Onze Bonte Bentheimer-biggen zijn nu elf weken. Tussen de tien en twaalf weken is het afspenen. En een oormerk aanbrengen, dat is verplicht. Maar wel doen voordat de oren te dik worden. We verwachtten een heel gedoe, maar niets was minder waar.
Op 22 mei zijn onze Bonte Bentheimer-biggen geboren. We fokken ze om het ras in stand te houden. Lees hier over de geboorte (met film) en verbaas u erover dat ze na 10 weken zo fors zijn.
Afspenen
Zaterdag 4 augustus j.l. is afgespeend. Dat klinkt heftig, maar wil niets meer of minder zeggen dat de moeder (zeug) wordt gescheiden van haar kroost. Tussen de tien en twaalf weken, luidt de ongeschreven regel. Natuurlijk afspenen kan ook, dat gebeurt automatisch rond de twaalf weken. De zeug is het dan zat; de biggen hebben behoorlijk venijnige tanden en ze knauwen haar spenen tot bloedens toe kapot. De natuurlijke weg is ook niet alles; wij zijn dit iets voor geweest. Moeder Janneke werd naar het belendende terrein geleid, daar waar haar zus Jet en vader Koos rondlopen.
Al vrij snel eten de biggen van alles met moeder mee
Het is overigens niet zo dat de biggen alleen moedermelk drinken. Al vrij snel eten ze met moeder mee: resten uit onze moestuin. En in een apart deel, waar moeder niet bij kan maar zij wel, eten ze EKO biggenbrokken.
Zeug van de mik
De eerste twee, drie dagen na het afspenen is Janneke wat van de mik; ze eet niet of amper. Haar snuit gaat wel naar het eten, ze snuffelt wat en haalt haar neus ervoor op. Het lijkt haar niet te smaken. Voor het overige is ze hartstikke levendig. Is het scheidingsverdriet? (Ze ziet de biggen gewoon.) Of moet de hormonenhuishouding weer op orde komen. Dat zal het zijn. Maar vast staat dat de biggen niet talen naar hun verdwenen moeder.
Oormerken
De jonge varks moeten oormerken krijgen. Wettelijk verplicht en niet leuk. Ooit had Diana Saaman een proces gewonnen tegen het oormerken van varkens: de rechter oordeelde dat hobbyhouders dat niet verplicht zijn. Maar aangezien er thans ook andere middelen zijn ter identificatie is het weigeren van merken vandaag de dag uitgesloten, aldus een rechter (aldus Saaman in een telefoongesprek dat we begin juni met haar hadden). Alleen…. de varkenssector werkt nog steeds met oormerken, niet met onderhuidse chips. Bonte Bentheimers hebben een uniek vlekkenpatroon, dat ook als merk gebruikt zou kunnen worden.
Wat zagen we ertegenop
We zagen ertegenop. Dat begon al dagen, zo niet weken, geleden. Biggen oppakken betekent krijsen. Biggen krijsen betekent een bezorgde – lees: furieuze – moeder. Dat hadden we in de eerste weken al eens meegemaakt, toen mrs. M met een bigje wilden koetelen, en volgens haar deed Janneke nadien telkens lelijk tegen haar. Nu er is afgespeend en Janneke elders loopt, is het 'veilig'.
De voerplaats van de biggen is de ideale plaats om ze te pakken te nemen. Het kan worden afgesloten. Daarbinnen aten ze met zijn vijven uit de bak. Makkie. Ik tilde een big op: een bonk spartelende spiermassa die verdraaid moeilijk in bedwang bleek te houden. Wow! Wat zijn die sterk geworden! Ik gaf hem of haar aan Joseph. Die hield de big zo goed en kwaad als het kon vast. Ik probeerde met de oormerktang op de juiste plek van de flapoor te komen. "Ongeveer op tweederde," had de vader aller Bonte Bentheimers in Nederland, Remi Hoeve, mij aangeraden "daar zitten ze goed en kunnen ze er ook niet uit gescheurd worden."
Spartel en krijs. Het lukte me niet de big te oormerken. En een ander ook niet. Het enige dat God de varkens niet heeft geschonken, is een prettige keelgeluid. Iets van die strekking schreef Yvonne Kroonenberg in haar onvolprezen boekje 'Alleen de knor wordt niet gebruikt'. Het gespartel en het akelige geschreeuw deden onze pogingen stoppen. Mrs. M, Joseph en ik keken elkaar aan.
"Dit wordt niets," dachten we alle drie.
"Ik probeer eens zo een oormerk in hun oor te jassen, terwijl ze eten," zei ik en ik pakte een oor van een big, tilde het wat op en kneep er in. De big at rustig door.
Ik zette de oormerktang met oormerk erop en sniep… het oormerk zat er in. De big reageerde niet of nauwelijks en at onverstoorbaar door.
En zo ging het ook met de vier andere biggen. Misschien dat er een "knor" zei omdat hij of zij bij het eten werd gestoord.
Chippen?
Daar hebben we nu dagen over wakker gelegen. De mens lijdt het meest door het lijden dat ie voor het dier vreest.
Je moet alles eens hebben ervaren. En nu vragen we ons af of chippen wel zo vriendelijk is voor het dier. Want de chip wordt onderhuids in de nek ingebracht en dat is veel gevoeliger dan een oor. Los van het praktische aspect dat een chip in het vlees zit en bij de slacht en het uitbenen eruit moet worden gevist.
Enfin, vijf dagen na het afspenen wordt Janneke weer berig. Koos is bij haar. IJs en weder dienende werpt ze over drie maanden, drie weken en drie dagen weer. Dat is 26 november!
