We naderen het einde van een bizar moestuinjaar. Oktober heet de wijnmaand, maar het is ook de maand dat tamme kastanjes vallen en kunnen worden geraapt. De weersvooruitzichten zijn voor de eerste weken van de maand aangenaam, zo rond de 16oC, met af en toe een buitje. Mooi om nog wat klussen te doen.
Wintergroenten
In september hebben we in de kas serifon en de sla rouge d’hiver gezaaid, in pluggen. Die gaan we nu uitplanten. De sla in de koude bak. Deze maand zaaien wij niets meer. Sommigen zaaien nu al de tuinbonen en erwten voor een vroege oogst in het volgende jaar. Wij doen dat in het vroege voorjaar. En anderen planten en zaaien nu bladgroen in de kas. Dat doen we niet. Een van de redenen is dat bij minder zonlicht het nitraatgehalte in veel soorten groene groenten toeneemt. Je moet dan wel de juiste rassen c.q. variëteit zaaien. Maar waarom zouden we? Wij hebben zo’n 28 wintergroenten! En dat voor een maand of vier (november t/m februari, want in maart piept alweer het eerste (wilde) groen boven de grond).
Planten delen
Vaste planten met grotere kluiten planten kunnen worden gedeeld en de kleinere opnieuw uitgeplant, opgepot en/of weggegeven aan vrienden. Denk aan bieslook, citroenmelisse, en marjoraan.
Knoflook 10-10-10-10
Op 10 oktober 10 cm diep en 10 cm uit elkaar.
We planten knoflook in het bed waar volgend jaar de wortel en knolgewassen komen. Daar waar dit jaar de pompoenen, courgettes en suikermaïs stond. Nou ja, staat: we moeten de vergane planten nog weghalen.
Witlo(o)f
Tegen het einde van de maand halen we de witlof uit de grond. We laten de penwortels eerst, met het loof er nog aan besterven. Later tafelen we ze in. Kijk hier.
Groenbemesten
Laat de bedden niet kaal. Zaai een groenbemester. Of dek af met grof, dood plantmateriaal.
Stekken
Het is een mooi moment om stekken te nemen van houtige en halfhoutige kruiden, zoals rozemarijn, citroenverbena en tijm.
Pompoenen en courgettes
De meeste courgettes hebben het vermoedelijk al opgegeven. Voor zover je ze nog niet hebt geoogst en in de kelder of bijkeuken hebt gelegd: laat ze wat in de zon liggen, dan wordt de schil harder en zijn ze langer te bewaren.
Bonen doppen
Eerste nachtvorst
Voor mashua, oca en andere kortedagplanten is de tijd nu aangebroken: 23 september was de zogenaamde herfst equinox, het moment waarop de nacht weer langer wordt dan de dag. En zolang de nachtvorst geen parten speelt, groeien de knollen.
We laten pastinaken, aardperen, haverwortel en schorseneren zo lang mogelijk in de grond. Ze kunnen, net als de kolen, vorst redelijk tot goed verdragen, hoewel haverwortel niet zo van nattigheid houdt. Als de eerste nachtvorst zich aankondigt oogsten we de wortelen en bieten, die kuilen we in.
Ook rooien we de yacon – de knollen gaan in een bak (speciekuip) met droge compost en houden we ergens rond de tien graden. Dat kan in de hal zijn. De stronken met de broedbolletjes kuilen we in, naast de bieten en de wortelen.
Ook zoete aardappelen worden vlak voor de eerste nachtvorst gerooid.
Noten
Bij ons is de walnootoogst, net als vorig jaar, ongeveer nul. Als je ze hebt: walnoten droog je goed rond 20 – 25o C. Doe dat niet in de oven, dan gaan ze ranzig smaken. Wij zetten de gaaskistjes in de keuken, binnen het stralingsbereik van de finoven. Weeg ze eerst. Na vier tot zes weken is het gewicht van de noten gehalveerd. Als het zover is, kunnen de noten in netten worden gedaan en opgehangen.
Voor hazelnoten geldt hetzelfde procedé als bij walnoten Ze zijn kleiner, dus met een week of twee, drie is het gedaan.
Tamme kastanjes
Tamme kastanjes bewaren is een heikele zaak; een paar weken in de koelkast kan. Maar het beste is gewoon in de klamme grond in de tuin. Anders is het verstandig ze te pellen en te verwerken. Als je een vacumeermachien hebt, kan je ze luchtdicht en lucharm bewaren.
Mogen we het nog over slakken hebben?
Niet alleen in Nederland, maar ook in Duitsland en Engeland was het een “goed slakkenjaar” – voor de moestuinier een jaar van frustratie en wanhoop. De slakken die de furie van de mens tot nu toe hebben overleefd, gaan paren en produceren eitjes….. eitjes…. eitjes….
Dus zoek hun witte eitjes in kieren, onder planken of stenen en verwijder ze.
