Ondanks, of misschien dankzij, alle publiciteit die erover is geweest, valt het boekje van Teun van de Keuken tegen. Laat er alsjeblieft geen derde druk komen. ‘De boodschappen van een Keurmeester’, zoals de ondertitel luidt, blijken causerieën met weinig diepgang. We hadden verwacht dat Teun het boek zou gebruiken om in het reine komen met “zijn” Tony Chocolonely, maar zelfs dat niet.
Eerlijk is het kernwoord in deze recensie.
Het verschijnen van zijn boek lijkt ons dè gelegenheid om ook iets over Tony’s Chocolonely te zeggen. Het merk chocolade waar Teun zijn naam aan heeft gegeven.
Het Amsterdamse journalistencircuit
Het hele nationale mediacircus van dagbladen tot en met steeds meer radio en tv programma’s werken vanuit Amsterdam. Dus daar lopen de meeste journalisten rond. En ze kennen elkaar. Dus krijgt Teun het podium in Paradiso, bloggen De Groene Meisjes erover, krijgt hij een uitgebreid interview in Vrij Nederland en heel veel meer media-aandacht. Vrijwel kritiekloos; natuurlijk vindt iedereen het geweldig, want morgen komen ze hem weer tegen of moeten ze zelfs samenwerken.
Bundeling van columns
Van een man van zijn statuur hadden we meer verwacht.De persoon Teun van de Keuken roept bij ons een ambivalent gevoel op. En zijn boekje bevestigt dit. Het is snel, in een dik uur, uitgelezen. Is het slecht? Ach, misschien dat ook weer niet. Teun schopt tegen van alles aan zonder door te trappen. Van een man van zijn statuur hadden we echter wel meer verwacht.
En het is jammer dat pas achterin, nogal verscholen, staat dat het een bundeling reeds verschenen columns is. Het ware eerlijker geweest als dit gewoon op de cover of achterflap had gestaan.
Dus eigenlijk is het gewoon een overbodig drukwerkje. Het eindigt met Teuns Tien Geboden waarvan de meeste platgetreden zijn. Maar nr. 5 is wel aardig en nr. 10 luidt: “Neem alles met een korreltje zout.” Dus ook zijn boek.
| Titel | Puur en Eerlijk |
| Van | Teun van de Keuken |
| Uitgever | Thomas Rap |
| ISBN | 978 94 0040 029 0 |
| Verschenen | september 2014 |
| Prijs | € 12,90 |
| Verkrijgbaar bij | Alle boekhandels en indien u online wenst te winkelen, raden we de Libris-webwinkel aan. Dan verdienen de boekhandels zelf ook nog iets. |
Teun is ook maar een mens
Teun verwoordt wat velen denken. Dus velen zien in wat hij schrijft een bevestiging van hun eigen denken, doen en laten. Dat is fijn, want Teun is een autoriteit. Hij gedraagt zich ook zoals velen en kent dezelfde emoties. In ‘Dood varken’ beschrijft hij de slacht van een varken op het Portugese platte land (figuurlijk bedoeld, want veel plat land heeft Portugal niet).
“Het was eerlijk, ja. Zo gaan die dingen. Maar ik had het er moeilijk mee. Dat varken dat de vorige dag nog vrolijk scharrelde, moest plotseling dood. Voor ons. Ik ben nog geen vegetariër – helemaal geen vlees eten lukt niet – maar bij elk hapje kotelet denk ik aan het Portugese varken.”
Dat gevoel herkennen we. In Nederland mag thuisslacht niet, maar toen we ons eerste varken geslacht zagen, voor verwerking, moesten we wel even slikken. Daarna is het gewoon vlees.
Zondagradio
Teun’s moeder maakte altijd kloosterpot voor zijn verjaardag. Ik had er nog nooit van gehoord. Zo zie je maar weer. Google’nd zie ik veel kloosterpot met perzik voorbij komen. ‘Deed je moeder er ook perziken in, Teun?’ vraag ik mij nu af.
We zijn het helemaal met Teun eens als het gaat over de radio op zondag. Teun waardeert de diepgang en de passie waarmee de iconen zoals Vroege Vogels (anno 1978) en ook OVT worden gemaakt. In de laatste alinea van zijn column Zondagradio laakt hij de middle of the road-muziek en de flauwe ginnegapgesprekjes. Dat dan weer wel. Maar zijn boekje is ook maar een steek diep, om een moestuinterm te gebruiken. Want daar wil Teun ook aan beginnen, met zelfgemaakte compost (column Potgrond).
Eco-fraude
Maar ja, Teun, wat met jouw Tony’s Chocolonely? Jij hebt ook een suggestie verkocht, of niet?In ‘Het bokje’ gaat Teun in op de geitenbokjes die geboren worden vanwege de geitenkaas. We hebben er ook op onze site over geschreven. Met meer diepgang, al zeggen we het zelf. Lees dit.
In ‘Eco-fraude’ geeft Teun zijn visie op het gerotzooi met keurmerken. Groenten uit de gangbare landbouw die als biologisch worden verkocht. Of producten die worden ‘omgekat’ tot groen of diervriendelijk. Maar ja, Teun, met jouw Tony’s Chocolonely heb je ook een suggestie verkocht, of niet? (Zie meer, onderaan deze recensie.)
