November in de tuin

De moestuin ziet er niet zo mooi meer uit. Er is geoogst en dood en verderf slaat toe. De rustige periode breekt aan, maar er is nog wel het een en ander te doen. En natuurlijk water afsluiten en dakgoten schoonmaken van herfstblad.

Gras

Normaliter staat in onze agenda rond 25 oktober ‘laatste keer gras maaien’. Dat is na deze hete droge zomer wel anders. Okay, veel gras is terug, maar ook veel kruiden hebben de kans gezien hun zaad te laten kiemen. Maaien heeft natuurlijk alles te maken met de buitentemperatuur. Gras groeit vanaf 7 ºC.

Winterklaar maken

Sorry, wat? Winterklaar maken? Dat doen we niet, anders dan dat we in de moestuin blad en andere rotzooi gewoon bovenop laten liggen. Dat verteert wel en is goed voor het bodemleven. Soms gooien we er nog gevallen boombladeren over.

---

Witlo(o)f intafelen

Wij zijn een beetje verlaat. Maar dat is het weer ook soms. We hebben de witloofpennen – met het groene loof – net uit de grond gehaald. Dat moet nog besterven. Over een twee weken tafelen we het in. Lees hier meer over witlo(o)f.

Snijbiet en ook Nieuw-Zeelandse spinazie zijn tot de vorst te oogsten. Radicchio kan blijven staan, alleen de buitenste bladeren worden rot. Neem die na de oogst gewoon weg. Uiteraard blijven spruit- en boerenkool ook staan.

---

Bieten, wortels en meer inkuilen

De beste koelkast is de aarde. We wachten zo lang mogelijk met het uit de grond halen van de wortels en knollen. Maar als de eerste echte nachtvorst zich aankondigt, halen we wortels en bieten uit de grond. Die bewaren we in bosgrond in onze externe koelkast: we hebben twee kuilen in de tuin.

mashua
Deze knol kan een beetje vorst verdragen. Het is, net als oca, een kortedaggewas. Dus na 23 september gaat ze knollen vormen. In 2017 viel de kou snel in. De gehele oosgt bedroeg twee miniknolletjes, terwijl het andere jaren vele emmers bedroeg. Dus als het pas vaker of hard gaat vriezen, rooien we ze en kuilen we het in, bij de bieten en de penen.

schorseneren, aardperen, oca
Oca gaat ook pas knollen vormen na 23 september. Dus ook die houden we zo lang mogelijk in de grond. De ideale temperatuur voor dit gewas is rond de 10 ºC, tussen 4 en 17 ºC.
Dus zo lang mogelijk in de grond houden. De een zegt dat de knollen redelijk winterhard zijn, de ander bestrijdt dit ten stelligste. Andere jaren hebben we ze altijd uit de grond gehaald en in vrij droge potgrond bewaard. Dan blijkt toch ca. de helft weg te rotten. Dit jaar eten we een deel, bewaren we een deel in potgrond en willen we een deel in de grond laten. Eens zien wat er gebeurt.

Schorseneren en aardperen laten we in de grond, tenzij het streng gaat vriezen. We hebben jaren geleden een trauma opgelopen met een gepland Kerstdiner. Daar zouden schorseneren bij worden geserveerd. Doch ze zaten keihard in de grond vastgevroren.
Datzelfde geldt voor aardperen.

---

Yacon

Yacon maakt ook pas na de zomer de “vruchten” aan, maar is geen kortedagplant. Momenteel bloeit ze. Maar bij de geringste nachtvorst, zeg maar gerust – 0,0 ºC, gaat het blad slap hangen. Dan oogsten we ze. De broedknollen laten we aan de stronk zitten en kuilen we ook in.

---

Frambozen

Het is een mooi moment om de oude frambozenstengels bij de grond weg  te snoeien.

---

In de kas

We hebben nog paprika’s (nardello) in de kas en een stuk of tien kiwano’s. We willen de paprika’s inmaken. Wat de makkelijkste manier is, moeten we nog uitzoeken. Rode pepers hangen we normaliter op om te drogen, maar die hebben we dit jaar niet.