Onlangs is bij Velt een aardig boek verschenen over het vrijwel jaarrond telen van groenten in de hobbykas – of zoals de serre, zoals de Vlamingen zeggen. Auteur Jos Van Hoecke schrijft hoe hij het doet en dat is een mooie leidraad. Voor de starter en de ervaren kasgebruiker.
Iedere moestuinier is een God in zijn eigen hof. Hij bepaalt wat waar groeit, plant en zaait gewenste en trekt ongewenste planten er uit. En als er sprake is van voedselcompetitie tussen mens en dier, dan prevaleert het eigen belang, dan wordt rigoureus ingegrepen. De kas of serre biedt een beschermde omgeving, de nukken van het weer worden letterlijk buitengesloten en nu mag de moestuinier ook het klimaat beheersen. Professionele glastuinbouwers hebben computergestuurde installaties. De goedwillende hobbyist moet het met inzicht en gevoeld doen.
Een kas is er niet alleen voor de zomer. Nee, Jos van Hoecke teelt er drie seizoenen: voorjaarsgroenten, vroege zomermaanden tot herfst en winterteelten. Hij legt uit hoe hij daarmee omgaat in zijn bescheiden kas van 2,8 x 4,7 meter, geeft tips en trucs, beschrijft zijn teeltplan en vervolgens wat hij per maand in de kas doet, wat hij zaait, verspeent, uitplant en of er moet worden gesnoeid of bijgemest.
| Titel | Achter Glas – Tuinieren in Serre of Kas |
| Van | Jos Van Hoecke |
| Uitgever | Velt |
| ISBN | 978 90 82324099 |
| Verschenen | november 2017 |
| Prijs | € 23,00 – Velt-leden betalen € 18,50 |
| Verkrijgbaar bij | Velt-Webshop, of via de lokale Velt-afdelingen en alle boekhandels en indien u online wenst te winkelen, koop het dan hier bij de echte boekhandel, en niet bij BOL |
Ben je een Nederlandse tuinier?
Onze serre is voor jou een kas,
En wij eten witloof.
Zo verwelkomt de auteur zijn lezers in het Nederlandstalige gebied. We wilden het u niet onthouden.
De gouden regel voor het gebruik van een kas is kennelijk: Laat de grond niet rusten. Ze is beter begroeid, verzorgd met compost en voldoende water. En op pagina 10 staat meteen een rijtje tips voor de kasbezitter die op vakantie wil gaan.
Het boek is grofweg in drieën ingedeeld. Wat is er nodig als je een kas of serre hebt, wat doe je in welke maanden en tenslotte het verplichte en minder leuke: ziekten en plagen.
Jos Van Hoecke legt meteen al in de eerste bladzijden uit hoe hij het oppervlakte optimaal benut. Dat doet hij onder andere door een constructie voor een tijdelijke zaaitafel, zodat hij gedurende een half jaar op twee niveaus kan werken. Het is een skelet waarin hij aan het eind van het jaar een bodem legt van 1 cm dikke tegels in (68 x 30 cm) en dat vervolgens vult het met zaaigrond.
Daar kweekt hij op. Eind mei wordt het verwijderd en dan groeien de planten door het frame van de zaaitafel heen, oktober bouwt hij de zaaitafel weer op.
Vervolgens geeft hij een teeltplan, dat zo kan worden overgenomen, als u tenminste alles wat hij teelt ook in uw kas – sorry: serre – wenst. Het is boeiend om te lezen hoe de man zo veel op 4,7 x 2,8 meter kan laten groeien.
Broeikaseffect
Wat een algemeen probleem is, is het klimaat in de hobbykas. Te heet, te droog, te vochtig, te koud. Niemand van ons, dan hebben we het over de hobbyisten, heeft een klimaatregeling zoals in de professionele glastuinbouw. Bovendien telen zij één gewas in één kas. Wij moeten met kunst, vliegwerk en toewijding ons kweekresultaat behalen. En dat bezien in het licht van de complexiteit van veel verschillende gewassen die elk andere eisen stellen. Zoals tomaten die in het begin heel veel water vragen, maar door de zomer en nazomer beduidend minder. En ze verlangen droge lucht. Of aubergines die toch wel minimaal 15o C verlangen.
Dat roept om automatische raamopeners. We lezen dat Van Hoecke ze altijd voor de winter verwijdert omdat ze anders kapot kunnen gaan. Goed idee. De onze functioneren inderdaad niet meer. Maar zijn woorden zijn zo inspirerend dat we tijdens het schrijven van deze recensie nieuwe raamopeners hebben besteld. In Engeland, dat dan weer wel, want door de lage koers van de Britse pond zijn ze beduidend goedkoper dan in Nederland of België. Lang leve Brexit.
Het is niet alles serre (kas) wat de klok slaat. Ook het maken van compost wordt kort (een pagina) beschreven en het mengen van zaai- en verspeengrond. Of de problematiek van het afharden. Dit speelt bij iedereen die waar dan ook binnen in bakjes voorzaait.
