Auteursrechtenzaak in hoger beroep gewonnen!

Op 17 juni 2011 ontving MergenMetz een exorbitant hoge claim van de Persgroep wegens schending van auteursrechten. Dat accepteerden we niet. Nadat de kantonrechter kort door de bocht had geoordeeld, gaf het Hof ons in hoger beroep op 11 juli 2017 op de belangrijkste punten gelijk.

Regel 1: Een goede advocaat is goud waard.

We zijn op 7 maart 2013 eerst voor de Kantonrechter verschenen, en begin dit jaar in hoger beroep bij het Gerechtshof. We beginnen met het behaalde resultaat.

---

De nieuwe norm

Alleen de werkelijk geleden schade teltHet enige waar we niet omheen konden is dat we naar de letter van de uit 1912 daterende wet, de Auteursrechten hebben geschonden. Want het openbaar maken van tekst mag alleen door of met toestemming van de eigenaar, de rechthebbende. Maar in plaats van de geclaimde € 4.906,36 betalen we nu een schadevergoeding van € 139,30. Met dit arrest hebben we een nieuwe norm gezet: de werkelijk geleden schade telt. (En dat is in dit geval de door de krant gemiste advertentie-inkomsten via haar website.)

---

Wat hadden we eigenlijk misdaan?

Wij, MergenMetz, hebben nimmer 1:1 tekst van kranten gekopieerd en gepubliceerd. Wij schrijven altijd eigen artikelen en we verwijzen naar de bronnen. Een boektitel of met een link naar het stuk op een website. Zo ook naar krantenartikelen.
Maar rond 2008-2011 en later – eigenlijk tot voor kort –  waren de dagbladen zoekende; confuus over wat hun houding op het Internet moest zijn en wat hun (nieuwe) mediarol is. Artikelen werden ge- en verplaatst en links bleken opeens verbroken. Dat staat slordig. Dat vinden wij, maar u ook – Als u op een link klikt en ‘Pagina niet gevonden’ te zien krijgt, denkt u wellicht: “Hmm, ze onderhouden hun site maar slecht.”
Dat geeft een negatieve indruk. 100% Voorkomen kan je zoiets nooit.
Wat we in dit geval als oplossing zagen was de PDF van de site van de krant downloaden – dus door de krant zelf aangemaakt en beschikbaar gesteld, met al haar kenmerken en eigenschappen erop – en deze in ons eigen database opslaan. We verdoezelden niets, geen bron, geen auteursvermelding, niets.
Dus als er in ons artikel een verwijzing naar de bijlage stond: “Lees hier het artikel in Trouw” en u klikte erop, dan ging u niet naar de site van Trouw, maar werd de PDF getoond. (Op de keper beschouwd niet eens door onze website, maar op een nieuwe pagina in uw browser en met Acrobat Reader, van Adobe. Maar dat is technische haarkloverij.)

Dat was onze overtreding van de wet: het opnieuw openbaar maken van tekst die eigendom van iemand anders is. (Voor de goede orde, als u denkt ‘Ik vermeld altijd de bron en de datum, dus ik doe het netjes’, dan handelt u wellicht te goeder trouw, maar ook dan overtreedt u de wet.)

De Persgroep bij monde van Cozzmoss en haar advocatenkantoor Banning, scannen Internet en ontdekten onze werkwijze. Ze claimden, met de Auteurswet uit 1912 in de hand, 2 x 37 cent per woord en nog wat, tezamen € 4.906,36.

---

Het Hof oordeelde als volgt:

1)      De auteursrechten zijn geschonden. Ja, want we hebben iets opnieuw openbaar gemaakt, buiten de macht van de eigenaar om. (Dus algemene waarschuwing: pas op met kopiëren van krantenpagina’s en dergelijke op sociale media en achter winkelruiten.)
2)      Het is niet aannemelijk dat MergenMetz de betreffende artikelen zou (kunnen of willen) kopen voor 36 cent per woord.
3)      De werkelijk geleden schade moet in acht worden genomen en aangezien MergenMetz die aan de hand van bezoekstatistieken en (gemiste) advertentie-inkomsten had berekend en de tegenpartij daar niets tegenover had gesteld, is dat wat geldt.

---

Ad 2) Dit betekent dat als bijvoorbeeld een grootindustrie een artikel had overgenomen, zij wellicht wel hadden moeten betalen.

---

Ad 3) De artikelen waar het om gaat zijn nu nog steeds online door iedereen, waar ook ter wereld, te lezen. Op de site van de kranten en niet achter een betaalmuur. Dit betekent dat de kranten hooguit inkomsten mislopen als gevolg van het niet kunnen tonen van advertenties aan bezoekers van hun website.
Dat is de werkelijk geleden schade. Wij hadden bezoekstatistieken – we wisten ook hoe vaak op de PDF was geklikt – en berekenden aan de hand van (a) de geldende tarieven voor het tonen van een online advertentie en (b) het aantal advertentieplekken op de webpagina van de krant, de maximale gemiste inkomsten.

Oh ironie. Wij hebben toentertijd 3 x dat bedrag (€ 139,30 = afgerond € 450) overgemaakt. Maar we kregen het teruggestort. Ze wilden de volle mep.