Op pagina 28 (Ingewikkeld) gaat Teun in op “U begrijpt niet hoe ingewikkeld het is” – de reactie van veel bedrijven op een lastige vraag. Terzijde wordt de oprichting van Tony’s Chocolonely genoemd. Omdat de cacao-industrie traag was bij de realisatie van het Harkin–Engel Protocol (2001), werd “als reactie op deze lamlendigheid Tony’s Chocolonely opgericht“. Dat in feite net zo normaal bleek als alle andere chocoladebedrijven. Omdat het ingewikkeld is. “… opgericht door mij” staat er niet. Het is wel de suggestie, want veel Nederlanders denken dat de sympathieke Teun Tony is.
Greenwashing
Op pagina 124 schrijft Van de Keuken: “Wij van de pers hebben lange tenen. We nemen iedereen de maat, maar zelfs blijven we het liefst buiten schot. Logisch ook, want we zijn immers objectief, onfeilbaar.” Het siert hem dat hij dit van zichzelf zegt. Maar hij doet er niets mee. Onderaan bladzijde 145 (column Sinterklaas) schrijft Teun: “Ik ben een charlatan en ook niet erg consequent.” En op pagina 147 (Paardenmiddel): “Niets menselijks is mij vreemd.” Met die uitspraken relativeert hij zijn eigen rol en eerlijk is eerlijk, ook dat klinkt sympathiek. Maar het is ook een beetje greenwashing door de man van zichzelf – is daarom de cover van zijn boek groen?
Teun en Tony’s Chocolonely
Voor ons is Teun van de Keuken een grote jokkebrok. Lees waarom wij dat vinden.
Elke uitgever stuurt met een recensie-exemplaar van een boek een standaard tekst mee die door menigeen klakkeloos wordt overgenomen. De eerste zin voor Puur en Eerlijk luidt:
Teun van de Keuken koopt niet graag knollen voor citroenen. Ook geen citroenen voor knollen overigens.
Niet graag, maar Teun doet het wel. Hij heeft zijn naam onlosmakelijk verbonden aan het chocolademerk Tony’s Chocolonely. De chocolade, het merk, werd eigendom van het bedrijf Dahl TV – Maurice Dekkers – de man achter de Keuringsdienst van Waarde en die er soms in voorkomt, vooral als er Limburgs moet worden gesproken.
Als Tony’s Chocolonely van een ander was geweest, was het in het tv-programma gegarandeerd tot op het bot gefileerd. Maar dat dus gebeurde niet. Tony’s Chocolonely was van 2003 tot pakweg 2012 niet wat het pretendeerde te zijn. Een Verkade-reep met een fairtrade-vignet was echt niet minder. Alleen Tony’s Chocolonely had de mannen van de tv mee en die voerden een gewiekst, op de emoties gericht marketingbeleid.
Is Teun Tony?
Klik op een van de plaatjes hieronder om het antwoord te vinden. Vaag, vindt u niet?
De ironie is dat maker Callebaut in feite ‘de vijand’ is, waar Tony’s zich tegen afzet.Tony’s Chocolonely’s eerste slogan ‘slaafvrije chocolade’ werd al snel na een rechtszaak, aangespannen door de eigenaren van Swiss Noir, veranderd in ‘op weg naar slaafvrije chocolade’. Tony’s Chocolonely wordt gemaakt door Barry Callebaut, de grootste chocolademaker ter wereld, die, voorzichtig gezegd, andere normen en waarden kent dan Tony’s wil uitstralen. De ironie is dat maker Callebaut in feite ‘de vijand’ is, waar Tony’s zich tegen afzet.
Van de grote hoop
De chocolade voor Tony’s komt van de grote hoop. In het ruim van het schip is x% geoormerkt als fairtrade – de consument eet meer dan 99,5% foute chocolade. Los van het feit dat er van fairtrade-geld ongeveer niets bij de boer terecht komt. Dat laatste erkent Teun gelukkig wel in zijn boek.
Telkens als er iets werd ontmaskerd, werd de website van Tony’s Chocolonely aangepast. Na deze openbaring op koken.blog.nl (afbeelding hiernaast of zoek het op, onderaan in de reacties) verdween de foto en het verhaal van het dorp, waar de cacao zogenaamd vandaan kwam.
De reportage van Mister Kitchen die in het novembernummer 2012 in het kookblad delicious verscheen, was ook jokkebrokkerij. Foto’s van een dorp/stam suggereerden dat daar Tony’s cacao vandaan kwam. Niet waar.
In Ghana is de inkoop van cacaobonen strikt geregeld. De overheid bepaalt de prijs – in feite is dit een vorm van fairtrade. De COCOBOD staat slechts enkele partijen toe in te kopen. Maar nu er ook coöperaties zijn met biologisch geteelde bonen, wordt het anders: deze vallen buiten de grote massa en nu kunnen chocolademakers gericht bij boeren, coöperaties of bedrijven inkopen.
En nu wordt Tony’s Chocolonely met haar biologische repen ook wat ze bijna tien jaar lang pretendeerde te zijn.
In 2011 kreeg Warner Bros een meerderheid in Blazhoffski, waartoe Dahl TV behoort en werd Tony’s Chocolonely afgestoten. Grootaandeelhouder met 51% is de huidige directeur Henk-Jan Beltman. Op de website van Tony wordt slechts over een directiewisseling gerept.
Tony, onder leiding van Henk-Jan Beltman lijkt nu eindelijk de rechte koers te gaan varen. Maar voor ons is Teun een jokkebrok die half Nederland zand in de ogen heeft gestrooid. In zijn boek rept hij er nauwelijks over.
riva-scooter