We naderen het einde van een best wel aardig moestuinjaar. Een jaar waarin we voor het eerst een (half) bed met zaadechte buitentomaten hadden. Om ze te testen. Enfin. Oktober heet de wijnmaand, maar het is ook de maand dat tamme kastanjes vallen en kunnen worden geraapt.
Inzaaien wilde bloemenmengsel
Het herstel van onze voedselbosrand, de Eetbare Siertuin, loopt langzaam maar gestaag. Zo hebben we de vier vlakken Herboristentuin opgeheven en de planten zijn verhuisd in de verschillende borders. Het is leuk om bijvoorbeeld tien verschillende planten die positief op de luchtwegen werken, in een vak te zetten, maar als ze uit verschillende habitats komen….. dan gaat het niet lekker. Dus iedere plant een plek naar haar behoeften.
In de vakken komen wilde bloemen. We kochten Bloemrijke bermen (G5) en Akkerbloemen (A6) bij Cruydt-Hoeck. We gaan dat mengen.
Wintergroenten
In september hebben we in de kas serifon en de sla rouge d’hiver gezaaid, in pluggen. Die gaan we nu uitplanten. De sla in de koude bak. Deze maand zaaien wij niets meer. Sommigen zaaien nu al de tuinbonen en erwten voor een vroege oogst in het volgende jaar. Wij doen dat in het vroege voorjaar. En anderen planten en zaaien nu bladgroen in de kas. Dat doen wij niet. Een kas is werkkas en de ander houden we op +2o C om bepaalde planten vorstvrij te overwinteren. Bovendien: wij hebben zo’n 28 wintergroenten! Voldoende om het tot maart 2026 smakelijk vol te houden.
Planten delen
Vaste planten met grotere kluiten planten kunnen worden gedeeld en de kleinere opnieuw uitgeplant, opgepot en/of weggegeven aan vrienden. Denk aan bieslook, citroenmelisse, en majoraan.
Knoflook 10-10-10-10
Op 10 oktober 10 cm diep en 10 cm uit elkaar.
We planten knoflook in het bed waar volgend jaar de wortel en knolgewassen komen. Daar waar dit jaar de pompoenen, courgettes en suikermaïs stond. Nou ja, staat: we moeten de vergane planten nog weghalen.
Witlo(o)f
Tegen het einde van de maand halen we de witlof uit de grond. We laten de penwortels eerst, met het loof er nog aan besterven. Later tafelen we ze in. Kijk hier.
Mulch en groenbemesten
Laat de bedden niet kaal. Leg er blad over, gesnipperd groen, grove halfverteerde compost, maar niet kaal. Of zaai een groenbemester.
Stekken
Het is een mooi moment om stekken te nemen van houtige en halfhoutige kruiden, zoals rozemarijn, citroenverbena en tijm.
Pompoenen en courgettes
De meeste courgettes hebben het vermoedelijk al opgegeven. Voor zover je ze nog niet hebt geoogst en in de kelder of bijkeuken hebt gelegd: laat ze wat in de zon liggen, dan wordt de schil harder en zijn ze langer te bewaren.
Bonen doppen
Kortedagplanten
Voor mashua, oca en andere kortedagplanten is de tijd nu aangebroken: 23 september was de zogenaamde herfst equinox, het moment waarop de nacht weer langer wordt dan de dag. En zolang de nachtvorst geen parten speelt, groeien de knollen.
We laten pastinaken, aardperen, haverwortel en schorseneren zo lang mogelijk in de grond. Ze kunnen, net als de kolen, vorst redelijk tot goed verdragen, hoewel haverwortel niet zo van nattigheid houdt. Als de eerste nachtvorst zich aankondigt oogsten we de wortelen en bieten, die kuilen we in.
Ook rooien we de yacon – de knollen gaan in een bak (speciekuip) met droge compost en houden we ergens rond de tien graden. Dat kan in de hal zijn. De stronken met de broedbolletjes kuilen we in, naast de bieten en de wortelen.
Ook zoete aardappelen worden vlak voor de eerste nachtvorst gerooid.
Noten
De notenboom hing dit jaar berstensvol noten. Waren het vorig jaar de slakken, dit jaar hebben we de meeste eekhoorns ooit. Ze klimmen en rennen overal, we struikelen nog net niet over de diertjes. Onder de notenboom is het een ravage van lege bolsters en kapotte noten. Dus bij ons wederom geen notenoogst. We treuren er niet om, het is vermakelijk de dieren te zien.
Maar als je walnoten hebt: droog ze goed rond 20 à 25o C. Doe dat niet in de oven, dan gaan ze ranzig smaken. Wij zetten andere jaren (…) de gaaskistjes in de keuken, binnen het stralingsbereik van de finoven. Weeg ze eerst. Na vier tot zes weken is het gewicht van de noten gehalveerd. Als het zover is, kunnen de noten in netten worden gedaan en opgehangen.
Voor hazelnoten geldt hetzelfde procedé als bij walnoten Ze zijn kleiner, dus met een week of twee, drie is het gedaan.
Tamme kastanjes
Tamme kastanjes bewaren is een heikele zaak; een paar weken in de koelkast kan. Maar het beste is gewoon in de klamme grond in de tuin. Anders is het verstandig ze te pellen en te verwerken. Als je een vacumeermachine hebt, kan je ze luchtdicht en luchtarm bewaren.
En nog even over slakken
Er waren beduidend minder slakken dan in 2024. Dat kon ook bijna niet anders. Maar bereid je voor op 2026, dat doen die dieren ook. Slakken gaan paren en produceren eitjes….. eitjes…. eitjes…. Dus zoek hun witte eitjes in kieren, onder planken of stenen en verwijder ze.
