Als er een moeilijk besluit moet worden genomen, wegen wij, mensen, de risico’s van elke optie af en kiezen uiteindelijk. Onderzoekers hebben nu ontdekt dat erwtenplanten voor hun groei ook keuzes maken door risico’s in te schatten. Dit betekent dat planten aan de wandel kunnen gaan naar plekken waar het beter eten is.
Het onderzoek is op 30 juni 2016 gepubliceerd in het wetenschappelijke blad Current Biology.
Foto credits: Hagai Shemesh
Het lijkt niets nieuws. Natuurlijk groeit een plant beter als hij op zijn plek is en kwijnt ze weg als de voedselvoorziening onvoldoende is. Dat weten we allemaal. Maar wat deze proef aantoont is, is dat de plant reageert op veranderingen en telkens een keus maakt. Dus niet lijdzaam verder vegeteert als bijvoorbeeld het eten op is. Als ze kan, neemt de actie.
Vaak denken wij niet na over kiezen, want doorgaans is het gangbare voor ons goed genoeg. We zijn risicomijdend, zoals dat heet. Dat geldt mens en dier. En nu ook planten, zoals onderzoekers van de Oxford University in Engeland en Tel-Hai College in Israel hebben aangetoond.
“Voor zover wij weten is dit het eerste bewijs van adaptieve reactie op een risico, door een organisme zonder zenuwstelsel,” zegt Alex Kacelnik, gedragswetenschapper “We zeggen niet dat planten intelligent zijn in de zin van mensen en andere dieren, maar wat wij hebben geconstateerd kan gezien worden als biologisch aanpassingsvermogen.”
Gespleten wortels
Aan het Tel-Hai College teelde men erwtenplanten met gespleten wortelsystemen in twee potten. De planten moesten voor elk van de twee potten beslissen hoeveel inspanning ze zouden willen leveren om aan voedsel te komen om te groeien/te overleven. Dit experiment duurde drie maanden.
De start was gelijk, elke pot bevatte dezelfde hoeveelheid voedingsstoffen – net onder het niveau om lekker te kunnen groeien. Maar in een van de potten ging men dat gedurende de looptijd variëren. De andere bleef op constant niveau. Het bleek dat als in de ene pot het voedselgehalte hoger was, de plant daar meer wortels ontwikkelde. En als het in die pot laag was, koos de plant voor de pot met het stabiele niveau.
De plant neemt een gokje
Lettend op het gedrag van mensen en andere dieren, voorspelde Kacelnik en collegae dat de erwtenplanten een voorkeur zouden geven voor de pot met variërend voedselgehalte. De plant zou het risico accepteren als het voedselniveau laag zou zijn. Kortom, ook voor een plant een gok waard.
Dit is enigszins te vergelijken met een voorgeschotelde keus: je krijgt 50 euro als je niets doet, maar je kan 200 euro krijgen als je kop (of munt) gooit. Er is dan een 50% kans dat je niets krijgt. Als er geen bijkomende voorwaarden zijn, kiezen de meeste mensen voor de 50 euro, omdat dat op termijn het meest oplevert. Het wordt anders als je op een plek bent en 175 euro nodig hebt om thuis te komen. Het risicomijdende gedrag (50 euro) voldoet niet, dus je kan niet anders dan de gok nemen.
De erwtenplanten handelden menselijk. Exact wat de onderzoekers hadden verwacht en eigenlijk nog beter: de planten reageerden meer adequaat dan dieren.
Hoe “ziet” de plant het?
Om vast te stellen wanneer de plant een voedselniveau ‘laag’ zou vinden, was vooraf de relatie tussen groei en voedselconcentratie al gemeten. Zo konden de onderzoekers waarnemen op welk niveau de plant het risico zou nemen om van pot te switchen.
Onduidelijk is hoe de plant de variatie in het aanbod vaststelt. Niettemin laten de resultaten zien dat planten verrassend strategische keuzes kunnen maken, net als een intelligent wezen zou doen.
Interessant is de uitspraak van student Efrat Dener, die aan het onderzoek meewerkte. Hij zegt:
Ik zag planten als passieve ontvangers van de omstandigheden [Dus lijdzaam ondergaan, MergenMetz]. Maar deze experimenten laten zien dat het anders is: levende organismen zijn ontstaan door natuurlijke selectie en gebruiken hun kansen.
Misschien moeten we deze studie koppelen aan het verrassend snelle aanpassingsvermogen van planten op verandering van klimatologische omstandigheden. Lees dit.
Links/bronnen
Eurekalalert
The Scientist
Oxford University
Newsweek
Current Biologgy
Nature Network
Ja, heel interessant. Eigenlijk verbaast het me niet. Ik heb vaker gelezen over communicatie tussen planten en tussen planten en bijen.
Zo waarschuwen ze elkaar als er gevaar dreigt zodat ze hun verdedigingsmechanisme kunnen inschakelen. Bij het onderzoek werden blaadjes van (sla of andere groente) afgescheurd, waarop een signaal werd afgegeven naar de buren die dan bepaalde chemische reacties toonden ter zelfbescherming om de schade van het afscheuren te beperken.
Zo communiceren bloemen met bezoekende bijen: de bloem laat “weten” of er zojuist al een andere bij langs kwam voor de nectar en de nieuwe bij dus beter even kan wachten; de bij vliegt daarop naar een andere bloem.
De wondere wereld van een intelligente schepping.
Klopt. Hebben wij ook meegekregen, niet zo heel lang geleden, dacht ik.