Wordt dit de warmste winter in eeuwen? Eind 2023 was het de twee na warmste Kerst ooit. De voorspellingen voor januari zijn ongewis, (na) de tweede week in januari kan het kouder worden. Maar de tuinier? Heel langzaam kan het beginnen in de moestuin.
Niet veel doen
We hebben twee oude Vlaamse boeken. Kijk, dat is een rustgevend idee. Er wordt nog niet in de volle grond geplant of gezaaid en kennelijk heeft de doelgroep (de volkstuinier van toen) geen kas of koude bak om onder glas voor te zaaien. Maar in het Volledig Handboek over Groententeelt (6e druk, 1907) van Frédéric Burvenich, wordt al flink (warm) voorgezaaid.
Sowieso is het interessant niet alleen wat men (professioneel) aan groenten teelde, maar ook hoe de namen in een dikke honderd jaar zijn veranderd.
Aardbezie is verouderd, maar nog enigermate gangbaar voor aardbei
Labboon is in Vlaanderen nog heel gewoon voor wat in Nederland tuinboon heet.
Latouw, dat is tegenwoordig sla.
Parei verloor de a
Ajuin is nog steeds gangbaar Vlaams voor ui
En…… Kervel (knol). Kijk, honderd jaar geleden werd het nog geteeld. In Vlaanderen, tenminste.
Je kunt experimenteren met de wijsheid van Burvenich, je kunt ook gewoon niets doen, wat De Backer schrijft. Wij volgens ons eigen schema. En die is wat later. Onze ervaring is dat het voorzaaien van erwten weinig tot geen winst oplevert, tenminste als het de bedoeling is deze later buiten uit te planten. Te vroeg leggen van tuinbonen en erwten in koude natte grond, kan leiden tot het wegrotten van de zaden. We zaaien tuinbonen wel voor in de koude bak, dus onder glas (zie hierna). We hebben daarentegen de knolkervel al wel gezaaid.
Zaai- oogstplan
We hebben ons zaai- en oogstplan weer bijgewerkt voor 2024.
Bij bonen was het kiezen. Uiteraard de kievitsboon (fagioli borlotti), de lekkerste boon die er is. En we doen een keer raar: de struikboon berggold. Welke tuinboon we gaan leggen, moeten we nog bekijken. (Dat heeft ook met onze voorraad zaden te maken.)
Bij de vruchtgewassen is chayote een blijver geworden, al is het maar omdat het Mexicaans is en Gerhard gek is op Mexicaans koken.
Ons zaaiplan 2024 staat hier (een MS Word document). Bekijk het, bewerk het voor eigen gebruik.
Warm voorzaaien
Voor een aantal gewassen is het beter wachten tot februari, maar sommige, zoals pepers en aubergines, vragen een hele lange tijd eer ze vruchten maken. Dus tja, er is niets op tegen om ergens eind januari alvast pepers en aubergines te voor te zaaien. Maar dan moet je ze ook een tijdje in pot opkweken – of een verwarmde kas/serre hebben.
Koud voorzaaien
Als het minder koud is, kan je al tuinbonen leggen. Wij leggen ze in de koude bak. Vroeg getrokken tuinbonen plant je later over naar de plek in de moestuin. Het voordeel is dat je grotere planten hebt en als de zwarte luis wil toeslaan, heeft dat vrijwel geen effect. Koud voorzaaien kan ook met sla, tuinkers en andere kruiden.
Snoei de druif
Eigenlijk had het in december moeten gebeuren, als het laatste blad is gevallen. Bij de druif komt de sapstroom al erg vroeg op gang, dus wacht zeker niet te lang. Als je later snoeit , gaat de plant flink bloeden van de snoeiwonden. En snoei niet bij strenge vorst. En met het uitbuigen van takken wacht je tot het warmer wordt.
Niet spitten
Nog los van het feit dat een ongeroerde aarde beter is dan er lustig op los spitten, betekent omspitten dat de koude bovenlaag twintig, dertig centimeter dieper wordt gelegd. Het opwarmen van de grond duurt dan ook langer. En dat betekent een (iets) tragere start met zaaien en uitplanten.
Wij werken nu dan ook nog geen compost of mest in de grond. Met onze zandgrond zouden dan bovendien veel voedingsstoffen wegspoelen voor er planten komen te staan.
Oogsten
Niet spitten? Niet spitten? Wat wel spitwerk kost, is het uit de grond halen van de aardperen. We hebben een bed van tien meter lang en zo’n anderhalve meter breed. En aardperen kunnen twee spaden diep zitten.
De kleine aardperen gaan naar onze bonte bentheimer landvarkens, de grote eten we op en herplanten we.
De pastinaken en schorseneren staan ook nog gewoon in de moestuin. Om die te oogsten moet je de grond ook roeren, om maar niet te spreken van onze witlo(o)f, die onder een laag dekaarde ligt.
Wat graven en spitten in de moestuin is natuurlijk wat anders dan steevast met grof materieel hele akkers diep te ploegen.
