamer. Met gasgestookte cv. King constateert dat men in China bespaart op verwarming door zich gelaagd te kleden. De luchtlagen vormen perfecte isolatie. Hygiënische maatregelenEn als het gaat om zowel dierlijke als menselijke mest, roemt King herhaaldelijk de zorgvuldige en strenge hygiënische voorzorgsmaatregelen die genomen worden bij het inzamelen in de steden en het via de kanalen transporteren naar de buitengebieden. Poep is voedselrijk en werd voor rijstteelt nog vaak vermengd met kanaalslib. China nuLeerzaam is de toevoeging van Leeflang over Beijing Organic Farm, dat in 2000 van start ging en voornamelijk menselijke mest gebruikt. Ze produceert pakweg 4000 ton biologische groenten. In Nederland is in 2005 Orgaworld gestart met het verwerken van luiers. En natuurlijk blijft de nonolet niet onvermeld (niet nono-let, maar non olet = ruikt niet). Teelt en combinatieteeltHet is niet alleen pies en poep. Ook groenbemesting komt aan de orde. Maar bovenal geeft het boek fraaie inzichten in hoe men bepaalde gewassen in combinatie teelt. Of twee oogsten per jaar mogelijk maakt. Zo beschrijft King hoe al gezaaid wordt op de plek waar tien dagen later de wintertarwe geoogst gaat worden. We lezen over natte en droge rijstteelt. Over zijdeteelt waarvoor men moerbeiblad gebruikt (1200 kg voor 10 kg zijde). StofstormKing ervaart een stofstorm. Stof van de door winderosie getroffen hoogvlakten van binnen-Azië. In de VS is dat dan nog onbekend. Maar door de enorme roofbouw in de zgn. Corn Belt is dat nu – in nog grotere mate – een echt Amerikaans verschijnsel. Men leze ook Michael Pollan An Omnivore’s Dilemma. |
|
Een voetbediende pomp
|
|
 |
|
|
Detailkaart kanalen in deel van Zhejiang
|
|
 |
|
|
Compostputten, waarin afval eerst nat wordt vergist
|
|
 |
|
|
Shen Nung zou pakweg 2700 v Chr deze ploeg hebben uitgevonden
|
|
 |
|
|
Nonolet
|
|
 |
|
|
Vrouw met veellagige kleding. Lekker warm in koude winters.
|
Zo veel te lezen
Ach. Er valt zo veel te lezen in dit prachtige boek. Over ongeraffineerd suikerriet – Chinezen koken het en gieten het uit in plakken. Wij kennen dat nu als oersuiker. Over renteloze vriendenleningen. Over dat opium door de Britten naar China is gebracht. Eigenlijk om ruilhandel te drijven: ze haalden van alles uit China, maar hadden niets terug te ‘geven’. En in Brits Bengalen (Pakistan) teelde men papaver… King zegt overigens dat de teelt van papaver of tabak niet mogelijk is in China: ze hebben elke vierkante meter nodig voor voedselproductie.
Eyeopener
While the ultra-civilized Western elaborates destructors for burning garbage at a financial loss and turns sewage into the sea, the Chinaman uses both for manure. He wastes nothing while the sacred duty of agriculture is uppermost in his mind.
Dit vond ik een treffende zin. Misschien vooral omdat ze dateert uit 1899. Dr. Arthur Stanley, health officer van Shanghai, schrijft in zijn jaarrapport [zie rechts….]
Leeflang vertaalt het als: ‘Terwijl het geciviliseerde westen verbrandingsovens gebruikt om zich ten koste van veel geld van zijn afval te ontdoen en tegelijk grote massa’s rioolinhoud in zee laat verdwijnen, verkiezen de Chinezen de organische inhoud van beide afvalstromen ten volle te benutten voor hun akkers.’ Maar wij van MergenMetz toetsen veel, zo niet alles en zochten de Engelse tekst op.
Veel groenten
Als verklaard Groentefundamentalist[i] kunnen we het natuurlijk niet nalaten om Kings beschouwing van de Chinese alledaagse voeding te vermelden. Chinezen eten weinig vlees en veel groenten.
“In het enorme aanbod van groenten weerspiegelde zich hun traditioneel overwegend vegetarisch voedingspatroon, hoewel op de markt ook vlees, vis en levende dieren werden verhandeld. Hier zagen we overwegend goed gevoed ogende, sterke mensen.”
Tja, ook hier geldt dat we met onze hedendaagse maatschappij een stap terug moeten doen. Al is het maar met meatless monday of een vegetarische vrijdag.
Visionair King
 |
Geplaatst in de context van honderd jaar geleden is bodemdeskundige King behoorlijk visionair. De huidige Occupy-beweging en die van de Indignados in Spanje en Portugal verzetten zich tegen het ongebreidelde kapitalisme (hebzucht) en het leed dat dit het menselijk bestaan toebrengt. King voorziet schaarsheid van fossiele brandstoffen, delfstoffen en problemen met intensieve landbouw die op kunstmest en bestrijdingsmiddelen drijft. Des te pijnlijker is het dat King op zijn universiteit van Wisconsin vergeten is. |
Oh ja, er is een studentenvereniging ‘F.H. King Students of Sustainable Agriculture‘ en een ‘F.H. King Hall’ op het universiteitsterrein, maar bij navraag bleek niemand iets inhoudelijks over King te weten, noch zijn werken te hebben gelezen. Zo gaat dat als je je tijd ver vooruit bent. (Boek pagina’s 112-113).
Links
De Twaalf Ambachten
Franklin Hiram King – Pioneer Scientist
Franklin Hiram King: Farmer For Future Centuries
The Utilization of Waste
