Het is nog fijn mild weer. Oktober is de maand dat de tamme kastanjes vallen en kunnen worden geraapt. Het is de wijnmaand, de druiven worden geplukt, het is de maand van de heerlijke nazomer. Met nog wat klussen.
De Verstandige Hovenier houdt zich deze maand in eerste instantie bezig met het in veiligheid brengen van vorstgevoelige planten: sinaasappelen, citroenen en granaatappels. Waaruit maar weer blijkt dat dit een boek is voor tuinbazen van welgestelden.
Voor het overige is het niet spannend wat de hovenier deze maand te doen heeft. Dat mag ook wel eens een keertje. Toch?
Oktober is de wijnmaand, dat wil zeggen dat normaliter begin van de maand de druiven worden geoogst. Maar dat is dit jaar in veel gevallen al gebeurd. Bij ons hebben voornamelijk de vogels ervan genoten. Het grote werk in de moestuin is gedaan, het is nu eigenlijk wachten op de eerste nachtvorst. Of beter: vlak ervoor. Want dan moeten we snel van alles nog uit de tuin halen.
Zaaien en planten
In september hebben we in de kas serifon en de sla rouge d’hiver gezaaid, in pluggen. Die gaan we nu uitplanten. De sla in de koude bak. Deze maand zaaien wij niets meer. Sommigen zaaien nu al de tuinbonen en erwten voor een vroege oogst in het volgende jaar. Wij doen dat in het vroege voorjaar.
Planten delen
Grotere kluiten planten kunnen worden gedeeld en de kleinere opnieuw uitgeplant, opgepot en/of weggegeven aan vrienden. Denk aan bieslook, citroenmelisse, en marjoraan.
Knoflook 10-10-10-10
Op 10 oktober 10 cm diep en 10 cm uit elkaar.
We planten knoflook in het bed waar volgend jaar de wortel en knolgewassen komen. Daar waar dit jaar de pompoenen, courgettes en suikermaïs stond. Nou ja, staat: we moeten de vergane planten nog weghalen.
Witlo(o)f
Tegen het einde van de maand halen we de witlof uit de grond. We laten de penwortels eerst, met het loof er nog aan besterven. Later tafelen we ze in. Kijk hier.
Groenbemesten
Laat de bedden niet kaal. Zaai een groenbemester. Of dek af met grof, dood plantmateriaal.
Stekken
Het is een mooi moment om stekken te nemen van houtige en halfhoutige kruiden, zoals rozemarijn, citroenverbena en tijm.
Pompoenen
Voor zover je ze nog niet hebt geoogst en in de kelder of bijkeuken hebt gelegd: laat ze wat in de zon liggen, dan wordt de schil harder en zijn ze langer te bewaren.
Bonen doppen
Eerste nachtvorst
Voor mashua, oca en andere kortedagplanten is de tijd nu aangebroken: 23 september was de zogenaamde herfst equinox, het moment waarop de nacht weer langer wordt dan de dag. En zolang de nachtvorst geen parten speelt, groeien de knollen.
We laten pastinaken, aardperen, haverwortel en schorseneren zo lang mogelijk in de grond. Ze kunnen, net als de kolen, vorst redelijk tot goed verdragen. Als de eerste nachtvorst zich aankondigt oogsten we de wortelen en bieten, die kuilen we in.
Ook rooien we de yacon – de knollen gaan in een bak (speciekuip) met droge compost en houden we ergens rond de tien graden. Dat kan in de hal zijn. De stronken met de broedbolletjes kuilen we in, naast de bieten en de wortelen.
Ook zoete aardappelen worden vlak voor de eerste nachtvorst gerooid.
Walnoten
Bij ons is de oogst dit jaar ongeveer nul. Als je ze hebt: walnoten droog je goed rond 20 – 25o C. Doe dat niet in de oven, dan gaan ze ranzig smaken. Wij zetten de gaaskistjes in de keuken, binnen het stralingsbereik van de finoven. Weeg ze eerst. Na vier tot zes weken is het gewicht van de noten gehalveerd. Als het zover is, kunnen de noten in netten worden gedaan en opgehangen.
Hazelnoten
Daarvoor geldt hetzelfde procedé als bij walnoten Ze zijn kleiner, dus met een week of twee, drie is het gedaan.
Tamme kastanjes
Er is dit jaar geen pijl op te trekken: hier en daar zijn al erg veel tamme kastanjes gevallen. Maar de meeste gedragen zich gelukkig waarvoor ze zijn geselecteerd: in oktober rapen we tamme kastanjes.
Tamme kastanjes bewaren is een heikele zaak; een paar weken in de koelkast kan. Maar het beste is gewoon in de klamme grond in de tuin. Anders is het verstandig ze te pellen en te verwerken. Als je een vacumeermachien hebt, kan je ze luchtdicht en lucharm bewaren.
Slakkeneieren zoeken of niet
De herfst is de tijd waarop slakken paren. Zoek hun witte eitjes in kieren, onder planken of stenen en verwijder ze. Dit jaar hebben we veel mensen hun beklag horen doen over de invasie van slakken. Bij ons viel het mee. Afkloppen!
