Cime di rapa Sessantina in het Nederlands

Adriano was zichtbaar verheugd toen ik hem de eerste oogst bracht. Van wat? Hoe heet deze groente in het Nederlands? Broccoletto? Brocoletti? Rapini?

Zondagswerk maakt niet sterk, zegt men. Maar het moest vandaag de grond uit. Je kon zien dat deze broccoli-achtige planten met dit fraaie weer in een dag of twee zouden gaan bloeien. Dus zij die op zondag 10 mei 2009 bij Ristorante Adriano de lunch gebruikten of later die dag dineerden, hebben ongetwijfeld van deze groente genoten. Om 11:55 uur uit de grond gehaald. Om 12:15 uur werden ze verwerkt. Verser kan echt niet.

Mooi

Hij had het niet verwacht, zo begin mei. “Ik dacht dat het voor de nazomer was,” zei hij. Ik vertelde hem dat het het hele seizoen gezaaid kan worden.
“Deze heb ik begin in maart gezaaid.” Er was zelfs nog een nachtvorstje overheen gegaan.
“Geweldig!” bromde hij met zijn laag stemgeluid. “Mooi.” Onderwijl sneed hij de toppen op ca. 10 cm af. Deze legde hij met het blad apart. De stelen sneed hij in stukken van 10 cm.
“Ik had ze ooit van X [Horeca groenteleverancier], maar ze waren slap en de bloemhoofden al geel. Deze zijn mooi. Hier proef maar.” Hij gaf mij een stukje steel. Ik stak het in mijn mond en kauwde erop. Heerlijk.

Eind september 2008 gaf Adriano mij een zakje zaad dat hij uit Italië had meegenomen. Hoewel ik zei dat het wat laat in het seizoen was, moest ik het meteen van hem zaaien. Hij wees op de zaaitijdentabel op de achterkant van het zakje. Zaaien van maart t/m oktober. “Maar dat is in Italië. Daar is het warmer. Daar duurt het seizoen langer,” sputterde ik tegen. Maar hij wilde het niet geloven. Eigenwijze Italiaan :-). Dan maar zaaien en het bewijs leveren. En toen ik hem medio november de halfwassen planten liet zien, was hij overtuigd.

Wat is het?

Cime di rapa Sessantina is schier onbekend in Nederland. Het is een kooltje met een broccoli-bloemhoofdje. 30-40 cm hoog. Is het broccoletto? Het Slow Food Groentekookboek kent geen Nederlands lemma met broccoletto of broccoletti. Via de Italiaanse index vinden we cime di rapa. De in het Nederlands vertaalde recepten spreken vervolgens van raapstelen. Welnu, dat is het 100% niet. Dit zijn absoluut geen raapstelen.
Googlen helpt iets. En via de Italiaanse Wikipedia komen we bij Friarielli. Dat ziet er uit als cime di rapa. Via altre lingue koppelen we door naar de Engelstalige Wikipedia. En daar lezen we: “Rapini also known as broccoli raab, broccoletti, Broccoli di Rape, Cime di Rapa, Rappi, Friarielli (in Naples).”
Een Napolitaan heeft het kennelijk onder de lokale naam friarielli in de Italiaanse Wikipedia opgenomen.

---

Hoe eten we het?

Op Internet heb ik geen Nederlandstalige recepten kunnen vinden. Ja, via receptenzoeker.nl een met broccoletti, maar die gebruikt broccoli. Dus vroeg ik aan Adriano hoe hij het gebruikt.
De toppen en de bladeren stoomt hij een minuut of twee. De stelen wat langer. Dat is voorbereiding die je in een restaurantkeuken mag verwachten. Als er een gerecht wordt gemaakt wordt het nog even meegekookt of gebakken.
“Door de pasta. Met wat knoflook en peperoncino [Spaanse peper] en olijfolie. Doe het op het laatst bij de kokende pasta.” Of als een bedje onder een stuk tonijn. Of… en hij noemt nog wat toepassingen die u met deze hints ook kunt verzinnen.

Wij hebben het vanavond met orecchiette gegeten. De toppen en bladeren hebben meegekookt. De stelen heb ik even gestoomd en later met olijfolie, knoflook en een Spaans pepertje in de koekenpan opgewarmd. Pasta (en broccoletti) afgieten, de inhoud van de koekenpan erdoor en opdienen. Verdraaid lekker.

Later vind ik op twee Belgische blog-sites twee verschillende recepten voor Orecchiette con le Cime di Rapa. Een typisch Zuid-Italiaans recept, uit Puglia, de hak van de laars.

Hoe telen we het?

Makkie. In het koolbed, want het is een brassica (kool). Zaai vanaf begin maart tot begin augustus dun op een rijtje. Pakweg ½ cm diep. Op het zaadzakje staat 15 cm in de rij. Ik heb het gewoon dicht tegen elkaar aan laten staan. In pakweg twee maanden oogsten. Als de bloemhoofdjes als kleine broccoli uitzien.
Ik heb de plant eruit getrokken. Adriano zei dat ik ze best kon afknippen. Dan lopen ze opnieuw uit en vormen weer takken met bloemhoofden. Op het zaadzakje zie ik (nu) bij de oogst een pictogram met een schaar. Het restant (zie foto), dat niet naar Adriano is gegaan en dat we zelf hebben gegeten, heb ik afgeknipt. We zullen zien.
Morgen zaai ik nieuwe.

---

Naschrift 11 mei 2009

E-mail van Adriano. Hij heeft het bovenstaande stuk op onze website gelezen, kennelijk ook gegoogled en voegt nog e.e.a. toe:

1.

Choy sum/choi sum (Brassica rapa var. parachinensis) (in picture on right) is a type of bok choy consisting of light green, thin stalks with yellowish-green oval leaves and tiny yellow flowers. It is also known as Chinese flowering cabbage and flowering white cabbage. When young, the plant may be used whole, otherwise the tender and sweet young flower shoots and leaves are the main part to be eaten.

2.

Cime di Rapa
Deze groente heeft diverse alternatieve benamingen zoals rapini , Italiaanse broccoli, Choi sum en nog meer. Cime di rapa wordt veel gebruikt in Italiaanse en Chinese keuken maar is in Nederland nog minder bekend. Origineel afkomstig uit de mediterranee maar tegenwoordig groeit het op diverse plaatsen ter wereld en is daardoor het hele jaar verkrijgbaar. Verse rapini heeft stevige stelen en groen tot donkergroen blad. Diverse bereidingen zijn mogelijk met dit veel ijzer, calcium en Vitamine A en C bevattende product.