Basisboek Tuinieren is bijna een jaar geleden uitgekomen, maar het had geen zin om in april 2015 nog een recensie te schrijven. Dan zit een ieder die het van plan was al met de handen in de aarde. Dit boek is te goed om te negeren. Dus als u overweegt dit jaar een (moes-)tuin aan te leggen en de eerste schreden in deze prachtige wereld te zetten, dan is dit een uitstekende gids!
De ondertitel is dan ook ‘een eerlijke tuin voor elk budget’. We zijn fan van Alys Fowler. We spreken, figuurlijk gezien, dezelfde taal. Ze is milieuvriendelijk en hergebruikt veel materiaal. Dat is geheel van deze tijd en zal oud en jong aanspreken. Bovendien is haar schrijfstijl absoluut niet afstandelijk en dat leest erg prettig.
In het Basisboek Tuinieren behandelt Fowler alle aspecten die er toe doen om succesvol te starten met moestuinieren. Zaaien, snoeien, stekken, een gezonde bodem en gereedschap. Het boek is ook voor mensen die geen tuin hebben, want potten en bakken komen ook aan de orde. Meteen al in het tweede hoofdstuk.
| Titel | Basisboek Tuinieren – een eerlijke tuin voor elk budget |
| Van | Alys Fowler – vertaling Hanneke van Dijk (die weet wel wat van tuinieren) |
| Uitgever | Simply life |
| ISBN | 978 94 6250 080 8 |
| Verschenen | maart 2015 / nieuwe druk maart 2016 |
| Prijs | |
| Verkrijgbaar bij | Alle boekhandels en indien u online wenst te winkelen, raden we de Libris-webwinkel aan. Dan verdienen de boekhandels zelf ook nog iets.
18 februari 2016: Merkwaardig. Het lijkt er op dat het nog geen jaar later is uitverkocht, althans bij BOL. Bij Libris, dat direct uit dezelfde ruif van het Centraal Boekhuis de boeken betrekt als BOL, is het wel te krijgen. BOL in de ban? Misschien in herdruk? We hebben de uitgever om opheldering gevraagd maar op moment van publiceren van onze recensie nog geen antwoord gehad. Het is een waardevol boek dat in elk geval herdruk verdient. |
Hergebruik van materiaal
Laten we deze recensie eens anders dan anders beginnen. Afval is sowieso een probleem in onze maatschappij en hergebruik – afval is grondstof – vindt gelukkig meer en meer plaats. Niet alleen recyclen van glas, papier of plastic, maar ook van bouwmaterialen. De zogeheten kringloopwinkels verschijnen meer en meer in het gewone straatbeeld.
Alys is een doe-het-zelver. En zuinig. Dus ze gebruikt materialen die velen van ons als afval zien, ze schuimt de straten af en onderzoekt containers met sloopafval. Een container waar levensmiddelen in hebben gezeten wordt pot. Ze schroeft van oude planken een koude bak in elkaar enzovoorts. Het laatste hoofdstuk heet Onder de Radar, waarin het onmisbare gereedschap kort wordt besproken en dat is niet beperkt tot spade en hark. Tot en met de Containerduiketikette.
Wat?
Ja, u leest het goed, Alys verschaft gedragsregels hoe men het best een bouwafvalcontainer kan onderzoeken. Zoals:
“In een container op een oprit duik je niet, tenzij je iemand ziet aan wie je toestemming kan vragen” of “Laat mensen weten dat je op zoek bent naar hout, plantenbakken, sponningen en dergelijke. Mond-tot-mond’reclame’ en tips leiden tot de beste vondsten“.
Opzet boek
Het boek is logisch opgezet en behandelt alle aspecten die voor een beginnend tuinier nodig zijn. Niet een te grote diepgang, maar wel alles en voldoende om te beginnen. We herkennen veel, zoals het maken van bladaarde en ooit, lang geleden, was een sanseveria de eerste plant die we stekten; een bladstek nog wel. Het was kicken: een lang blad in stukjes snijden en die in aarde steken leverde heel veel vrouwentongen. Te veel, maar het was leuk.
In het hoofdstuk ‘Van onder af aan’ worden de eerste belangrijke keuzen besproken. Waar komt de tuin, hoe met de (beperkte) ruimte om te gaan, gouden regels voor ontwerp (herhaling, afwisseling, evenwicht, nadruk, volgorde, schaal), de plantkeus, en ‘het tuincentrum overleven’. Dat is erg leuk, Want net zoals in de makelaardij huizen door gewiekste woordkeus worden opgehemeld, gebeurt dit ook in tuincentra. Alys helpt de plantinformatie te vertalen naar de werkelijke consequenties. Met onderkoelde humor:
Zaait zichzelf rijkelijk uit, wil zeggen dat zo’n plant op allerlei ongewenste plaatsen opkomt. Als het geen mooie plant was, zou je het onkruid noemen.