---

Kantonrechter ging kort door de bocht

Op 7 maart 2013 diende de zaak (eerst) voor de Kantonrechter (lees dit). Die gaf onze tegenpartij op alle fronten gelijk. Dat was schokkend.
De tegenpartij toonde de rechtmatigheid van de 37 cent per woord aan de hand van facturen aan. Meest intercompany, d.w.z. tussen de kranten die behoren tot de Persgroep. Dat accepteerde de rechter merkwaardigerwijs.
Het feit dat wij, de wijzer geworden MergenMetz, nadien een keer of vier, vijf – eigenlijk altijd – van de Volkskrant toestemming hadden gekregen om PDF’s van artikelen over te nemen, deed de rechter af met: “Dat wil niet zeggen dat MergenMetz daar voor wel toestemming zou hebben gekregen.” Logisch geredeneerd klopt dat, maar aannemelijker is dat we daar ook toestemming voor hadden gekregen.
Het feit dat we uitgebreid hadden meegewerkt aan het grootste artikel dat ter discussie stond (artikel ‘t Zit hem in de boon, over chocola, Volkskrant Magazine, 12 juni 2010), werd door de kantonrechter genegeerd. Mac van Dinther had de hele ochtend bij ons gezeten en van alles geproefd. En het feit dat we de artikelen slechts als bijlage hadden opgenomen, werd genegeerd.
Wij hebben na de uitspraak bijna zesduizend euro overgemaakt voor (a) de claim van de Persgroep en (b) de proceskosten.

Maar een groot gevoel van onrecht bleef. Hier klopte iets niet en de kantonrechter oordeelde te simpel. Dat was reden voor ons om in hoger beroep te gaan.
Met succes!

---

De pers schreef er niet over

De Persgroep, maar ook andere krantenconcerns, hadden het bedrijf Cozzmoss – later Auxen – in de arm genomen. Waar vroeger een slager of restaurant een mooie recensie uit de krant knipte en in de etalage of achter het raam hing, gebeurt dat nu digitaal. En tegenwoordig kan met software op betrekkelijk eenvoudige wijze het Internet worden afgegraasd. Dus voor Cozzmoss/Auxen was het zoek- en vergelijk.
En claim.

De methode die zij en haar advocatenkantoor Banning erop na hield, was uiterst intimiderend. Men claimde bijvoorbeeld een boete door dubbele woordwaarde te rekenen. In de wet staat geen boetebeding. Maar de gedupeerden gingen vaak akkoord voor de helft van het bedrag. (Dus wat men eigenlijk gewoon wilde hebben: 36 cent per woord.)
Iedereen werd aangepakt. Kleine bloggers, scholieren die hun spreekbeurt uploaden, goede bedoelingen-websites, wij, het maakte niet uit. We herinneren ons berichten van site beheerders die iets schreven in de trend van ‘ze schikken voor de helft, we betalen maar, want een advocaat rekent al snel 250 euro per uur en dat wordt erg duur als winnen niet zeker is’. Op die wijze kon Cozzmoss/Auxen jarenlang doorgaan. (Op de site Krantenleed, die we toen hebben opgericht, hebben we wat van “meer leed” verzameld.)
Dit speelde tussen pakweg 2008 en 2015. Inmiddels is Cozzmoss een lege BV en heeft Auxen haar tactiek veranderd. Ze levert software om inbreuken op te sporen aan de kranten en deze bepalen nu zelf welke stappen ze nemen bij vermeende schending van hun rechten.

---

Het meest schokkende is eigenlijk dat we hebben moeten constateren dat geen enkele krant schreef over het leed dat zij zelf, hun uitgever, op de achtergrond aanrichtten. Het toont de grenzen van de journalistiek.

---

Een goede advocaat is goud waard

Een goede advocaat is goud waardWij hebben een goede advocaat in de arm genomen. Zij zag – we moeten zeggen: zij zagen – deze casus als een uitdaging. Want auteursrecht is een specifiek metier en dankzij de nieuwe media flink in beweging. Eerst met Anne Voerman, die we volgden bij kantoorwissel van Boekx naar DLA Piper, daarna Róbin de Wit en uiteindelijk verdedigde Lucia van Leeuwen ons voor het Gerechtshof. Op de achtergrond hadden we steun van o.a. emeritus prof. mr. Jan Kabel, die als auteursrechtdeskundige nog steeds verbonden is aan de Universiteit van Amsterdam, en stagiaire Kimberley Deutz.
Waarmee we willen zeggen dat we met een willekeurige advocaat dit mooie resultaat vermoedelijk niet hadden gered.

---

De werkelijke kosten en baten

De specialisten van DLA Piper zijn niet goedkoop. Maar dan krijg je ook wat. Ten opzichte van de oorspronkelijke claim heeft het ons wel enkele duizenden euro’s gekost.
Maar dat is geld; het gaat om andere dingen. We – nou ja, wij vasthoudend en de advocaten deden hun werk goed – hebben een nieuwe norm gezet waar velen na ons voordeel aan kunnen hebben.

En voorts hadden we een ochtendblad (Trouw afwisselend met de Volkskrant, van de Persgroep) en NRC Handelsblad als avondblad. Die abonnementen hebben we subiet opgezegd. Dat scheelt ons pakweg 2 x € 400 per jaar aan uitgaven. En hen aan inkomsten.
We hebben nu (dus) ongeveer zes jaar geen traditioneel dagblad meer. Dat betekent dus een besparing van bijna € 5.000,– Waarmee we financieel ongeveer quitte hebben gespeeld.

(Okay, we hebben nu wel een abonnement op De Correspondent – sinds haar start -, Follow The Money – nu tweede jaar – en zijn supporter van The Guardian – al een jaar. Alle digitaal, totaal pakweg € 250 euro per jaar.)