Vandaag een week geleden ontvingen wij twee jonge Bonte Bentheimer-zeugen: Jet en Janneke. Met dit zeldzame ras gaan we fokken. En in ons eigen vlees voorzien.
We hebben het Nelleke Meersma plechtig beloofd: ze gaan voor het leven. (Een varken kan wel 14 jaar oud worden.) Ze zijn nu een week of twaalf oud; volgend jaar zal, volgens plan, een van beide worden geïnsemineerd. Want zomaar een beer erop loslaten kan niet.
Bedreigd ras
Bonte Bentheimers zijn een bedreigd varkensras dat tot de vijftiger jaren van de vorige eeuw nog veel voorkwam. Kort na de oorlog was het hoogtij voor de beesten: eenvoudig te houden en goed vlees. Maar door de rasse opkomst van de intensieve varkenshouderij dreigde het ras Bonte Bentheimer uit te sterven. Daar is ze namelijk ongeschikt voor en wordt veel te snel veel te vet. Een Bonte Bentheimer moet langzaam gedijen en niet in vier of vijf maanden slachtrijp worden gemaakt.
Alleen de Duitse fokker Gerhard Schulte-Bernd (omgeving Bentheim) bleef ze houden. In de jaren negentig van de vorige eeuw was hij nagenoeg nog de enige met deze varkens. Er waren nog zo’n honderd fokdieren. Maar gelukkig, dankzij zijn vasthoudendheid kwam er in Duitsland een vereniging tot behoud van de Bonte Bentheimer en werd er een fokprogramma opgezet.
Ouwendorperhoeve
Inmiddels worden ook hier en daar in Nederland Bonte Bentheimers gehouden. En, zoals Remi Hoeve[i], de Nederlandse voorloper op dit gebied, zegt: slachten betekent het ras in stand houden. Want dan wordt er opnieuw gefokt, gekruist enzovoorts.Wij zelf hebben met het ras Bonte Bentheimer kennis gemaakt tijdens de varkensdag van de Nederlandse Belangenvereniging van Hobbydierhouders (NBvH) in Arnhem, september 2009.
En daar kwamen we in contact met Nelleke Meersma van de Ouwendorperhoeve in Garderen. Zij en haar echtgenoot Adriaan Antonis zijn zeer begaan met bijzondere, zeldzame rassen. Zo hebben ze o.a. Friese melkschapen en maken op hun boerderij verrukkelijke schapenkaas. En ze fokken sinds kort Bonte Bentheimers.
Onze twee zeugen, Jet en Janneke, komen van de Ouwendorperhoeve.
Nederlands?
Is de Bonte Bentheimer een zeldzaam Nederlands ras? Bentheim ligt vlak over de grens bij Oldenzaal/Enschede. Dus of het dier typisch Duits is, is maar de vraag. De Nederlands-Duitse grens is door de eeuwen heen nogal flexibel gebleken. Zoals in het geweldige boek ‘De zomer van 1823 / Lopen met Van Lennep’ te lezen is, wandelen twee jongemannen van goeden doen door Nederland. Alsof er geen grens bestond – of toentertijd anders lag – lopen ze van Kampen naar Bad Bentheim. (Er is ook een tv-serie van gemaakt. De betreffende aflevering zien? Klik hier.)
Het begrip varkenscyclus slaat eigenlijk op domme lui met kopieergedrag en/of zij die maar al te graag een graantje willen meepikken. Het economisch fenomeen werd voor het eerst in de varkenshouderij waargenomen. Als er ergens een tekort aan is – dus bijvoorbeeld varkensvlees – dan wordt er een hoge(re) prijs betaald. Dus gaan veel mensen varkens fokken, waardoor er een overschot ontstaat, waardoor de prijzen dalen en er een koude sanering van de markt plaatsvindt. Waarna de prijs van het vlees weer stijgt, waardoor…… enzovoorts.
Onze varkenscyclus zal lang duren. De voorzitter van de Stichting Zeldzame Huisdieren pleit ervoor dat de Nederlandse consument meer bewust kiest voor vlees van bijzondere dieren. Want, we zeggen het nog maar eens: slachten betekent fokken. En dan kunnen degenen die zulke bijzondere dieren houden ook het hoofd boven water houden.
Dus eerst moeten we ervoor zorgen dat u bewust kiest voor vlees van Bonte Bentheimers – van de Ouwendorperhoeve bijvoorbeeld – en vervolgens moeten om die reden ook anderen overstappen op het fokken van dit ras varkens waardoor het aanbod groter wordt dan de vraag. Dat gaat in elk geval heel lang duren.