In ‘Tuinieren zonder tuin’ wordt nader ingegaan op potten en bakken, blikken en zakken. Het kan allemaal. Er staan reuzeleuke tips in. Onder andere hoe zelf een geschikt potgrondmengsel te maken. Vensterbanken kunnen een vensterbak krijgen, vindt Alys. En die moet zelf worden gemaakt, uiteraard van sloophout. En verrek, het ziet er nog leuk uit ook! Ze sluit af met de beste eetbare en niet eetbare planten voor een vensterbak. Kijk, dat is handig voor de beginner.
Uiteraard wordt ‘binnen tuinieren’ – kamerplanten – ook kort besproken. Leuk is dat ze de groentenboer als bron van planten noemt. Inderdaad, zo hebben wij ook pitten van mango’s en avocado’s tot plant verwekt. Leuk!
Hoe groeit mijn tuin?
Een rare vraag – hoe groeit mijn tuin? Maar een wezenlijke. Want de aarde bepaalt hoe goed of slecht de planten het doen. Dus passeren grondsoorten en bodemstructuur de revue. Dat leidt uiteraard tot het maken van compost en bladaarde. Uiteraard moet de compostbak zelf worden gemaakt. Van hout uit de afvalcontainer. Wormencompost vereist een wormenbak van minimaal 30x60x90 cm, maar Alys heeft een kleinere die in de winter in de keuken onder het aanrecht staat, lezen we. Ze gaat uitvoerig in op de wormenaarde die door die dieren wordt gemaakt. Dat lees je niet vaak. Meestal staat alleen de composthoop centraal.
Na de bodem
En dan gaat het automatisch over in het zaaien, stekken en kweken in het algemeen. Voorzaaien, zaaien in de volle grond. Water geven en dan uiteraard verspenen – het verplanten van zaailingen (kiemplantjes) in grotere potten of direct buiten , het uitplanten. Bijzonder leuk is dat ze ook aandacht besteedt aan oude rassen. Niet zogenaamde F1-hybriden, maar zaadvaste rassen.
En uiteraard moet er ook een koude bak worden gemaakt.
Praktisch zijn de tips voor het water geven. Bijvoorbeeld door een plantgat in droge grond eerst te vullen met water, eer de plant er in te zetten. Te veel water is overigens nooit goed bij de planten in potten. Alys raadt een juslepel aan om het doorgesijpelde water uit de schotel onder de pot te scheppen.
Snoeien, stekken, delen
Snoeien is het ultieme onderdeel van slow gardening.
Kortom vermeerderen. Naast het zaaien en zelf zaad winnen (waar in dit boek eigenlijk niet veel aandacht voor is, maar dat is een heel ander metier), kunnen planten worden vermeerderd door ze te stekken of wortelkluiten te delen. Dat is per soort plant anders.
Snoeien is een kunst, maar geen moeilijke kunst. Hoewel er speciaal over dit onderwerp boeken vol zijn geschreven, zijn hier de meest essentiële zaken beschreven.
Bij stekken hebben we het over zomerstek, winterstek, kopstek, hielstekken, houtige of halfhoutige stekken en bladstekken. Alles wordt beschreven en zo moeilijk is het niet. Eens je het weet.
Bescherming
Goed hoor. Goede grond met compost, wormenaarde en bladaarde. Fijn gezaaid en uitgeplant. Gesnoeid en stekken gemaakt. Dat geeft een fijn gevoel. Maar hoe frustrerend is het als de vijanden de kop op steken: insecten of schimmels. U kunt natuurlijk uit pure nijd het schap met producten van Bayer leegkopen en in uw tuin rondspuiten. Maar dat is niet gezond en het houdt de natuurlijke onbalans in stand. Beter is het op natuurlijke wijze een gezonde tuin te ontwikkelen. En ja, dan kan het de eerste jaren wat lastig zijn. Maar uiteindelijk worden slakken gevreten door egels en padden, weten de vogels waar de rupsen zijn en een gezonde grond weert schimmels. Mulch tegen “onkruid” dat op haar beurt weer composteert. En helpt dat niet? Maak natuurlijke verdelgers.
Uiteraard plaatsen we hier geen foto uit het boek bij omdat dat de beginner kan afschrikken. Echte plagen zijn immers een zeldzaamheid.
De leidraad
Tenslotte gaat het boek over in de verwerking van de oogst. Zaden bewaren, kruiden drogen of gewoon opeten. Dit sluit aan bij het andere boek van Fowler: Rijke Oogst.
Achterin is een hoofdstuk met de titel ‘De leidraad’ opgenomen. Speciaal voor de absolute beginnelingen. Hierin beschrijft de auteur de beste groenten, kruiden en bloemen. En dat is handig!
Zoals hiernaast afgebeeld: aardappelen uit een pot. Dat kan iedereen. Of niet soms?
