Van 5 t/m 8 maart 2015 beleefden we het chocolade-evenement Chocoa in Amsterdam. We waren aanwezig met Chocoweb. Met verwondering en gemengde gevoelens kijken wij terug. We constateren dat de slogan van Chocoa nog niet aansluit bij de werkelijkheid. Ennuh…. waar was u?
Onderaan dit artikel bengelt een foto slider
U was er (niet)
Het evenement vond plaats in de Beurs van Berlage, hartje Amsterdam. Het bestaat grofweg uit twee delen: een Trade Fair (business to business) en conferentie op donderdag en vrijdag en een Festival (voor ons allen) op zaterdag en zondag. En ja, we mogen er wel rond voor uitkomen, het is niet altijd hosanna en halleluja. Het aantal bezoekers van het Festival viel tegen. Waarom is nog een vraag.
Een Salon du Chocolat met een boodschap
Het Origin Chocolate Event (dat jaarlijks in oktober wordt gehouden) richt zich op de mooie, verfijnde, eerlijk geproduceerde origine chocolades. Goed in alle opzichten. Chocoa betreft de gehele chocoladewereld. 
Met Chocoweb zijn we inmiddels gegroeid tot de grootste in hele mooie origine chocolades, hebben we lak aan keurmerken die ons inziens excuuszegeltjes zijn en onjuiste verwachtingen wekken, en propageren we met verve direct trade/transparante ketens.
U snapt dus dat we knarsetandend vanuit onze stand uitkeken op een billboard van Mars en vlak voor ons Utz de goede sier probeerde te maken. Bovendien huppelde tussendoor nog een als reep Tony Chocolonely verpakt mens.
Salon du Chocolat is een begrip in de grote steden van de wereld: London, Parijs, Keulen, Moskou, New York, Shanghai en meer. Alles is er aanwezig, de toppers en het gooi-en-smijtwerk. Deze Salon wordt niet in Nederland georganiseerd. De organisatoren van Chocoa wilden een Salon du Chocolat met een boodschap neerzetten en hebben ook partijen als Mars, Ferrero, keurmerk Utz, Callebaut onder de vlag van het merk Tony Chocolonely uitgenodigd. Deze heten goed bezig te zijn – het is maar hoe je het bekijkt. Maar ja, wie betaalt, die bepaalt. Het leidde in elk geval tot een wonderbaarlijke mix van multinationals en de kleine boeren.
Moderne slavernij
Er is geen goede chocolade onder de
€ 4,00/100 gram“Why don’t they pay us a fair price for our cocoa?” zegt de Nigeriaan aan de andere kant van de tafel. Zijn ogen parelen in zijn gezicht? Wellen tranen op?
Zijn woorden hangen sinds donderdag als een allesoverheersende mist in mijn hoofd. En toch hebben we er al uitgebreid over geschreven (lees dit op Chocoweb): Er is geen goede chocolade onder de vier euro per 100 gram/reep. Het kan niet. De boer krijgt te weinig en/of er wordt flink ingeleverd op kwaliteit.
Het is de Trade Fair van Chocoa waar bonenleveranciers (boeren en handelaren) in contact komen met kopers (chocolademakers, chocolatiers). Hier hebben handelsvertegenwoordigingen van landen, handelaren en fabrieken een stand. En ik sta bij de tafel met vertegenwoordigers uit Nigeria, Kameroen, Ghana en Ivoorkust.
Feit is dat partijen als Cargill, AMD, Mars, Callebaut de cacaomarkt beheersen en dat zij onder het label van bijvoorbeeld Utz de goede sier proberen te maken. Deze bedrijven zijn zo ongeveer de enige kopers van cacao. Hierdoor mogen we gerust van moderne slavernij spreken. Zij bepalen wat ze betalen en de boeren kunnen hun bonen onmogelijk aan een ander verkopen. (En zoals de man in de chocoladefabriek van Lidl in Aken zei: “Ze mogen wel meer verdienen, als ze maar meer produceren.”)
Greenwashing
Eindelijk komt Oxfam Novib (u weet wel, van De Groene Sint) er ook achter. Of wisten ze het allang en kunnen ze er nu niet meer aan ontkomen? Ze publiceert de cacaobarometer en zegt dat duurzaamheidsprogramma’s erop gericht zijn de productiviteit te verhogen en dat dit de armoede niet oplost. Klopt. Als Cargill, Mars, Ferrero of Callebaut zeggen dat ze een medische post bouwen en de boeren leren een hogere productie te halen, dan is dat vooral goed voor deze bedrijven. Deze verdraaiing van de werkelijkheid en het misbruik van het woord ‘duurzaamheid’ heet greenwashing. Kortom: de cacaoprijs moet omhoog.
“Onze boeren schakelen om naar rubber en palmolie,” vertelt de Nigeriaan. “Daar krijgen ze meer geld voor.”
Het is het spel in de media
Niet de kleine boeren, wel de grote bedrijven hebben persdiensten. En journalisten nemen vaak klakkeloos hun berichten over. Zo laten ze graag weten dat er een tekort aan cacao ontstaat. Dit zou te wijten zijn aan de toenemende vraag uit Azië. Die vraag is onmiskenbaar aanwezig. Maar als de Afrikaanse cacaoboeren de cacaobomen kappen en naar palmolie en rubber overstappen, is er iets anders aan de hand. De prijzen van Mars en andere soortgelijke producten zijn de afgelopen twee jaar al wel gestegen “omdat er een tekort aan cacao ontstaat”. Vreemd, nietwaar? Kraft (tegenwoordig: Mondelēz International) heeft merken als Milka en Cadbury, Côte d’Or, Toblerone en veel meer. Er is een fabriek in Bludenz, Oostenrijk, waar ze Milka maken. Een medewerker aldaar vertelt: “Tekort aan cacao heeft geen invloed. We voegen gewoon wat meer suiker en smaakstoffen toe.” De zogenaamde stijgende cacaoprijs komt dus vooral ten goede aan de multinationals.
