Het leest als een thriller, maar het schokkende is, is dat het waar is. We realiseren ons nauwelijks wat de voedselindustrie allemaal met ons eten doet en dat houden ze ook het liefst voor u en mij verborgen.
Dus neem een kijkje in het griezelkabinet van de additieven, hulpstoffen, verpakkingsmaterialen en wat dies meer zij. Het boek ‘Slik je dat?’ komt op of rond 25 augustus 2015 uit.
Heldere kost, verplichte kost
“Een diepvriesmaaltiid lijkt eerder een bouwdoos van losse componenten.”Potverdorie, we zijn te goed van vertrouwen. De controlerende instanties hollen achter de feiten aan of hebben zich laten inpakken door de industrie.
Dit boek van Joanna Blythman moet iedereen lezen. Helder geschreven en het leest als een trein. En o, wat worden we belazerd!
Toen ik het uit had, verzuchtte ik tegen mijn lieve mrs. M: “Wat ben ik blij dat we niet veel voorbewerkt voedsel eten.”
We zijn niet dogmatisch, kopen en eten heus wel eens iets dat (bijna) kant-en-klaar is, maar met mate. Eigenlijk omdat echt eten gewoon lekkerder is.
Gezondheidszorg
Als de Nederlandse overheid elk huishouden dit boek zou geven, dan zouden de kosten van de gezondheidszorg dalen. Daar ben ik van overtuigd. Dan maken we andere keuzes. Want uiteindelijk het gaat om geld. De voedselindustrie wil zo goedkoop mogelijk produceren met een zo hoog mogelijke winstmarge en wij, de consument, kiezen in onze naïviteit vaak voor een goedkoop alternatief. Want het smaakt wel en zo erg kan het toch niet zijn?
Toch?
Swallow this
‘Swallow this’ is de originele titel van het boek van de Britse voedsel- en onderzoeksjournalist Joanna Blythman. Ze kwam tot dit boek omdat ze na haar vijfentwintig jaar ervaring nog heel veel vragen had. Zoals: hoe natuurlijk is de verwerking van ons voedsel eigenlijk en wat zijn ‘natuurlijke smaakstoffen’? Wat is precies ‘gemodificeerd zetmeel en waarom komt het in zo veel voedingsmiddelen voor? Hoe komt het dat een pitabroodje zes maanden ‘vers’ blijft? En hoe komt het dat, als je een salade uit de supermarkt eet, de smaak zolang in je mond blijft hangen?
| Titel | Slik je dat? | |
| Van | Joanna Blthman | |
| Uitgever | Bouillon! Uitgeverij | |
| ISBN | 978 90 77 788 493 | |
| Verschenen | augustus 2015 | |
| Prijs | € 17,50 | |
| Verkrijgbaar bij | De boekhandel van steen en cement, bij Bouillon! Uitgeverij. | |
Een plaatje zegt meer dan duizend woorden
Jij wilt bijvoorbeeld thuis een appeltaart met amandelen bakken. Je zoekt een recept, zet alle ingrediënten klaar – bloem, boter, suiker, eieren, appels, geschaafde amandelen, kaneel – en bakt je taart op de bekende en vertrouwde manier. Een fabriekstechnoloog daarentegen benadert dit traditionele gebak vanuit een totaal ander gezichtspunt.
In de voedselindustrie gaat het om twee dingen: zo goedkoop mogelijk en zo lang mogelijk houdbaar. Oké, drie: en de consument moet het willen eten. Dus, kan de dure boter worden vervangen door een goedkope vetsoort en kan die slechte smaak worden gemaskeerd? Kan suiker worden vervangen door goedkopere zoetstoffen en, jééh, laten we het calorie-armer maken. Kunnen resten deeg worden hergebruikt? Hoe kan de korst knapperig blijven? Enzovoorts, enzovoorts.
Hiernaast staat een etiket van een ogenschijnlijk alledaagse lekkernij die u thuis met pakweg zes of zeven ingrediënten maakt.
Raad eens wat het is! (Klik er op voor een vergroting.)
Veelzeggende tweet
“Tegenwoordig hebben veel mensen nauwelijks nog een idee hoe lang voedsel van nature eetbaar blijft.” Op 18 augustus 2015, tegen half negen, plaatsten we (@MergenMetz) het volgende citaat uit het boek op Twitter: “Tegenwoordig hebben veel mensen nauwelijks nog een idee hoe lang voedsel van nature eetbaar blijft.”
Het werd prompt vele malen ge-retweet.
Dat wil toch wat zeggen.
Smaakstoffenfabrikant Carotex schreef: ‘Het is moeilijk voor te stellen hoe bepaalde producten zonder smaakstoffen zouden smaken.’ En waarom is dat? ‘De technologie van de massale voedselproductie leidt vaak tot verlies van smaak en mondgevoel. Om dat te compenseren, verrijkt men de producten met smaakstoffen.’
Heldere opzet
Het boek helder en gestructureerd van opzet. We lezen hoe er een voedselindustrie is die we niet kennen: die van de additieven, hulpstoffen, enzymen, verpakkingsmaterialen. Er zijn handelsbeurzen waar je nooit van hoort en het alleen als genodigde van een select gezelschap mag bezoeken. Daar worden dit soort ‘etenswaar’ aan de man gebracht. Het is Joanna Blythman gelukt daar binnen te komen. Er gaat een wereld open waar bijna niemand weet van heeft. Het is zoals de voedselindustrie werkt. Haast heimelijk, ergens achteraf. In nietszeggende gebouwen op een industrieterrein gebeuren de wonderlijkste dingen.
