BioVak is niet meer. Leve de Bio Beurs! Dezelfde tijd van het jaar, dezelfde locatie, dezelfde biologische producenten. Niets nieuws dus? Jawel. Op een of andere manier lijkt het leuker en frisser dan voorheen. Maar wie denkt dat deze Bio Beurs een beurs van louter wereldverbeteraars is, komt bedrogen uit. Bio is ook gewoon business.
Groeiende markt
Ooit wordt alles biologisch. Ooit gaan we inzien dat we voor de teelt van ons voedsel moeten ophouden met bestrijdingsmiddelen en kunstmatige meststoffen. Maar de markt voor biologische producten bedraagt in 2014 slechts 2,5% van het totaal dat aan levensmiddelen is verkocht. Dat is, hoewel ze sinds 2007 is verdubbeld,
nog steeds heel weinig. Maar het is groeiende. Supermarkten verkopen meer en meer biologisch en Albert Heijn heeft Puur & Eerlijk ingeruild voor het label AH Biologisch. Dat belooft wat!
En als je op de Bio Beurs rondloopt, is het een leuke mengeling van kleine, bijzondere innovatieve ondernemers en giganten als Friesland Campina en Wessanen die – meest door overnames – hun positie in de markt innemen. Dat is een teken aan de wand: biologische winkels van Odin/Estafette en de supermarkten als Marqt of EKOplaza zijn binnen afzienbare tijd door de Albert Heijn en Jumbo overvleugeld. Zullen we wedden?
Milieu(on-)vriendelijk
Wat opviel is dat een groot deel van het biologisch geproduceerde assortiment verpakt wordt in “klassieke” plastics en/of aluminium bakken. Er is veel gemaksvoedsel. Hetgeen duidelijk maakt dat ook de biologische markt gewoon business is.
Je kan je afvragen of consumenten die biologische producten kopen dat doen voor de eigen gezondheid of (ook) voor een beter milieu. Een belangrijk deel van de producenten en handelaren lijkt dat streven vreemd. Dat weten we al van biologische varkenshouders – het is een misverstand om te denken dat die bijvoorbeeld beduidend diervriendelijker zijn. Voor een aantal van hen is biologisch gewoon een meer aantrekkelijk, zo niet lucratief marktsegment. Ze zijn berekenend. En verschillen daar niet in van Albert Heijn.
Wat van ver komt is lekker?
Heel veel komt goedkoop van verOp 21 januari 2015 gaat het op NDR radio een uur lang over het feit dat biologisch (ook) in Duitsland meer en meer in de keuken zijn intrede doet – “Bio hat sich in deutschen Küchen durchgesetzt” -, maar dat Duitse boeren daar nauwelijks van profiteren. Het meeste wordt goedkoop en van ver geïmporteerd. Gezien het aantal Duitse bedrijven dat ook in Nederland actief is, geldt dit ook voor Nederland. Dat is niet goed voor de lokale economie. Dan Liever Lokaal!
Tussen 2003 en 2014 is het aantal biologische landbouwbedrijven in Nederland met slechts 191 toegenomen. Het aantal bedrijven dat bereidingen c.q. handel drijft van 830 tot 1959. Deze cijfers maken heel wat duidelijk. Klik hier voor een infoblad van BioNext.
Dieren willen kruiden van Hubert
Hij kent ons niet, maar wie de film Dansen met Gehoornde Dames heeft gezien, kent Hubert. Wij herkennen hem onmiddellijk. Uitgaande van het feit dat de dieren in lang vervlogen tijden links en rechts konden eten wat ze nodig hebben – en nu niet meer – biedt Hubert de dieren de gezonde kruiden. De Jerseykoeien van Remeker doen het er heel goed op. Deze boerderij is daardoor volkomen medicijnenvrij.
Het is maar hoe je het bekijkt, maar Remeker kaas is 100% natuurlijk en rauwmelks. Dat vereist gezonde dieren en schoon werken. Naast Hubert zien we de stand van Aurora kaas.
“Ook rauwmelks?” vragen we achteloos. Niet dus. De melk wordt verhit tot 85o C, vertelt de vrouw.
Gethermiseerd, heet zoiets eufemistisch.
Kortom, wie zijn dieren liever met kruiden gezond houdt in plaats van de dierenarts te roepen als er kwalen optreden, klikt hier voor Biomühle Kräuter. In Kleve, het had Nederland kunnen zijn, zo dichtbij. Um die Ecke!
Wheaty Vegan biologisch èn veganistisch
We zijn zelf pakweg 70% vegetariër, maar hebben niets met nepvlees. Hoe goed bedrijven als de Vegetarische Slager ook aan de weg mogen timmeren. Eet vlees of eet het niet. Maar vermalen lupinebonen in vleesvorm presenteren is een eigenaardige vorm van bedotterij. Veel vegetariërs eten wel kaas – kaas wordt uit melk gemaakt en melk wordt door een moederdier aangemaakt als ze heeft gejongd. Deze vegetariërs weten dat niet of sluiten de ogen voor wat er gebeurt met de stierkalfjes of bokjes. Dus na het Steinbeisser diner in Amsterdam hebben we toch een zwak gekregen voor veganisten. Die zijn tenminste recht in de leer: dan helemaal niets van een dier.
Wheaty Vegan is biologisch èn veganistisch en, naar eigen zeggen, ruimschoots aanwezig in Duitsland, Frankrijk en Italië. Met deze Bio Beurs moet de Benelux vallen. Ze bieden met name barbecueproducten. We proeven de Virginia steak; pittig, maar lekker. Wheaty Vegan is, zoals de naam zegt, een tarweproduct. Het is een vorm van seitan – en dan ook letterlijk: in de vorm van vlees. En daar zijn we faliekant tegen, maar vooruit, omdat het veganisten zijn knijpen we een oogje dicht.
