In onze Eetbare Siertuin hebben we lupines. Gewone lupines omdat ze mooi zijn en stikstof binden en lupines voor consumptie. Eetbare bonen en koffie.
Gewone, sierlupines zijn stikstofbinders die als knolletjes aan de wortels hechten. Het is een vorm van bemesting voor de andere planten. Zeker als je een stabiel ecosysteem nastreeft zonder externe meststoffen.
Lupine is een eiwitrijk gewas dat jarenlang in Nederland is verbouwd. Maar ergens na het midden van de vorige eeuw bleek dat het importeren van soja goedkoper was.
Sinds kort is er het lupinevarken. De familie Ten Have Mellema uit Beerta teelt zelf lupine-erwten (vermoedelijk lupinus angustifolius) om daarmee varkens te voeren.
De volgende twee lupines hebben wij gezaaid en zijn o.i. boeiend voor de hobbytuinier.
Altramuces – Lupinus albus – witte lupine
In zuidelijk Spanje krijgt u ze als tapa in de bar: altramuces – de gele gekookte lupinebonen. U eet ze geheel of pulkt, net als bij een tuinboon, het velletje er af. Wij kopen ze bij Spaansewinkel – of beter: kochten ze.
Deze lupinebonen worden ook gebruikt als nepvlees in producten van o.a. de Vegetarische Slager.
Ze zijn rond de Middellandse Zee al heel lang een cultuurgewas. Goed bekend bij de oude Egyptenaren.
Zaaien
De droge lupinebonen hebben iets van droge tuinbonen. Dat is ook niet zo vreemd, want een altramuce is geel, maar qua formaat ook tuinboonachtig. Na ze pakweg acht uren in water te hebben laten weken, zijn ze in een tray met aarde geplant.
Sommige bonen zijn te veel geweekt dan wel dat de aarde te nat was: die kiemden niet, maar rotten helaas weg.
Dus: niet te lang weken.
Maar de kiemkracht was groot en indrukwekkend.
Plant
Eenjarig.
30-120 cm hoog.
Oogstbaar na 4-6 maanden (dus of we het gaan redden, hangt van de zomer af.)
Voedingswaarde
Lupinebonen moet men vergelijken met bonen, erwten en soja en dan staan ze dicht bij de laatste. Ze bevatten behoorlijk wat eiwitten: iets meer dan erwten of bonen, minder dan soja. Verhouding 3,0:3,5:4,5:6,5. Zoiets geldt ook voor lysine, zwavel en mineralen. De altramuces zijn erg rijk aan oliën en aan cellulose (vezels) en bevatten, net als soja, nauwelijks zetmeel.
Altreikoffie – Lupinus pilosus – blauwe lupine
In noord Italië, of beter: in Süd Tirol, ligt Altrei. Daar maken ze koffie van de bonen van deze lupine.
Nou ja, het werd er eeuwen gemaakt. De vooruitgang en opkomst van echte koffie vanaf 1960, deed dit ambacht uitsterven. Maar dankzij enkele Duitse wetenschappers, die zich richtten op de biodiversiteit van Europese voedselplanten, is de traditie in Altrei weer opgepakt.
Lees hier de brochure – op blz 16 is het na verhandelingen over allerlei koffies, bij Altrei aangeland.
Zaaien
Ze zijn anders dan de l. albus. Klein rond en hard. Eerder een erwt dan een boon. Ze kiemen niet zomaar. Anthonetta gaf ze me: “Bij mij doen ze het niet.” Ik sneed met een aardappelschilmesje een heel klein schilfertje van iedere erwt, zodat ik net iets groens zag. Daarna deed ik ze in water. Ze zwellen bijzonder snel op en geleerd hebbende van de l. albus, haalde ik ze er een paar uur later uit.
100% gekiemd. Uitgezonderd één die door een muis is uitgegraven.
Plant
Eenjarige plant.
Kan 120 cm hoog worden.
Plantafstand 30 x 30 cm.
Kan goed tegen droge grond.
Houdt van zon.
Bloemen zitten op 5-15 lange stelen en de zaaddozen kunnen 2-4 zaden bevatten.
Tenslotte
We houden u op de hoogte van deze ontwikkeling. Wie weet gaan we zelf nog eens koffie branden. Als we meer weten volgt een volledige plantbeschrijving. We maken die altijd uit ervaring en uh…. we zijn begonnen!
