Één onderzoek, vier waarheden

Opmerkelijk om te zien hoe de resultaten van een en het zelfde onderzoek naar biodiversiteit op landbouwbedrijven op vier manieren naar buiten worden gebracht. De lading is hetzelfde, de vlag die het dekt verschilt.

Koppen snellen

In deze tijd van “sociale” media worden er meer koppen gesneld dan voorheen. Lezen doen we nauwelijks. Zo wordt op Facebook na het ‘plaatsen’ van een bericht door menig vriend of volger sneller op ‘vind ik leuk’ geklikt dan het duurt om het stuk te lezen.
Dus is het logisch dat journalisten, wetenschappers, politici, marketeers van bedrijven – wie doet het niet? – ons beeld van de werkelijkheid met pakkende koppen en sound bites proberen te manipuleren.

De koppen boven de artikelen die gaan over een en hetzelfde onderzoek:
1: Ook biologische landbouwbedrijven scoren slecht op biodiversiteit

Kop 1 suggereert iets als ‘Zie je wel dat biologische landbouw niet beter is dan conventionele’.
Kop 2 suggereert hoop en loopt op de werkelijkheid vooruit.
Kop 3 lijkt het dichtst bij de waarheid te staan. Het is de biologisch werkende boer die zich, naast het bekommeren om zijn zaaigoed en/of vee, ook moet inspannen om de juiste habitat te creëren.
Kop 4 is een verdraaiing van kop 1. Kennelijk om de discussie los te maken. 

Onjuiste suggestie

De kop Ook biologische landbouwbedrijven scoren slecht op biodiversiteit in combinatie met de tweet van Aalt Dijkhuizen, v/h voorzitter Raad van Bestuur – “Onderstreept nog maar eens weer hoe belangrijk het is om de feiten boven tafel te krijgen en daarop te acteren” – suggereert dat biologische landbouw niet veel beter is dan conventionele. Koren op de molen van hen die daar al weinig daarmee op hebben. Maar het is bezijden de waarheid.
Gezien de relatie van WUR met de voedselindustrie, lijkt het er op dat men de boodschap wilde matigen. Wiens brood men eet, diens woord men spreekt?

Letterlijk staat in het bericht van Wageningen UR: “Op biologische akkerbouwpercelen werden in totaal meer soorten gevonden dan op niet-biologisch percelen. Dit in tegenstelling tot graslanden en wijngaarden waar weinig verschil was.”
En: ”De aanwezigheid van diverse typen habitat is cruciaal voor de biodiversiteit in agrarisch gebied. Als zij geen op biodiversiteit gerichte maatregelen hebben genomen, blijken biologisch bedrijven maar een gering aantal soorten meer te hebben dan andere bedrijven.”

Wat zegt het onderzoek?

Het gaat om een internationaal onderzoek naar biodiversiteit op biologische en niet-biologische landbouwbedrijven. Op 1470 akkers van 205 boeren bedrijven (biologische en niet-biologische) in twaalf Europese en Afrikaanse regio’s is gekeken naar de rijkdom aan planten, wormen, spinnen en bijen. Het resultaat is op 24 juni 2014 gepubliceerd op de website van Nature Communications.
Het internationale onderzoek stond onder leiding van Agroscope (Zwitserland). Er is ook door Wageningen Universiteit & Research deelgenomen, net als bijvoorbeeld de Technische Universität München en Aberystwyth University (Wales).
We citeren de samenvatting van het onderzoeksrapport:

De soortenrijkdom is, gemiddeld genomen, 10,5% hoger op biologisch beheerde dan op niet-biologisch beheerde gronden, met de grootste winst op intensief beheerde akkers (+45%). [….] De gemiddelde winst is marginaal: +4,6% op het niveau van de boerderij en +3,1% regionaal, zelfs in gebieden met intensieve landbouw. Doelgerichte maatregelen zijn nodig om ervoor te zorgen dan biologische landbouw ook biodiversiteit stimuleert.

Niet met de gifspuit

Simpel samengevat: Een niet-biologsiche boer spuit tegen de wortelvlieg en een biologische boer legt insectengaas over zijn akker. Als dat het verschil moet maken, schiet het niet op. Biodiversiteit wordt gestimuleerd door het aanbrengen van een fraaie habitat: houtwallen, bosschages, bloemrijke akkerranden, waterpartijen, sloten et cetera. En dan natuurlijk niet met gif spuiten. Kennelijk ontbreekt het aanleggen van de juiste habitatten nog bij veel biologische boerenbedrijven.

Ander onderzoek

En wie de discussies volgt, ziet bijvoorbeeld dat in 2011 (ook i.s.m. WUR) is vastgesteld dat biologische landbouwbedrijven veel kruidiger weilanden kennen dan reguliere. Hetgeen de gezondheid van het vee ten goede komt. Het onderzoeksrapport “Kruiden in grasland en de gezondheid van melkvee” leest u hier; uitgevoerd door een student van WUR en begeleidt door WUR en Louis Bolk Instituut. Ook WUR, zou ook hier ‘Wiens brood men eet…’ gelden?