De bevlogen (moes-)tuinier neemt even rust, maakt misschien een nieuw zaaiplan en koopt al zaad voor 2023. Of doet even niets en droomt van een mooie zomer met regelmatig een bui. Maar toch is er nog het een en ander te doen in de tuin.
Thans nadert de winter met snellen schreden; het bosch heeft zyn lommer, en de bloemtuin haare veelvuldige sieraadjen verlooren; de Steêman, gewoon de vruchten van het land aan den wellustigen disch te verslinden, maar het land zelf niet te bebouwen, vindt buiten geene aangenaamheid meer; zyne uiterlijke zintuigen worden ‘er niet meer gestreeld, daarom heeft hij alreede het land verlaaten, of verlaat het nu zonder uitstel , om zig in zijne warme kamer weder in de armen der wellust te werpen: maar de eerwaardige hovenier blijft buiten; deeze, wanneer hij gewoon is te denken, vindt in de Natuur nog allerheie Schaoon dat hem verrukt; Uit: Almanach der Natuur, 1789
Het ziet ernaar uit dat de eerste echte nachtvorst nog even op zich laat wachten. Dat is goed voor de kortedagplanten, die kunnen meer oogst maken. Dat zijn in onze tuin mashua, oca en bataat (zoete aardappel).
De moestuin ziet er niet meer zo fraai uit. Er is geoogst en dood, verderf en rotting slaat toe. De rustige periode breekt aan, maar er is nog wel het een en ander te doen. En natuurlijk water afsluiten en dakgoten schoonmaken van herfstblad.
Winterklaar maken? Doe even niks voor de biodiversiteit!
Sorry, wat? Winterklaar maken? Dat doen we niet, anders dan dat we in de moestuin blad en andere rotzooi gewoon bovenop laten liggen. Dat verteert wel en is goed voor het bodemleven. Soms gooien we er nog gevallen boombladeren over. En blad van de paden en dergelijke verzamelen we voor bladaarde.
Gras maaien
Normaliter staat in onze agenda rond 25 oktober ‘laatste keer gras maaien’. Maar in de niks te doen lijst staat dat het lang moet blijven. Gras groeit vanaf 7 ºC. Op 6 oktober 2022 is het voor het laatst gemaaid. Dat was dan de laatste keer.
Kalk strooien
De bedden waar volgend jaar kolen komen te staan, krijgen kalk. Harde kalk, daarom gaat het er nu al op. Dat voorkomt knolvoet.
Voor 2022 gebruikten we gemalen eierschalen.
Witlo(o)f intafelen
Dat is een beetje weerafhankelijk. Er staat oktober-november voor. We laten de planten zo lang mogelijk in het bed staan. Dus straks halen we de pennen uit de grond en laten ze – met het groene loof – besterven. Over een twee weken tafelen we het in. Lees hier meer over witlo(o)f.
Snijbiet en ook Nieuw-Zeelandse spinazie zijn tot de vorst te oogsten. Radicchio en groenlof kunnen blijven staan, alleen de buitenste bladeren worden rot. Neem die na de oogst gewoon weg. Uiteraard blijven spruit- en boerenkool ook staan.
Bieten, wortels en meer inkuilen
De beste koelkast is de aarde. We wachten zo lang mogelijk met het uit de grond halen van de wortels en knollen. Maar als de eerste echte nachtvorst zich aankondigt, halen we wortels en bieten uit de grond. Die bewaren we in bosgrond in onze externe koelkast: we hebben twee kuilen in de tuin.
Mashua en oca
De vroege nachtvorst in 2017 heeft ervoor gezorgd dat we bijna geen oogst hadden. Het is, net als oca en bataat, een kortedagplant, d.w.z. dat ze na 23 september knollen gaat vormen. De knolen kunnen een beetje vorst verdragen. In 2022 hebben we weer mashua geteeld.
Voor oca is de ideale temperatuur rond de 10 ºC, tussen 4 en 17 ºC. Dat is het wel in oktober, dus die gaan ook pas ergens in november de grond uit.
Schorseneren, aardperen laten we in de grond, tenzij het streng gaat vriezen. Anders moeten we ze uit de grond bikken. En dat is verre van handig.
Yacon
Yacon maakt ook pas na de zomer de “vruchten” aan, maar is geen kortedagplant. Momenteel bloeit ze. Maar bij de geringste nachtvorst, zeg maar gerust – 0,0 ºC, gaat het blad slap hangen. Dan oogsten we ze. De broedknollen laten we aan de stronk zitten en kuilen we ook in.
Frambozen
Het is een mooi moment om de oude frambozenstengels bij de grond weg te snoeien.
In de kas
Februari van dit jaar hebben we een nieuwe – oude – kas geplaatst. Oud omdat materiaal van afgebroken professionele kassen is gebruikt.
Dus er is voldoende ruimte om ons kweekgoed door de winter te helpen. Buiten laten staan in (plastic) P9-potjes betekent vragen om wortelrot door nattigheid.
