Het NIOO, Nederlands Instituut voor Ecologie, bericht op 13 februari 2023 dat wereldwijd onderzoek heeft aangetoond dat het transplanteren van bodem zeer bevorderlijk is voor natuurherstel. Maar waar hebben we het over?
Het onderzoeksresultaat staat in Journal of Applied Ecology (PDF). Het is belangrijk in het kader van wat de VN als Decennium voor herstel voor Ecosystemen heeft uitgeroepen (zie meer onder aan dit artikel). En de voorgestelde EU-wet inzake natuurherstel.
Natuurherstel
De mens kan niet zonder de natuur, zonder de biodiversiteit. De natuur kan wel zonder de mens.
“Gebieden waar natuurherstel nodig is, profiteren van een behandeling met bodemtransplantatie,” zegt coördinator van het onderzoek Jasper Wubs.
Aanleiding onderzoek
Er is in het recente verleden en wordt nog steeds veel gesproken over transplantatie van bodem. Vooral bij het herstellen van natuurwaarden op voorheen landbouwgrond. Nu is de doeltreffendheid ervan onderzocht. De wetenschappers namen 46 projecten in 17 landen op vier continenten onder de loep en concludeerden dat transplantatie van bodem goed werkt, mits het terrein groot genoeg is. De mate van succes is natuurlijk afhankelijk van de uitgangssituatie. Maar het werkt beter dan louter organisch materiaal opbrengen. Dat is, op de keper beschouwd, vanzelfsprekend. Want met transplantatie komt van alles mee, planten, zaden, insecten, bacteriën enzovoorts. En die zorgen voor een versnelde ontwikkeling. Daarmee wordt tijdsduur ook een factor. (Zo wordt vaak gezegd dat de opbrengst van boeren die omschakelen naar biologische landbouw, veel lager is. Klopt. Zeker de eerste jaren, maar naarmate de grond gezonder wordt, wordt deze hoger. Lees dit.)
Er is ook een website bodemtransplantatie (ook van het NIOO), waar o.a. de Reijerscamp te vinden is.
Landbouw
Verlies van biodiversiteit, uitputting van de bodem door tientallen jaren van monocultuur landbouw, we horen er bijna dagelijks over in het nieuws. De kap van het Amazonewoud is een terugkerend onderdeel, maar in eigen land zijn we ook kampioenen: stikstofdepositie, verzuring, overdosering van bijv. fosfaten, bestrijdingsmiddelen, noem maar op. Langzaam beginnen we, de wetenschappers, in te zien van welke grote waarde een gezonde bodem is. We weten nog vrijwel niets.
Eerder schreef Maartje van den Berg al op onze website “De bodem is de basis” (van ons bestaan).
Schokkend verlies aan voedingswaarde
“Het huidige bodembeleid van de overheid is onvoldoende om verdere verslechtering te stoppen. Dit concludeert de Raad voor de leefomgeving en infrastructuur in zijn advies ‘De bodem bereikt?!’, dat maandag aan landbouwminister Carola Schouten wordt aangeboden.” zo schrijft de Volkskrant op 29 juni 2020. Dus er moet dringend wat worden gedaan. (Kijk hier op de site van de Raad voor de Leefomgeving en Infrastructuur.) En zeker als je bedenkt dat de bodem ook nog eens gaat dalen, dan wel dat de zeespiegel stijgt.
Voor onze nationale trots, de landbouw, betekent een intensieve landbouw slechtere bodemkwaliteit en dientengevolge een achteruitgang van de voedingswaarde van de groenten. Een vruchtbare bodem is meer dan alleen NPK. En een goede bodemkwaliteit werkt ook als een spons voor water in tijden van langdurige droogte.
Catastrofale klimaatverandering voorkomen
De VN heeft niet alleen een programma voor duurzame ontwikkeling, daaraan gekoppeld is het VN-decennium voor ecosysteemherstel. Dat loopt van 2021 tot en met 2030. Het is de tijdlijn die volgens wetenschappers de laatste kans is om een catastrofale klimaatverandering te voorkomen. Er hoort een indrukwekkende filmpje bij:
Tenslotte
We staan in de wereld, en voor ons: Nederland en België, voor grote veranderingen, die, hoe pijnlijk ook, moeten worden ingezet. De achteruitgang van biodiversiteit moet een halt worden toegeroepen. Stoppen met grootschalige monocultuur – ook kilometers dezelfde bomen langs een weg -, want grotere biodiversiteit beschermt ons. Er is te lang geaarzeld en gedraald. Reductie van stikstofuitstoot is één ding, verbeteren van de bodem het andere. En verander de wereld, begin in je eigen tuin!