Torfolk Gård – superjam uit het hoge noorden
Het kan raar lopen. Al een jaar of vijf staat een potje Ekologisk Lingon Balsamico op mijn bureau. Toentertijd gekregen van Bo van Elzakker (AgroEco) met het idee “wie weet kan je er iets mee in de webwinkel” – waar we toentertijd ook jams en chutneys van Frutti Confetti verkochten. Het is er nooit van gekomen. En nu, hier, op deze Bio Beurs lopen we tegen een stand van Mercadero
aan, die hier alleen met Torfolk Gård aanwezig is.“Het wordt via de Zaai-Ster in Noord-Nederland verspreid en het is bij de Groene Winkel in Zeist te krijgen,” lichten de dames toe. “Maar de grote groothandels zeggen ‘we hebben al jam’.” Dat klinkt als ‘Ik heb al een boek.’ We proeven de hjortronsylt – de gele kruipbraam. Een verrukkelijke jam.
Wessanen – Hollands koopmanschap
Wessanen is ook zo’n berekenende onderneming: ga waar de winstmarge het hoogst is. De uitermate vriendelijke jongedame legt uit wat dit oude bedrijf, dat alweer jaren geleden koos voor de biologische markt, te bieden heeft.
“Wessanen was toch een voerfabriek uit de Zaanstreek?” vraag ik – ik weet het bijna zeker.
Ze kijkt me vreemd aan, even denk ik dat ze niet weet waar de Zaanstreek ligt. Maar gelukkig. Ze antwoordt: “Nee, hoor,” – lichte aarzeling – “het hoofdkantoor staat in Amsterdam.”
Maar de wortels liggen in de Zaanstreek, in Wormerveer. Ze hoeft alleen maar even naar de eigen website te gaan en de bedrijfsgeschiedenis bekijken.
Het is natuurlijk wel stoer dat een gigant als Royal Wessanen N.V. zich na de oorlog van producent van bulkproducten omvormt tot een op de consumentenmarkt gerichte onderneming en in 2009 strategisch koos voor de biologische markt.
Met een goed gevulde portemonnee koopt en verzamelt Wessanen mooie biologische bedrijven die ooit door een ondernemer met idealen zijn gestart. Zoals Allos.
“Dat is Duits en was een klein boerenbedrijf,” horen we.
Ze vertelt dat Wessanen momenteel haar merken restylet en opschudt. Zo is een merk als De Rit (oorspronkelijk uit de Betuwe) van honing gerelateerde producten behoorlijk uitgedijd tot bij wijze van spreken potten biologische witte bonen in tomatensaus.
“De Rit is gesaneerd,” legt ze uit “De potgroenten zijn weg. Het image van De Rit moet ‘verwennen’ zijn. De Rit is gewoon lekker.” Ja, marketing is een mooi vak.
We zien het merk Tartex (smeersels) en Natufood.
“Natufood heeft het image ‘gezond leven’. Daar is het ontwerp van de verpakking dan ook naar. U weet wel, cholesterolverlagend, weerstand verhogend. Voor mensen die dat belangrijk vinden.”
“En Molenaartje is alles wat alternatief gezoet is.”
Zonnatura zien we niet, of is dat inmiddels afgestoten? Maar we zijn diep van onder de indruk van dit staaltje Hollands koopmanschap: op de wand van de stand zien we alle merken. Ook Whole Earth – hé, dat kennen we uit het boek The Omnivores Dilemma van Michael Pollan?
Waddendelicatessen
En ja hoor, op het plein van Erkend Streek Product
treffen we de man van Waddendelicatessen, Duco Snouck Hurgronje. Met zijn dochter. We hebben elkaar al twee jaar niet ontmoet, maar de laatste keer leek gisteren. Wij hebben in 2014 de BioVak niet bezocht, Duco zei dat hij er met Waddendelicatessen in 2014 niet bij was. Dus we hebben elkaar wat dat betreft niet gemist.Het gaat voortvarend met de streekproducten van rond de Wadden – ze zijn in veel winkels in heel Nederland te koop. Houden zo!
Red de rijke weide-kaas
Ook Vogelbescherming Nederland heeft een boodschap op de beurs. Het gaat niet goed met de weidevogels en het wordt hoog tijd dat er iets aan wordt gedaan. (Lees dit over neonicotinoïden – het goedje dat de voedselketen verstoort.)
Met hulp van het blad De Boerderij heeft deze organisatie door een oproep honderd boeren gevonden die, naar eigen zeggen, veel weidevogels op hun gronden hadden. Met één boer zijn ze aan het experimenteren geslagen. Ze hebben afspraken gemaakt, zoals:
de boer is verplicht zijn weide goed te onderhouden en een derde ervan moet helemaal op vogels zijn ingericht. Er mag pas na 1 juni worden gemaaid. En in dit geval wordt een strook land ‘s winters, tot ca. 15 mei, onder water gezet. De boer zaait kruiden in en zo wordt het land uiteindelijk voedselrijk. En keren de weidevogels terug.
Vroeger werd er subsidie uitgedeeld, maar nu wordt er toegevoegde waarde gecreëerd. Deze boer verkaast zijn melk en verkoopt het tegen een hogere prijs.
“Vorig jaar produceerde Pelleboer tienduizend kilo van deze kaas,” vertelt de enthousiaste medewerker ons. Een standwand bestaat uit een grote foto van de landerijen en we zien met stippen in diverse kleuren welke weidevogels er broeden of beter: hebben gebroed. Want je weet niet of ze terugkomen, hè. Het is nog een experiment.
Tenslotte de slider met sfeerfoto’s
