Je kunt beter in Nederland wonen dan in België. Europees onderzoek geeft aan dat in de Nederlandse slaapkamer zo’n 11 verschillende pesticiden worden aangetroffen en in België maar liefst 23. Hoe kwalijk is dat? Het geeft aan dat de blootstelling niet beperkt is tot die aardappel- of graanakker, maar dat we – mens en dier en plant – het elke dag, elke seconde tot ons nemen.
Juni 2021 bundelden negentig organisaties, waaronder Velt en Natuurmonumenten, zich in het Europees burgerinitiatief Red Bijen en Boeren: “Bedoeling is om het gebruik van synthetische pesticiden tegen 2035 uit te faseren, boeren te ondersteunen naar een landbouw zonder pesticiden en zo de bijen en natuur te redden.”
En op 21 september 2021 wordt dit onderzoeksrapport (Pesticides in our bedroom) gepubliceerd, opgesteld door PAN – Pesticde Action Network, waarin 45 Europese organisaties deelnemen, onder andere Milieudefensie.
Je kunt maar beter naar Malta verhuizen. Men onderzocht in juni en juli 2021 het huisstof in slaapkamers. Het gemiddelde bestond uit acht pesticiden per slaapkamer, het maximum was 23. Elk vierde monster bevatte wel een pesticide dat kankerverdacht is.
Er is weliswaar voor de slaapkamer gekozen, maar het onderzoek toont aan dat pesticiden overal zijn. En dat we er dagelijks, elke seconde aan worden blootgesteld.
Cocktail
Nu gaat het natuurlijk om de hoeveelheden. Die staan niet in het rapport, wel cumulatieve hoeveelheden. En voor elk bestrijdingsmiddel zijn door autoriteiten normen gesteld, waaraan de mens ‘veilig’ kan worden blootgesteld. Maar onder welke omstandigheden? Sommige hebben het predicaat ‘volkomen veilig’. Maar hoe vaak binnen welk tijdsbestek is het ‘veilig’? Zo wordt er bijvoorbeeld voor de Ziekte van Parkinson een verband gelegd met het gebruik van bestrijdingsmiddelen.
Ronduit zorgwekkend is het idee van de cocktail. In het boek Slik Je Dat zegt een wetenschapper “Het ergste moet nog komen” – dan duidt hij op de mix van allerlei kunstmatige voedingsmiddelen die we door elkaar in ons eten binnen krijgen en waarvan we geen flauw idee hebben wat het met ons lichaam doet. In het verlengde daarvan hebben wetenschappers onlangs gewaarschuwd voor de negatieve effecten van ultrabewerkt voedsel.
Geen betekenis?
Het is jammer dat in het onderzoeksrapport niet de hoeveelheid per pesticide staat – iets dat door wetenschappers en landbouwdeskundigen ongetwijfeld wordt aangegrepen om te zeggen dat het rapport geen betekenis heeft. Want: Worden er per pesticide normen overschreden? Dat weten we niet, maar het signaal is duidelijk: Bestrijdingsmiddelen zijn overal en dat kan op den duur schade voor de volksgezondheid betekenen. Om maar te zwijgen van de invloed op kleine kinderen – welke dreumes kruipt er niet over de grond en steekt van alles in de mond? Uiteindelijk hebben we ook loden waterleidingen vervangen en lood in benzine verboden, want lood schaadt de hersenen van jonge kinderen.
Manifest
De organisatie doet een aantal aanbevelingen, je mag het een manifest noemen. We vermelden alleen de hoofdlijnen:
- Geleidelijke afschaffing van synthetische bestrijdingsmiddelen
- Herstel van de biodiversiteit
A. Plant bij-(insecten-)vriendelijke bomen en hagen rond de velden;
B. Bevordering van peulvruchtenvariëteiten ten behoeve van biodiversiteit en de bodems;
C. Maak weiden weer bij-vriendelijk;
D. Bescherm wateren tegen landbouwchemicaliën en erosie;
E. Herstel drassige gronden (o.a. hoogveen); - Steun de boeren
A. stop met de import van agrarische producten die niet aan de EU-normen voldoen;
B. Voorrang voor kleinschalige landbouw in het gemeenschappelijk landbouwbeleid;
C. Stel, samen met alle lidstaten, een masterplan voor opleidingen op;
D. Verspreid beter en meer de kennis van het onderzoek naar een pesticiden- en GMO-vrije landbouw;
E. Voorkom belangenconflicten bij het verstrekken van advies aan landbouwers;
F. Steun voor ambachtelijke voedselproductie en regionale markten;
G. Voor alle levensmiddelen een verplichte vermelding van de herkomst;
H. Vind wegen om de productie van dierlijke producten te beperken;
