Piepschuimvreters

The Scientist meldt op 11 maart 2020 dat gebleken is dat superwormen leven op styrofoam, een merknaam voor een stevige vorm van polystyreen, dat vooral als isolatieplaatmateriaal wordt gebruikt. Dat is hoopgevend voor de verwerking van ons vele afval – het is natuurlijk de vraag wat ze uitpoepen.

Polystyreen is bij ons allemaal wel bekend als piepschuim. Het wordt gebruikt voor isolerende koffiebekers, om hete afhaalmaaltijden in te vervoeren. Dit alledaagse, lichtgewicht piepschuim is “geëxpandeerd” polystyreen (EPS). Maar het is er dus ook, in verdichte vorm, met de merknaam styrofoam.

Mee-evoluerende aaseters

De eerste zin in het artikel is veelzeggend: “Aasetende wormen zijn al 100 miljoen jaar door de aarde gekropen. Van botteneters die plesiosauria aten tot de hedendaagse meelwormen en maden die zich tegoed doen aan rottend organisch materiaal in de achtertuin, hun dieet is met de tijd meegegaan.” Dus nu is het de tijd voor polystyreen. Opmerkelijk is dat deze dieren, insecten, mee-evolueren en door mensen geproduceerd ogenschijnlijk onverteerbaar afval wel verteren.

De maden die het styrofoam eten staan bekend als superwormen (Zophobas atratus), die in de dierenwinkel te koop zijn als voer – grote meelwormen. De darmbacteriën zetten de styrofoam om in hoofdzakelijk CO2. Zophobas heten in het Nederlands zwartlijven, kevers. Met zo’n 20.000 soorten over de hele wereld is dat de grootste keverfamilie. En de Z. astratus is daar een van, ook wel Z. morio genoemd.

Waswormen en bijenstand

Men schat dat in 2018 wereldwijd zo’n 359 miljoen ton – dat is 359.000.000 ton – plastics is geproduceerd waarvan 33 miljoen ton polystyreen. En juist polystyreen is lastig te verwerken en wordt meest niet gerecycled. In de meeste milieustraten van de gemeenten wordt dit piepschuim tegenwoordig apart van de plastics verzameld. Het lichte piepschuim (geëxpandeerde polystyreen / EPS) is vandaag de dag goed te recyclen. In Nederland werd in 2018 na afvalscheiding 35.000 ton plastics gerecycled. Het recycle-percentage is ca. 52% (bron: Afvalfonds verpakkingen). Dus zouden we ruim 67.000 ton plastic afval per jaar produceren.

Eerdere andere onderzoeken hadden al aangetoond dat waswormen – de larven van de wasmot – plastics aten. Een larve eet ongeveer 2 mg plastic per dag. Duizend larven eten dus 2 gram per dag. We produceren dagelijks dus 88.000 kg niet-recyclebaar plastic. Nu weten we niet hoe lang de larve leeft eer ze vlinder wordt, maar dagelijks zijn er 44 miljard knagende larven nodig. Maar bedenk dat de larve een vlinder wordt en de wasmot zijn naam dankt aan het eten van honing en bijenwas. Wasmotten komen over de hele wereld voor, maar het aantal larven die we nodig hebben, kan een ramp betekenen voor de bijenstand. Één vergissing, één uitbraak….

Superworm

Zeven jaar geleden ontdekten de Chinese onderzoekers van Beijing Institute of Technology al dat de meelworm, larve van de veel minder bekende meeltor (Tenebrio molitor) in staat bleek styrofoam af te breken. En nu zetten de onderzoekers de superworm in, zo geheten vanwege hun grootte (3 – 6 cm) en eveneens grote eetlust.

Ze voedden gedurende 28 dagen een groep superwormen louter styrofoam en een andere groep een normaal dieet aan zemelen. De lange moleculaire ketens van styrofoam werden omgezet in uitwerpselen van laag moleculair gewicht. Volgens het eerdere onderzoek zouden dit lipiden, vetzuren zijn.
Daarnaast werden de superwormen opgesloten in twee verschillende glazen stolpen, gevuld met perslucht zonder CO2. Zo ontdekten ze dat de superwormen 36,7% van het piepschuim in CO2 hadden omgezet.
En nu zoeken naar commerciële toepassingen.

Wat te doen met de CO2 -> Syngas!

Wij weten er wel een: Syngas – synthetisch aardgas. Daar werd en wordt al mee geëxperimenteerd. (We schreven er eerder over.) Het wordt gemaakt uit waterstof en CO2. De stroom uit zonnepanelen of windmolens wordt gebruikt voor de elektrolyse van water: 2H2O = 2H2 + O2. De CO2 komt dan van de superwormen. Zie je het voor je? Een soort van container in de wijk, waar de bewoners hun PMD-afval in gooien en er komt synthetisch aardgas uit dat via de bestaande gasleiding naar de woningen gaat. Af en toe het metaal en ander afval (poep van de wormen) eruit scheppen.