Hygrometer
Als het om bodemvoeding gaat, vervangen wij zelf elk vroeg voorjaar de toplaag: Een centimeter of tien, vijftien wordt uit de kas gehaald en er komt nieuwe, verse, ietwat grove compost in. (De “oude grond” gaat naar de koude bakken, want ze is nog bijzonder voedzaam voor o.a. augurken, komkommers, butternut squashes enzovoorts.
Auteur Jos doet het anders. Maar hij teelt ook bijna voortdurend. Dus ook bij hem compost, maar ook groenbemesters. En hij mest de tomaten, pepers en aubergines nog twee keer per groeiseizoen bij. Enfin, dan ook nog kalken of niet? Mulchen – blote grond is dode grond, dus Jos plant het helemaal vol. En wat met water geven? Licht? Ramen open of ramen dicht? We lezen hoe hij het doet. Voor degene die net met een kas of serre begint, heel handig. Voor de ervaren kasgebruiker, zoals wij, is het een bevestiging van wat we al deden en we vinden toch ook veel praktische tips. Zoals de relatieve luchtvochtigheid tussen de 60% en 75% houden. We gaan een hygrometer kopen!
Maand na maand
In het grote middelste deel van het boek beschrijft Jos Van Hoecke hoe hij de kas (serre) maand na maand gebruikt en welke groenten en kruiden hij teelt. Dat is bijzonder interessant, want hij weet welke rassen het goed in een kas doen. Nu, februari, heeft hij zijn zaaitafel al in gereedheid gebracht. Maar “voorwaarde is ook dat het weer meezit: geen vorst en misschien een winterzonnetje. Mijn tuinjaar begint wanneer ik het eerste zaad aan de grond toevertrouw.”
(Hij bekent dat hij paprika en pepers al in de veranda zaait – dat is bij hem een overdekte, door glas afgesloten verwarmde wintertuin aan het huis. Geen open terras onder een afdak.)
Onwillekeurig denk ik aan die berichten op de moestuin- en VELT-pagina’s van Facebook. Waar mensen al sinds eind december roepend om hulp berichten plaatsen over gekiemde groenten en vragen hoe het verder moet. Geloof Jos, geloof mij, het begint in maart. Enkele uitzonderingen daargelaten.
Aubergines
Aubergines hebben onze speciale aandacht. De eisen van deze plant zijn anders dan die van de tomaat, hetgeen bij ons soms tot mislukte – geen – aubergines leidt. Wat doet Jos? De (nacht-)temperatuur mag niet onder de vijftien graden zakken. Jos doet het voorwerk dus in zijn veranda. Maar “als koude nachten worden voorspeld, draai ik de verwarming wat hoger.” Mag ik dat een beetje raar vinden? Voor iemand die elders in het boek schrijft dat een kachel in een kas (serre) niet ecologisch vindt. Ach, consequent zijn is erg moeilijk.
Maar hoe Jos aubergines èn tomaten (en andere groenten) succesvol managet in de kas? Ten eerste plant hij ze in potten die, zo gauw het koeler wordt, naar de veranda worden verplaatst.
Ten tweede is de aubergine gevoelig voor slaapziekte c.q. vaatbundelziekte – de helft van de plant verwelkt, de andere helft groeit gewoon door. Een tip is de grond luchtig houden – met bijvoorbeeld extra lavagruis in de potten, of als de aubergines in de volle grond staan, maandelijks met de spitvork de grond even oplichten. We gaan het beleven!
Elke maand is er wel iets te doen, en bepaalde planten komen weer terug als er in die maand iets aan de orde is.
Ziektes en plagen
Onvermijdelijk is er een hoofdstuk over plagen en ziekten. Want als het ergens mis kan gaan, is het in de kas. De meeste vijanden van schadelijke insecten blijven namelijk buiten.
We lezen welke planten in de kas de witte vlieg buiten houden. Ja! Die tip gaan we volgen. Jos gebruikt relatief veel gesteentemeel waarmee hij spuit. Zo worden de celwanden van de plant steviger, begrijpen we. Of we dat gaan doen betwijfel ik.
Onze cederhouten kas
Het laatste hoofdstuk gaat over een kas (serre) kopen, bouwen en plaatsen. Wij hebben in 1998 twee cederhouten kassen van Alton gekocht. Mooi hout. En hoewel ceder zuur is en niet hoort te rotten, is het wel zo dat sommige delen na twintig jaar uh… danig verrot zijn Simpelweg omdat er water tussen het hout blijft hangen en de kas niet aan alle kanten op het zuiden staat.. We hebben onlangs stevige reparaties uitgevoerd. Nog een jaar of vijf en dan is een kas wellicht af te schrijven.
De laatste bladzijden zijn een zaaikalender. Handig om te volgen – als je het precies wilt doen zoals Jos. En waarom niet?