En we lezen dat de voedseltechnologen eigenlijk niet goed weten welke uitwerking die additieven op ons lichaam hebben, laat staan wat het effect van de combinatie ervan op onze gezondheid is.
In het eerste deel van het boek beschrijft Blythman hoe de voedselindustrie werkt en waarom het tot bepaalde keuzes komt. Een prachtig voorbeeld dat in de EU, laat staan in ons land, nog niet wordt gevolgd, is het inkoopbeleid van de Amerikaanse supermarktketen Whole Foods – zij hebben een zwarte lijst van additieven. Als een van die spullen in een voedingsproduct voorkomt, wordt het niet ingekocht. En dat heeft effect.
Vermakelijk als het niet zo triest was
Haast vermakelijk, als het niet zo triest was, is de queeste van Blythman om erachter te komen wat er zoal in dat heerlijk ruikende, vers in de supermarkt gebakken brood zit. Na veel aandringen krijgt ze een handboek.
Al bladerend werd algauw duidelijk hoe leerzaam dit boek is. Nogal wat gegevens zijn beslist een teleurstelling voor iedereen die denkt dat M&S-producten niet erg van zelfgemaakt brood verschillen. Op de eerste plaats blijft niets heel van het wishful thinking rond de term ‘warme bakkerij’: de gezellige gedachte dat de producten van begin tot eind ter plaatse gemaakt worden.
M&S is een Britse supermarktketen. Ze verschilt in gedrag heus niet van AH, Jumbo of welke super dan ook. Want ook die ‘warme bakkerijen’ krijgen hun brood van grootleveranciers als Dutch Bakery Group en Bakkersland (en lieve mensen, bedenk dat dit ook de sponsoren van KOST zijn).
Clean Label – zand in de ogen
En natuurlijk de politiek van de clean label. De voedselindustrie weet dat u niet houdt van E-nummers of chemische woorden. Dus worden deze vervangen door vage termen als ‘rijstextract’ en vooral veel ‘natuurlijk’.
Het is triest om te lezen dat de Europese regelgeving zo rekbaar is, dat bijna alles ‘natuurlijk’ mag heten. Althans, dat is de indruk. Het succes van de intensieve lobby van de industrie in Brussel.
Onze beleving
In het tweede deel worden de meest relevante aspecten van “ons eten” behandeld. De industrie speelt gewiekst in op onze beleving:
zoet (agavesiroop klinkt goed, maar is net zo erg als suiker),
olie (verontrustend is hoe ‘slechte vetten’ worden vervangen door oliën die op hun beurt een groter negatief effect op onze gezondheid hebben dan het slechte vet),
smaak (geloof het of niet, smaakstoffen vermommen de stank van industriële productie),
kleur (met kleurstoffen wordt onze smaakbeleving ook beïnvloedt),
water (met enzymen van bloed ‘vlees’ voor worst maken),
zetmeel (gemodificeerd houdt het een product glanzend en knapperig),
lastig (we willen niets van chemicaliën weten, gistextract klinkt niet zo erg, maar…..),
oud (met enzymtechnologie is een vier weken oud cake nog ‘vers’) en
verpakt (veel verpakkingsmaterialen zijn nogal ongezond, want vallen buiten allerlei regelingen)
Het is zeer boeiend om te lezen. Voortaan kijk je heel anders naar etiketten.
Wat wij het meest schokkend vonden
Europese regelgeving is zo rekbaar gemaakt dat zelfs de meest industriële, chemische bewerkingen van stoffen uiteindelijk nog als ‘natuurlijk’ mogen worden omschreven.Op elke bladzijde vallen schellen van de ogen. Wat we persoonlijk het meest schokkend vinden is clean labelling (er wordt ons met mooie omfloerste termen zand in de ogen gestrooid), dat hulpstoffen niet op het etiket vermeld hoeven te worden (hoewel er wel residuen achterblijven), dat in verpakkingsmaterialen nanotechnonogie wordt gebruikt maar ook stoffen die door de EU voor gebruiksvoorwerpen en kinderspeelgoed gewoonweg zijn verboden wegens de schadelijke effecten op de gezondheid.
En, het meest schokkende van alles, hoe sterk de industriële lobby is. Europese regelgeving is zo rekbaar gemaakt dat zelfs de meest industriële, chemische bewerkingen van stoffen uiteindelijk nog als ‘natuurlijk’ op de ingrediëntenlijst mogen verschijnen.
Fijn dat dit boekje beschikbaar komt voor iedereen! Dat we door de overheid en vooral door de industrie verneukt worden, is al lang bekend. Helaas denken heel veel mensen dat er voor ons wordt ‘gezorgd’, maar dat is schijn. Deze ‘zorg’ bestaat uit het leegschudden van onze geldbeurs en het afhankelijk maken van de farmaceutische industrie om ‘mankementen’ te verhelpen. Laten we wakker worden en vooral wakken blijven!
Lekker gezond eten, zelf klaarmaken en al die prutpakjes en -zakjes in de winkel laten liggen. En indien enigszins mogelijk een stukje tuin omtoveren tot moestuintje. O zo leuk en vooral lekker en gezond.
Wie wil er trouwens een appeltaartje met ca 9 E-nummers erin? Bahbahbah.
Fijne post van jullie, thx 🙂