September in de (moes)tuin 2025

September is herfst, want op 31 augustus eindigt de meteorologische zomer. We gelukkig hebben we, in tegenstelling tot vorig jaar, weer een beetje zomer gehad. Er kan nog heel wat worden gedaan in de moestuin.

Leestijd: 5 minuten

Inhoudsopgave

Hondsdagen

19 juli tot 18 augustus heten de hondsdagen, de warmste periode van het jaar. Na een tamelijk heet voorjaar hadden we “nog net op tijd” een tweede hittegolfje met temperaturen boven de 30^oC. We gaan september in met dagtemperaturen boven de 20^oC en, zo het zich laat uitzien, af en toe een buitje.

Er zijn nog volop courgettes, pompoenen rijpen, in de kas zijn sommige tomaten ‘klaar’ andere late beginnen nu kleur te krijgen. Het is eind augustus nog steeds een feest.

Zaad winnen

Van diverse planten kan je ook zaad winnen in deze tijd. Maar weet wat je doet, binnen een soort kunnen kruisbestuivingen ontstaan. Zo is het een hele kunst om courgettezaad te winnen en als iemand in de buurt sierpompoenen heeft staan, kan het echt mis gaan. Het beste boek dat er is, is het Handbuch Samengärtnerei van Arche Noah. Daarin staat correct, per soort, hoeveel planten je moet laten staan om goed zaad te winnen. (In Nederland in de orde van 35 euro.)

De Nieuw-Zeelandse spinazie bloeit. Dus als je wat zaad wilt oogsten, moet je niet alle takken met bloemetjes wegsnoeien. Later ontstaat zo’n bijzonder zaad in de bladoksel. Bij zachte winters kiemt het zaad dat is gevallem het volgende jaar gewoon. (Dus wij hebben nu ook Nieuw-Zeelandse spinazie tussen de courgettes….)

Oogsten

De komkommertijd is voorbij. Maar er is genoeg te oogsten, appels en peren, om maar eens iets te noemen. Maar ook herfstrapen, snijbiet nog volop, palmkool, bonen, bieten, wortels, Nieuw-Zeelandse spinazie, nog wat courgettes, pompoenen, pepers, enfin het kan niet op. Van de echte wintergroenten blijven we af.

Bomen, heesters, vaste planten

De herfst is het meest geëigende moment om bomen, heesters en vaste kruidachtige gewassen (vaste planten) te planten. De grond heeft een fijne temperatuur, echt heet wordt het niet meer, het regent wat vaker en de eerste (echte) vorst laat nog lekker op zich wachten. Planten in pot kunnen in principe jaarrond worden geplant, maar als deze in het voorjaar en zomer worden geplant, hebben ze extra aandacht nodig omdat ze nog niet diep genoeg wortelen. Dus, wat ons betreft: nu planten!

Klusjes

Bodem

Braakliggende grond is niet goed. Dek het af met een mulch van bladaarde, stro of gewoon nieuw gevallen herfstbladeren. Of zaai, begin september, nog groenbemesters – die later afsterven, of je spit ze voorzichtig in.

Groenbemesters

Van groene tomaten naar groenbemesters is een bruggetje. Als er nu in je moestuin grond braak komt te liggen, tot volgend jaar, overweeg dan groenbemesters te zaaien. Deze leggen stikstof vast en onderdrukken ongewenste kruiden omdat ze snel groeien. Dat scheelt straks weer werk. Iets als bladrammenas kan tot half september worden gezaaid. Gele mosterd kan ook; als je het in september zaait, vormt het geen zaad meer. Of denk aan Japanse haver, groeit supersnel, onderdrukt dus ook al het andere kruid en kan een beetje nachtvorst hebben (maar als het echt vriest is het dood).

Blijf wieden. Zo voorkom je zaailingen, die je anders in 2026 weer moet wieden. Verwijder blad met meeldauw. Het meeste kan gewoon op de composthoop. Bij twijfel in de groencontainer.

Compost

Zet de composthopen om. Wij scheppen voldoende gecomposteerde hopen leeg en vullen daarmee de compostvaten die we ooit hebben gekregen. Dat is de compost die we volgend voorjaar gaan gebruiken.

Slakken

Ook al was het dit jaar niet zo erg als 2024, er zijn nog steeds slakken. En zeker met vochtig weer komen ze in beweging. Zeker zo lang de grondtemperatuur 10^oC of hoger is. Wij willen ’s avonds nog wel met zaklamp en emmer, gevuld met een laagje water, slakken vangen. Slakkenvallen als bakjes bier of lokmiddelen als havermout werken natuurlijk ook.

Snoeien

Met name bomen met steenvruchten van het geslacht Prunus (o.a. kers, perzik, nectarine, abrikoos en pruim) op tijd snoeien: voor midden september. Dan voorkom je de loodglansziekte (Chondrostereum pupureum). Verwijder aangetast en dood hout.

Gewasgroepen

We benoemen hieronder de gewasgroepen, zoals ze voorkomen in het wisselteeltschema. We houden geen rekening met kasteelt of in polytunnels. Koude bakken kan nog. Meer weten? Klik hier.

Kolen
Knolraapjes	Bijvoorbeeld Teltower zaaien. Of Soesterknol of witte roodkop.	moet nog kunnen, oogst november-december
Spitskool Filderkraut	oogsten en zuurkool maken	begin
Serifon	zaaien, buiten, ter plekke	medio-eind
Yu Choy Sum	Hon Tsai Tai (We hadden het in augustus al gezaaid, en de zaailingen schoten subiet in bloei. Het was te warm.)	hele maand
Radijs	Chinese rassen, zoals Green Luobo of China Rose	begin-medio
Bladgroenten
Sla	Rouge d’Hiver, winterkoning	begin-medio
Veldsla	zaaien, evt in koude bak als die leeg is, bij ons na de komkommertijd	begin
Chinese kool, paksoi	zaaien, het is snelle teelt	begin- medio
Aziatische groentjes (mosterds)	mitsuna, mosterd, tastai – wij zaaien dat als een mix op regels en oogsten het jong. Na 21 dagen en zeker op 45 dagen is het oogstbaar.	begin
Lepelblad	zaaien	begin
Andijvie	Kan het nog? Probeer het. Voorzaaien in de kas, of ter plekke in de koude bak, daar is het dan nog lekker warm straks	begin
Spinazie	ter plekke zaaien (ras: winterreuzen, matador, butterflay)	begin-medio
Cicoria a grumolo verde scuro	zaaien, ter plekke (Wij hebben deze kleine groene lof eind augustus al uitgeplant, maar arme grond, langzame groei.)	begin
Winterpostelein	zaaien ter plekke (voorzaaien en uitplanten kan ook)	hele maand
Wortelgroenten
Sint-Jansui	Planten in potten, uitplanten als het bed met vruchtgewassen leeg is (dit i.v.m. wisselteelt). Of vroeg volgend jaar uitplanten, maar dan de potten met de uitjes beschut – niet te nat – ergens laten overwinteren. (Koude bak.)