Interessant ben benieuwd of jullie ook jullie eigen Lupines eten (ik heb begrepen dat ze giftig kunnen zijn bij verkeerde bereiding?). Wij verkopen ook lupines http://delevie.nl/product/lupine-fait/ vergelijkbaar met jullie spaansewinkel
De lupinus albus heeft in 2013 een beetje opgeleverd; veel zaad was onvoldoende gerijpt. Dus die is in 2014 uit onze Eetbare Siertuin geschrapt, ondanks de toch warme zomer 2013. De l. pisolus (altrei) hebben we geoogst en weer gezaaid; die zijn nu al fors gegroeid en we zullen zien of we in 2014 voldoende oogsten om een potje koffie te kunnen zetten. We hebben ook nog ander lupinezaad liggen; dat wordt 2015.
Hallo Norbert. Kan ik misschien wat zaden van lupinus pilosus bij jullie kopen ? Ik heb er de juiste grond voor en vind ze erg mooi. Vorig jaar teelt mislukt omdat ik ze ook te lang geweekt had. Ik hoor het graag. 20 zaden zou al genoeg zijn
Hallo,
Wat een geweldige info. Bedankt hiervoor.
Mijn vraag. Wij wonen in Zweden en t staat hier vol met lupines. Kan je die ook opeten? Of moet ik echt een ander ras hebben? wist niet dat er zoveel soorten bestonden. Heel boeiend.
Dank
Elise
Lang niet alle lupines zijn eetbaar, dus pas goed op. Verdiep je er eerst in. Naast die twee die we noemden zijn er nog één of twee waarvan ik weet heb. Ik heb in elk geval zaad van een andere eetbare soort – de gever wist echter de naam niet meer.
Hallo Elise, geen idee of je al een afdoende antwoord hebt gekregen op jouw vraag. Je moet de Lupine Alba hebben om ze te kunnen eten. Bestellen kan natuurlijk (Spaanse Winkel) maar ik zou het vooral vragen in de omgeving waar ze in Zweden staan. De plaatselijke bevolking zal wel weten hoe het zit. Waar de eetbare groeien worden ze meestal ook gegeten. Krijg je meteen waardevolle tips en recepten Succes!
Er hangen inmiddels mooie grote bonen aan mijn lupine-planten = Lupinus Albus. Zaden via een vriendin uit Spanje. Alleen is nu de vraag: Hoe maak ik ze klaar. Rauw smaken ze erg bitter. Even koken, ook bitter. Misschien eerst drogen, later 1 nacht weken en dan lang (8 uur) koken ? Of de velletjes eraf pellen ?
Weten jullie misschien meer ? Ik hoop het. Ik kan event. een foto van de peulen en/of de planten mailen.
Dan heb je meer geluk dan wij, vorig jaar. Toen haalden ze het niet om tot volle wasdom te komen. Ik weet dat de velletjes blijven er aan. En conserveren in zout water. Maar het fijne ervan kan ik nu niet zo snel vinden….
Ook ik zit ernstig verlegen om goede recepten voor witte lupine. Graag ontvang ik jullie best practicus. Kwam toevallig in een Irakees winkeltje witte lupine gedroogd tegen. Ook daar konden ze me niet meer vertellen dan dat ze er soep van maken.
Wij gaan niet door met de witte lupine. Je hebt toch echt Spaanse zomers nodig. Het is de bron voor veel producten van de Vegetarische Slager.
Ik vroeg me af of, als de witte lupine niet wil groeien in Nederland, de blauwe variant dan toch ook wel gebruikt kan worden om te eten? (Niet om koffie van te zetten). Het lijkt me dat ‘blauw’ slaat op de kleur van de bloemen en niet van de zaadjes of de kleur van de kweker nadat ‘ie ervan gegeten heeft…?
Ja, het blauw slaat op de kleur. Ik heb geen idee of de zaden van de blauwe goed eetbaar zijn. Dus ook niet of iemand blauw is weggetrokken. Inmiddels heb ik ook lupinezaden die wit en kogeltjesrond zijn. “Dit zou een eetbare lupine moeten zijn,” werd mij verteld “maar de zaden zijn keihard.” Dus kreeg ik de zaden. Ik weet niet wat het is en wat ik ermee ga doen.
https://www.spaansewinkel.nl/informatie-over-andalucia/recepten/lupine-bonen
Jaaaaa, die kennen wij! 🙂
En enorme oogst.
In 2017 heb ik in Peru lupine gegeten. De Inca’s koken ze drie keer kort. Dan schijnt het gif eruit te zijn Smaakt lekker. Eiwit rijk en voedzaam. Past goed bij vegetarisch dieet. Begrijp niet, dat we ze het niet eten. Voedzaam gezond en uiterst goedkoop.