Asperge

Historie

De asperge komt uit Noord-Afrika en het gebied rond de Middellandse Zee (Zuid-Europa) en ook westelijk en centraal Azië. Ze was al door de oude Egyptenaren (ca. 2750 v Chr), Grieken en Romeinen in cultuur gebracht. De Romeinse schrijver Lucius Columella meldt de asperge in zijn boek De re rustica. In het oudst bekende kookboek, De re cucina van Apicus, staat een recept met asperges.

In de Middeleeuwen verloor de asperge aan populariteit. Maar in de zestiende eeuw begon ze aan een sterkecome back, te danken aan een nieuwe culinaire trend, ingezet door de Franse koning Louis XIV. Hoewel er in Nederland veel asperges wordt geteeld, zijn de centra Argenteuil (Frankrijk), Malines (België) en Heidelberg (Duitsland).

In Nederland wordt sinds de 19e eeuw aan aspergeteelt gedaan. Met name in Noord Limburg.

Culinair

In Noord-Europa eet men gewoonlijk witte asperges. In het zuiden groene. Ze worden zowel groen als wit gegeten. Witte asperges – die het daglicht niet hebben gezien – hebben een harde schil en moeten dus worden geschild voordat ze worden verwerkt. Asperges worden gekookt (bij voorkeur staand om de delicate neus niet te kwetsen) of gestoomd. Een klassieker is asperges met gesmolten roomboter, verkruimeld hardgekookt ei en ham.

Asperges zijn er in diverse kwaliteitsklassen. De hoogste klasse is AA, d.w.z. ze hebben de optimale dikte van 20 – 28 mm. De AAA is dikker dan 28 mm en onder de AA komen A en B (12-16 mm).

Verse asperges herkent u aan een aantal dingen:
1)   De huid glanst lichtjes
2)   Als u er met de vingernagel even in krast, komt het vocht eruit
3)   Twee verse asperges over elkaar heen wrijven: als het piept is het goed.

Bewaren

Eens geoogste asperges zijn enige dagen in een natte theedoek in het groentevak van de koelkast houdbaar. Ze kunnen ook worden ingevroren (de een zegt: schillen en blancheren, de ander zegt: niet koken of blancheren). Maar waarom zou u ze invriezen? Er is maar één aspergeseizoen – en negeer dan ook die dingen uit andere werelddelen.

Voedingswaarde

Per 100 gram:

De gedroogde wortelstok wordt gebruikt als diureticum, oftewel een vochtafdrijver (“plaspil”).
Asperge-urine. Enkele uren na het eten van asperges kan het voorkomen dat de plas anders ruikt. Dit komt door de zwavelhoudende stoffen in de asperge. Bijna de helft van de mensen ruikt het.

Teelt

De asperge is een vaste plant die een jaar tien/twaalf/vijftien jaar op dezelfde plaats blijft staan.

Teel nooit asperges waar eens asperges hebben gestaan. Dit vanwege zgn. aspergemoeheid. Tot wel twintig jaar later sterven aspergeplanten gewoon af [2].

Plantafstand: 40 cm in de rij; 160 cm tussen de rijen.

Bemesting

Vroeger dacht men dat veel mest goed was, maar dat geeft weke planten. Het advies: jaarlijks met compost en wat kalium (houtas).

Bodem & standplaats

Asperges groeien niet op alle gronden. Lichte grond, zand – zandleem. Zwaardere gronden warmen niet snel genoeg op. Een pH van rond de 6. Humusrijk voor regelmatige voedselvoorziening. Geen hoge grondwaterstand. Diep bewortelbare grond – tot wel 1 meter.

Bed opmaken

Het maken van het aspergebed is een kunstje apart. Ze liggen bij voorkeur in noord-zuidrichting voor een goede opwarming.

	Graaf een greppel van minimaal ca. 20 cm diep en 40 cm breed (max. 75 cm diep, 90 breed). Woel de bodem van de greppel los en meng er wat kalk door. Meng vervolgens de compost erdoor.
	Op de bodem van de greppel maakt u op ca. 40 cm van elkaar kleine hoopjes aarde van een cm of 5 en daarover drapeert u voorzichtig de klauw, zodat de wortels mooi alle kanten op wijzen. Zorg ervoor dat de neuzen (groeipunten) dezelfde kant op wijzen (noord of zuid). Anders verplaatst de plant zich in de loop der tijd buiten het bed.
	Gooi de aarde over de uitgeplante klauwen, tot ze pakweg 7 cm onder de grond zitten. De vlakke grond, welteverstaan! (Dus greppel van 20 cm diep = compostlaag + hoopje van 5 cm met daarop de aspergeplant + laag aarde van 7 cm)
	In het derde jaar wordt een beetje geoogst. Als u witte asperges wenst, moet u er een verhoogd bed van maken. Als u te koude grond aanbrengt, verlaat u de oogst. Maak daarom in maart de grond, die u voor de verhoging gaat gebruiken, al wat los. Opdat deze beter warmt. Als de eerste scheuren zichtbaar worden (eind maart) wordt de eerste 10 cm van de verhoging aangebracht. Daarna nog eens. Een te laat aangebrachte verhoging geeft kromme asperges. Een te vroeg aangebrachte verhoging geeft late asperges.As de aspergestengels sterk genoeg zijn, mogen de ruggen in de zomer worden afgegraven.

Rassen

Oude rassen zijn gevoelig voor voetziekte (fusarium). Maar ze zijn wel lekker en goed.

Oude rassen: Vroege van Argenteuil (is goed – hebben we zelf -, dikke stengels); Roem van Brunswijk.

Zaadteelt
We raden het niet aan, maar het kan bij oude, niet-hybride rassen. Dan moet u wel een mannelijke en vrouwelijke plant hebben. Asperges krijgen rode bessen.

Ziekten en belagers
Kroonrot: een blauwachtige schimmel op de klauwen. Te zien na de zaai en op het moment van uitplanten. Wegdoen!

Aspergevlieg: een vliegje van ca 8 mm met een bruine zigzagvormige band op de vleugels. Deze legt tussen eind april en eind juli eitjes op de pas opgekomen stengeltoppen. De made vreet zich in de plant. Het bovenste deel van de plant buigt om. De grootste schade is bij jonge planten; de oudere komen immers pas laat boven de grond (ze worden eerst rijkelijk geoogst). Remedie: sterk geurende kruiden naast de asperges. Insectengaas. In het najaar het loof tot 10 cm onder de grond afsnijden en composteren of in de groenbak.

Aspergekever: 5-6 mm groot, donkerrood borststuk, blauwe kop. Groen-blauwe dekschilden met elk 3 gele vlekken. Een beetje hetzelfde verhaal als bij de aspergevlieg. De sluipwesp lust ze rauw.

Voetziekte (fusarium): gevreesd. Bruinachtige rotte vlekken op de voeten van de stengels. Roze schimmelpluis op het afgesneden stengelstuk. Vroegtijdig afstervend loof. Vanaf augustus is al deze ellende merkbaar. Oorzaak: te lage pH, te natte grond, te natte zomer.

Links

www.asperge.nl

www.asparagus.com